Amish: Tộc người từ chối công nghệ số

• Chuyện thú vị về một tộc người ở Hà Giang
• Bí ẩn tộc người ẩn mình dưới chân đỉnh Yangly
• Gần 30 năm hồi sinh một tộc người

Ngày nay cùng với sự phát triển và lan rộng của công nghệ số, các thiết bị thông minh đã trở nên quen thuộc trong cuộc sống của chúng ta và mang lại nhiều trải nghiệm mới mẻ cũng như những lợi ích không thể phủ nhận cho con người. Và điều này gần như đã là một phần không thể thiếu trong cuộc sống rất nhiều người....

Thế nhưng, ở một xã hội hiện đại như nước Mỹ lại có những con người từ chối nền văn minh hiện đại, không sử dụng mọi tiện nghi của nhân loại như: ô tô, ti vi hay điện thoại... Đó là tộc người Amish.

Phụ nữ Amish với trang phục thường ngày.

Người Amish là một nhóm các tín hữu Kitô giáo truyền thống, nguồn gốc Anabaptist từ Thụy Sĩ. Đầu thế kỷ 18, nhiều người Amish đã di cư tới tiểu bang Pennsylvania nước Mỹ để sinh sống và phát triển. Hiện nay có khoảng 250.000 người Amish sống rải rác khắp 28 bang của Mỹ và Ontario của Canada, tập trung nhiều nhất ở 3 bang: Ohio, Pennsylvania và Indiana.

Một trong những điều khiến người Amish khác biệt là các nguyên tắc và cách sống được truyền từ đời này sang đời khác để tránh khỏi sự xao lãng và cám dỗ do thế giới bên ngoài đem lại.

Cuộc sống của người Amish đơn giản, trang phục giản dị, duy trì chế độ tự cung tự cấp và ít phụ thuộc vào công nghệ hiện đại. Họ tin thiên nhiên là bạn của con người nên thường sống ở các khu vực nông thôn bằng cách chăn nuôi và trồng trọt. Họ không dùng thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn mà tự nuôi gia súc, gia cầm, cũng như trồng rau xanh theo mùa để phục vụ nhu yếu phẩm hàng ngày cho gia đình. Lực lượng lao động ở các trang trại là con người và gia súc, tuyệt nhiên không sử dụng các loại máy móc như máy cày, máy gặt, máy chế biến thức ăn...

Người Amish làm việc để đất đai trở nên tốt hơn, chứ không làm tổn hại tới chúng. Đó là cách tôn trọng và hòa mình với thiên nhiên, và hạn chế việc dư thừa nông sản, nguồn gốc của tích trữ, trao đổi và thúc đẩy nhu cầu thu lợi nhuận, khiến nảy sinh lòng tham.

Muốn ăn thì phải làm và đã làm thì sẽ có ăn, có lẽ do quan niệm như vậy mà  người Amish không nhận các khoản trợ cấp của chính phủ. Họ không sử dụng các tiện nghi của cuộc sống hiện đại. Họ không được phép lắp điện thoại trong nhà, không dùng điện thoại di động. Điều mới nghe có vẻ cực đoan và cứng nhắc này hóa ra lại đang rất... đúng đắn. 

Bởi lẽ điều chúng ta đang bắt gặp trong cuộc sống hàng ngày là ở mọi nơi, mọi lúc, bạn bè chúng ta, người thân chúng ta hình như ngày càng “thân thiết” với chiếc điện thoại thông minh hơn. Mọi người chỉ cắm cúi với nó, tách biệt và im lặng với nhau một cách đáng sợ. Khi những thiết bị hiện đại chia tách từng cá nhân, sự liên kết của cộng đồng lại là thông qua mạng xã hội, con người đối với nhau cũng ảo như trên xã hội ảo của họ vậy.

Nhưng cũng không thể phủ nhận rằng ứng dụng đa dạng, mới mẻ của công nghệ số cũng giúp mọi thành viên gia đình có thể kết nối, liên lạc khi có việc cần gấp hoặc ở xa. Vì thế gần đây ở một số nơi, người Amish đã được cho phép sử dụng điện thoại bàn, thường vài nhà sẽ dùng chung một chiếc và để chúng ở một kho ngoài nhà.

Theo quy tắc của mình, những người phụ nữ Amish luôn vấn tóc, chỉ mặc những bộ váy dài đơn giản, đeo thêm tạp dề và mũ bonnet, họ quan niệm rằng cách ăn vận như vậy là để thể hiện sự khiêm nhường. Họ cũng không bao giờ trang điểm hay mang bất cứ đồ trang sức nào. 

Trong khi đó phần lớn quần áo của người Amish do chính những người phụ nữ làm, theo phong cách đơn giản để tránh thu hút sự chú ý tới vẻ ngoài của người mặc. Nam giới đội mũ rộng vành màu đen hoặc kết từ rơm, với quần màu tối và áo sơ mi. Hơn nữa, những người đàn ông Amish buộc phải để râu, bởi cạo râu là một trong những tội lỗi nghiêm trọng nhất khiến cộng đồng tẩy chay, xa lánh.

Thông thường đàn ông Amish để râu quai nón, đàn ông đã kết hôn bắt buộc phải để râu ở dưới cằm, không được để ria mép. Sự phân biệt về hình thức giữa người đã có gia đình và chưa có gia đình cũng là một cách giảm thiểu những việc làm sai trái.

Người Amish theo Thiên Chúa giáo, nhưng lại làm lễ rửa tội khi trưởng thành và không truyền bá kinh Phúc Âm. Họ cho rằng một người có quyền quyết định có làm lễ rửa tội hay không, thường là ở độ tuổi 18-20, sau 18 tuần học hỏi, sau đó mới được kết hôn. Người dân không xây dựng và đi lễ ở các nhà thờ mà cầu nguyện tại gia hoặc theo nhóm ở luân phiên nhà nhau.

Người Amish đã chọn sự “thông thái” mà tổ tiên truyền lại thay vì đi theo lối sống “hiện đại”, nghĩa là họ sống theo kinh nghiệm của những thế hệ trước. Trong cuộc sống của người Amish không có từ “stress”. Họ không bị nhiều loại dịch bệnh đe doạ và có sức khoẻ tốt hơn những người Mỹ còn lại. Các chuyên gia về y tế cho biết, gần như không có người bị bệnh ung thư trong cộng đồng người Amish, và người Amish được xem là những người có sức khoẻ tốt nhất nước Mỹ.