Nhức nhối vấn nạn tái nghiện ma túy: "Hung thần" mang tên ma túy đá

• Nhức nhối vấn nạn tái nghiện ma túy

Thảm kịch từ ma túy

Nạn nhân của tội ác mà đối tượng nghiện ma túy gây ra không hiếm trường hợp chính là những người ruột thịt. Cách đây 4 năm, dư luận đã không khỏi bàng hoàng, đau xót trước án mạng thương tâm xảy ra tại quận 10 (TP. Hồ Chí Minh). Theo đó, Tô Minh Nhật Hải (37 tuổi, ngụ phường 4, quận 10) đã nhẫn tâm xuống tay chém chết mẹ đẻ, đâm trọng thương anh trai. 

Người dân khu chợ Nhật Tảo cho biết, Hải vốn là thanh niên hiền lành, chịu khó phụ mẹ bán hàng nước tại chợ Nhật Tảo. Hải làm quen với đám "lâu la, phường chợ", lâu dần thì "bập" vào ma túy. Hải thường xuyên xin tiền mẹ, nếu bà không cho thì anh ta sẽ tìm cách lấy trộm. 

Biết con nghiện ma túy, bà mẹ rất lo sợ, tìm đủ mọi cách để "chữa". Bà cho Hải đi du lịch nhiều nơi với mục đích để Hải quên đi cơn nghiện. Nhưng bà nào biết, con nghiện khi đến "cữ" mà không có thuốc thì không ma lực nào có thể khiến chúng dừng lại. Hải tìm đủ mọi cách mua ma túy về dùng cho thỏa cơn nghiện. Hải dần trở thành con người khác, ít nói hơn, ù lì hơn. 

Do thấy Hải lặng lẽ, không quậy phá gì nên gia đình không muốn cho anh ta đi cai nghiện tại trung tâm mà ở nhà tự bảo ban nhau. Họ không ngờ, chính sự im lặng đáng sợ của Hải là khởi nguồn cho một cơn thịnh nộ kinh hoàng. 

Vào đêm 1-4-2014, Hải trở về nhà trong trạng thái đê mê, liền vào giường mẹ xin tiền. Mẹ Hải biết con bị ma túy dẫn dụ nên tìm cách khống chế, khóa cửa nhốt Hải trong nhà. Hải bắt đầu sừng sộ, gân cổ to tiếng với mẹ. Khi cơn phê ma túy lên tới đỉnh điểm, Hải dùng tay tát mẹ liên tiếp rồi chạy xuống bếp cầm dao chém tới tấp vào người mẹ của mình.

Nghe tiếng mẹ kêu cứu, người con trai và con gái từ trên lầu chạy xuống can ngăn. Sẵn cơn điên loạn, Hải vung dao chém luôn cả anh trai rồi xô chị gái sang một bên, bất chấp bên cạnh hắn là bà mẹ già đang nằm bất động trên vũng máu. Anh trai của Hải dù đau đớn bởi các vết chém nhưng cố sức đạp ngã Hải, tước lấy con dao rồi hô hoán hàng xóm ứng cứu. Mẹ Hải được đưa đi cấp cứu nhưng đã không qua khỏi bởi vết thương quá nặng. 

Đây là vụ án thương tâm, gióng lên hồi chuông báo động tình trạng gây án bởi ma túy. Thế nhưng, tội phạm ma túy gây án vẫn chưa có chiều hướng thuyên giảm mà ngày càng manh động, liều lĩnh. Khi những con nghiện trở lại thường "lợi hại hơn xưa" bởi đã có thâm niên "chơi" ma túy và cũng "sở hữu" một bản tính bất cần đời. 

Đa số người nghiện sử dụng ma túy đá chiếm đến 70-85% trong tổng số người nghiện. Tại TP. Hồ Chí Minh có đến 40% người nghiện heroin có sử dụng ma túy đá và số này có tỷ lệ loạn thần cao gấp gần 10 lần số không sử dụng. Khi những con nghiện lên cơn "ngáo đá" sẽ làm mất an ninh trật tự, an toàn xã hội và hệ lụy là gây ra những vụ án mạng rúng động dư luận. 

Theo thống kê của Cục Phòng chống HIV/AIDS, hiện có trên 600 loại ma túy tổng hợp. Với tốc độ sản xuất rất lớn, thủ đoạn tinh vi để tiếp cận người nghiện, sự gia tăng đối tượng sử dụng là điều rất đáng lo ngại.

Cách đây 2 năm, người dân trong hẻm 346 đường Phan Văn Trị (quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh) bàng hoàng khi chứng kiến cảnh một đối tượng cầm dao la hét, quẫy đạp rồi lao vào nhà anh Trần Hồng Phong (35 tuổi) đâm loạn xạ. Do bị động nên anh Phong không trở tay kịp, đã bị đối tượng đâm nhiều nhát vào người. 

Anh Phong cố gắng vùng chạy ra ngoài hẻm kêu cứu nhưng do máu chảy quá nhiều, vết đâm trúng tim, phổi khiến anh tử vong ngay sau đó. Gây án xong, đối tượng chạy ra đường bỏ trốn. Bà Hai Lụa, bán nước đầu hẻm vẫn nhớ rõ, đối tượng cầm dao nghênh ngang đi vào hẻm gặp ai cũng giơ dao ra đòi chém. Mọi người sợ chạy vào nhà khóa cửa trốn, bà Hai cũng bỏ cả hàng nước trốn trong một quán tạp hóa. Cha của đối tượng đuổi theo can ngăn cũng không có tác dụng. 

Ông Nguyễn Công Bảy, ngụ tại hẻm 346 nhớ lại cảnh tưởng chiều hôm ấy vẫn chưa hết bàng hoàng. Ông kể: "Lúc đó khoảng 6 giờ, trời nhá nhem, người đi làm cũng đã trở về nhà. Bỗng tôi nghe tiếng kêu cứu rồi tiếng la hét thất kinh của người dân, tôi chạy ra thì thấy anh Phong đang quằn quại trên vũng máu. Lúc đó, đối tượng đã chạy tới đầu hẻm tẩu thoát. Sự việc xảy ra quá nhanh, không ai kịp trở tay. Anh Phong làm việc trong ngân hàng, mới chuyển về sinh sống tại xóm được vài tháng".

Ngay sau khi vụ án xảy ra, Công an quận Bình Thạnh cùng các đơn vị nghiệp vụ nhanh chóng đến khám nghiệm hiện trường, lấy lời khai các nhân chứng để điều tra làm rõ vụ án. Hung thủ sau đó được xác định là Nguyễn Minh Nhật (biệt danh Nhóc, 23 tuổi, ngụ phường 13, quận Bình Thạnh) là đối tượng nghiện ma túy, trong quá trình gây án có biểu hiện "ngáo đá".

Được biết, Nhật là đối tượng nghiện ma túy nặng, từng được gia đình đưa đi cai nghiện. Sau khi ra trại, Nhật trở về nhà nhưng không thể từ bỏ ma túy. Y vẫn lén lút "chơi" ma túy. Mỗi lần "đê mê", Nhật thường quậy phá trong nhà rồi đi lang thang, nói lảm nhảm một mình. Đỉnh điểm là việc cầm dao đâm chết anh Phong.

Bài toán nào cho người nghiện ma túy?

Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐ, TB&XH) Nguyễn Xuân Lập cho biết, vấn đề đáng lo nhất hiện nay là việc gia tăng đột biến số lượng người nghiện ma túy đá. Có những người nằm trong chương trình Methadone rồi nhưng vẫn sử dụng ma túy đá, gây loạn thần, ảo thanh, ảo giác, tự kỷ, không kiểm soát được hành vi của mình.

Điển hình của biểu hiện ảo giác do ma túy gây ra là vào tháng 7 năm 2018, tại đường số 4, khu phố 6 (phường Bình Chiểu, quận Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh), Nguyễn Xuân Phong (38 tuổi, quê Nghệ An) có biểu hiện "ngáo đá" đã khống chế chị Nguyễn Thị T. rồi châm lửa đốt đồ đạc tại phòng trọ. 

Chị T. cho biết, chị và Phong quen nhau qua mạng xã hội được vài tháng thì hẹn gặp mặt. Từ đó, Phong nảy sinh tình cảm nhưng chị T. chỉ xem Phong là bạn. Những lần đi uống nước cùng nhau, Phong có biểu hiện khác thường, hay nói lảm nhảm rồi cười một mình. Chị T. suy nghĩ, có lẽ Phong là người vô tư vui tính nên không nghi ngờ gì. 

Hôm ấy, Phong chạy xe máy từ Thủ Đức đến quận Bình Tân đón chị T. về phòng trọ của y chơi. Trong lúc hàn huyên tâm sự, bỗng nhiên Phong giật mình gào lên là nhà có ma rồi khóa trái cửa, sau đó lấy hết đồ đạc chất thành đống châm lửa đốt nhằm xua đuổi ma. 

Mặc cho chị T. kêu gào van xin nhưng Phong nhất quyết không chịu mở cửa. Khói mù mịt bay lên, chị T. ngạt thở cố gắng kêu cứu. Người dân và lực lượng chức năng đã nhanh chóng dập lửa, phá cửa cứu nạn nhân ra ngoài. Trong lúc khống chế Phong, một cán bộ Công an phường cùng một người dân bị bỏng. Kiểm tra ban đầu, Phong dương tính với chất ma túy.

Tiến sĩ Lê Văn Tuấn, Phó Chủ tịch Hội những người lao động sáng tạo Việt Nam bày tỏ quan điểm: "Đa số các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp không sẵn sàng tiếp nhận người sau cai nghiện vào làm việc mặc dù họ sẵn sàng thực hiện trách nhiệm xã hội bằng tiền hoặc hiện vật. Dù nói thế nào đi chăng nữa thì chúng ta vẫn có cái nhìn ác cảm với họ, không có sự công bằng trong cách đối xử. Đã mang trong mình sự tự ti là con nghiện lại không nghề nghiệp và việc làm nên họ ít có cơ hội phát triển, đa số phải kiếm sống bằng công việc nhạy cảm, nguy cơ tái nghiện rất cao".

Để phòng chống ma túy hiệu quả, ông Lập nhấn mạnh: "Gốc rễ của vấn đề phòng chống ma túy là phải giảm trên cả ba tiêu chí: giảm cung, giảm cầu và giảm hại. Cốt lõi là ngăn chặn sự gia tăng, từng bước làm giảm người nghiện, nhất là tình trạng người nghiện đang trẻ hóa. 

Tuy nhiên, hiện công tác này đang gặp rất nhiều khó khăn, số người được cai nghiện giảm dần, nguyên nhân cơ bản do người nghiện và gia đình người nghiện ma túy không tự khai báo và đăng ký cai nghiện, không hợp tác để tổ chức cai… 

Cấp ủy, chính quyền ở một số địa phương chưa thật sự thống nhất về quan điểm đối với người nghiện ma túy, có quan điểm cần phải đưa hết vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; trong khi Đề án đổi mới công tác cai nghiện đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt là hướng tới chủ yếu cai nghiện tự nguyện và tại cộng đồng.