Cảnh báo nạn lạm dụng fentanyl ở Mỹ

• Khủng hoảng thuốc giảm đau gây nghiện khắp Tây Phi
• Thế giới ngầm mafia, khủng bố và thị trường đen thuốc giảm đau gây nghiện

“Trong số hàng nghìn bệnh nhân không cần sử dụng thuốc giảm đau fentanyl trong quá trình điều trị”, trích kết quả điều tra do một nhóm chuyên gia thuộc Đại học Johns Hopkins thực hiện và công bố trên tạp chí Hiệp hội Y học Mỹ hôm 19-2. 

Và việc này đang gây tranh cãi trong giới chuyên môn cũng như dư luận xứ sở cờ hoa. Bởi theo kết quả điều tra kể trên, trong 5 bác sỹ có 1 bác sỹ ở Mỹ không biết fentanyl được chỉ định dành riêng cho bệnh nhân điều trị bệnh ung thư, vốn sử dụng các loại thuốc giảm đau không còn tác dụng. 

Và việc này dẫn tới tình trạng fentanyl (có tác dụng gây mê và giúp giảm đau gấp 100 lần so với morphine và 50 lần so với heroin) bị kê đơn sai, dùng để chữa những bệnh kém nghiêm trọng như đau thắt lưng dưới hoặc đau đầu mãn tính. 

Điều đáng nói là nạn lạm dụng fentanyl - loại thuốc giảm đau thuộc nhóm opioid cực mạnh và có thể gây nghiện, trong kê đơn để điều trị đang là vấn nạn ở Mỹ. Cũng qua đó cho thấy sự lỏng lẻo của giới chức và nhà sản xuất trong công tác quản lý dược phẩm. 

Trước đó, Đại học John Hopkins cũng đã công bố kết quả nghiên cứu cho thấy, nếu người dùng ma túy biết thuốc của họ có chứa fentanyl thì 70% trong số này sẽ thay đổi hành vi - hoặc không dùng thuốc hoặc mua thuốc từ người khác.

Fentanyl bán trái phép trên đường phố bị cảnh sát Mỹ thu giữ.

Ngay sau khi biết tin, Cơ quan quản lý dược phẩm Liên bang Mỹ (FDA) lập tức thông báo, sẽ nhanh chóng triển khai biện pháp để giảm thiểu nguy cơ của các loại thuốc giảm đau nhóm opioid, cũng như đảm bảo loại thuốc này được kê đúng người, đúng bệnh. Bởi việc sử dụng các loại thuốc giảm đau nhóm opioid trong điều trị bệnh đã trở thành vấn nạn ở Mỹ, cướp đi sinh mạng của 70.000 người trong năm 2016. 

Theo báo cáo do Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ cho biết, fentanyl là nguyên nhân của gần 30% (khoảng 63.000 trường hợp) tử vong do quá liều trong năm 2016. Trong giai đoạn 2013-2016, trung bình mỗi năm tỷ lệ tử vong quá liều do fentanyl tăng khoảng 113% mỗi năm. Hiện fentanyl là loại ma túy nguy hiểm nhất ở Mỹ, trên cả heroin. Cũng theo xếp hạng của giới chức Mỹ, sau fentanyl, heroin, cocaine và methamphetamine là những loại ma túy nguy hiểm nhất trong năm 2016.

Trước khi kết quả điều tra được công bố trên tạp chí Hiệp hội Y học Mỹ, Cơ quan Bảo vệ biên giới và hải quan Mỹ (CBP) thông báo, vừa thu giữ 115kg thuốc giảm đau gây chết người fentanyl tại khu vực biên giới với Mexico. Đây là một trong những vụ thu giữ fentanyl lớn nhất từ trước đến nay. 

Theo người đứng đầu cửa khẩu biên giới Nogales Michael Humphries, nhân viên CBP đã phát hiện số fentanyl kể trên cùng 179kg methamphetamine được giấu trong chiếc xe tải chở hàng khi phương tiện này làm thủ tục nhập cảnh hồi thượng tuần tháng 2. 

Trước đó, tờ The Epoch Times dẫn thông cáo báo chí của CBP cho biết, hải quan Mỹ đã thu giữ gần 50kg fentanyl tại cảng Philadelphia. Số fentanyl này có trị giá khoảng 1,7 triệu USD. 

“Fentanyl là mối quan tâm hàng đầu đối với sức khỏe cộng đồng. Việc nhập khẩu một lượng lớn thuốc giảm đau có chứa ma túy tổng hợp gây chết người này là mối đe dọa an ninh quốc gia”, ông Casey Durst, Giám đốc CBP cảnh báo. 

Giới chức hải quan Mỹ từng báo động về cơn sốt fentanyl và 2016 là năm đầu tiên CBP theo dõi vấn đề này. Theo thống kê của Bộ An ninh nội địa Mỹ, fentanyl thu giữ tại khu vực biên giới với Mexico đã tăng hơn 2 lần trong năm 2018.

Năm 2017, bang California đã chi 57.000 USD để thực hiện các thử nghiệm đối với fentanyl. Nhưng nghiên cứu này không được sử dụng để xác định xem một người đã tiếp xúc với fentanyl hay chưa. Các cuộc thử nghiệm đối với fentanyl ngày càng gia tăng trên khắp nước Mỹ. 

Theo giới truyền thông, tùy theo độ tinh khiết, chỉ cần khoảng 0,25mg fentanyl có thể gây chết người. Nhưng bất chấp nguy cơ đe dọa tới tính mạng do giá thành rẻ, ngày càng nhiều người nghiện ma túy chuyển sang sử dụng fentanyl thay cho heroin và các loạt thuốc giảm đau có chứa chất gây nghiện khác. 

Theo tạp chí sức khoẻ Live Science, số người chết vì opioid tổng hợp, bao gồm fentanyl, đã tăng gấp đôi từ năm 2015 đến năm 2016. Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) từng cảnh báo, nạn lạm dụng thuốc giảm đau opiod ở Mỹ có liên quan tới tỷ lệ người ở độ tuổi lao động chủ chốt có việc làm hoặc đang tìm việc làm thấp hơn nhiều so với những nền kinh tế phát triển khác. 

Tổng thống Donald Trump cũng đã thông báo kế hoạch áp dụng án tử hình đối với tội phạm buôn lậu thuốc giảm đau có tính chất gây nghiện thuộc nhóm opioid. Theo đó giảm 1/3 số đơn thuốc opioid trong 3 năm tới.