Phá mạng lưới ma túy xuyên biên giới Mỹ Latinh

• Mạng lưới ma túy quốc tế bị Công an Tây Ninh bóc gỡ như thế nào?
• Phát hiện vụ vận chuyển ma túy “khủng” nhất từ trước đến nay ở Quảng Trị
• Kết thúc điều tra vụ mua bán, vận chuyển ma túy bằng xe khách từ Điện Biên về Hà Nội
• Phát hiện chất ma tuý mới cực độc

Ngày 14-8-2018, chính quyền Colombia, Ecuador, Guatemala và Mexico tuyên bố bắt giữ 38 người ở một số thành phố Mỹ Latinh bị cáo buộc thuộc về tổ chức buôn bán ma túy có tên Ngọn giáo của Hải vương (Arpón de Neptuno). Các vụ bắt giữ là đỉnh điểm của một hoạt động phối hợp giữa Văn phòng Tổng chưởng lý và các sở Cảnh sát của tất cả các nước liên quan.

Các công tố viên của 4 quốc gia đã đưa ra một thông cáo báo chí chung, cho biết nhóm tội phạm này “có khả năng sản xuất 1 tấn cocaine hydrochloride và chuyển tới 2 triệu đô la chỉ trong 3 ngày”. 

Như vậy, tổ chức buôn lậu ma túy này có khả năng sản xuất 10 tấn cocaine một tháng, hoặc hơn 120 tấn mỗi năm. Với ước tính hoạt động sản xuất cocaine ở Colombia vào năm 2017 đạt mức cao lịch sử gần 1.000 tấn, nhóm này có thể đã đóng góp hơn 12% sản lượng cocaine của quốc gia này trong năm ngoái.

Các loại thuốc có nguồn gốc Colombia và hầu hết được chuyển tới Mỹ. Một phần của sản phẩm sẽ được vận chuyển đến Trung Mỹ trong các tàu cao tốc và tàu bán ngầm để rời khỏi thành phố cảng Tumaco của Colombia trên bờ biển Thái Bình Dương. Số còn lại đến Ecuador, nơi một phần của các lô hàng được dùng để phục vụ cho thị trường ma túy trong nước, trong khi phần còn lại được xuất khẩu ra khỏi các thành phố cảng Esmeraldas và San Lorenzo, với một tuyến đường đi qua Quần đảo Galapagos và tới Costa Rica, Guatemala và Mexico.

Ngọn giáo của Hải vương được cho là do một người Guatemala tên Juan Abad Lemus, bí danh “Chema”, dẫn đầu. Tên này chuyển đến Colombia năm 2017. Abad là một trong những người bị bắt giữ trong chiến dịch gần đây và hiện đang bị giam để chờ xét xử.

Một nguồn tin từ Văn phòng Tổng chưởng lý Guatemala cho InSight Crime biết, Chema có khả năng bắt đầu sự nghiệp tội phạm của mình với tư cách là người vận chuyển, hoặc vận chuyển ma túy ở Guatemala. Em trai của Chema, Willian Estuardo Lemus, đã bị bắt tại Chiquimula, Guatemala vào tháng 6-2018, và sẽ bị dẫn độ sang Mỹ.

Theo thông cáo báo chí, Chema đã “chỉ đạo một cấu trúc chuyên biệt ở mỗi quốc gia… từ giai đoạn sản xuất ở Colombia và Ecuador đến phân phối ở Guatemala và Mexico, nơi y duy trì liên minh với Zambada Mayo của băng Sinaloa Cartel”.

Mặc dù cấu trúc tội phạm có tuyến đường vận chuyển hàng không trực tiếp từ Costa Rica đến Mexico, nhưng đôi khi các loại ma túy này cũng rời Costa Rica bằng đường bộ và cất giấu ở Guatemala trước khi được chuyển sang các nước láng giềng phía Nam của Mỹ. Guatemala cũng là nơi đặt các hoạt động rửa tiền của mạng lưới. Một khi các loại thuốc đến Mexico, chúng được chuyển giao cho Sinaloa Cartel. Băng này phụ trách việc vận chuyển vào Mỹ.

Nguồn tin từ Văn phòng Tổng chưởng lý Guatemala cho biết có một cuộc điều tra khác đang tiến hành chống lại tổ chức rửa tiền của cùng một tổ chức buôn lậu ma túy này. Tổ chức này đã sử dụng một số doanh nghiệp để che giấu doanh thu bất hợp pháp của nó, bao gồm ít nhất một trang trại cà phê.

Thông cáo báo chí từ công tố viên 4 nước nói rằng đây là lần đầu tiên khu vực này đã chứng kiến một chiến dịch xuyên quốc gia phối hợp với cường độ cao. Và sự thành công của chiến dịch Ngọn giáo của Hải vương là một minh chứng cho những lợi ích của các chiến lược hợp tác và an ninh khu vực tập trung vào thông tin tình báo và theo dõi hiệu quả thu được từ các cuộc điều tra.

Trong những thập kỷ trước, một trong những quốc gia này đã tiến hành các thủ tục tương tự đối với các nhóm tội phạm có tổ chức, nhưng dưới sự thúc đẩy của chiến tranh về ma túy và luôn theo chỉ thị của Mỹ. Các hành động song phương trước đây có truyền thống bị giới hạn trong công việc của chiến dịch và ít tập trung vào tình báo.

Việc triệt phá Ngọn giáo của Hải vương có thể là dấu hiệu cho thấy sự thay đổi đang diễn ra ở các nước Mỹ Latinh trong việc kết hợp các nguồn lực của họ để chống lại hoạt động tội phạm xuyên quốc gia. Không giống như trước đây, lực lượng an ninh quốc tế này hoạt động liên quan đến các cuộc họp liên tục và hành động chung giữa các văn phòng công tố và cảnh sát của cả 4 nước tham gia trong hơn một năm rưỡi.

Vụ án cũng cho thấy những thay đổi của các tổ chức buôn lậu ma túy. Cấu trúc và hoạt động của các tổ chức vừa bị triệt phá thể hiện xu hướng đa dạng hóa và chuyên môn hóa, trong đó cùng một tổ chức nhưng phụ trách các hoạt động khác nhau ở các nước khác nhau, để tận dụng tối đa các lợi thế cạnh tranh trong thương mại ma túy quốc tế, vị trí địa lý và khả năng của tổ chức.

Những biến đổi của thế giới ngầm không chỉ là phản ứng của các nhóm tội phạm đối với các chiến lược an ninh nhắm vào chúng, mà còn để thích nghi với sự xuất hiện của các thị trường ma túy mới.