Tội phạm lũng đoạn hệ thống nhà tù Mexico
Mọi thứ đều có thể mua được trong tù
Bên trong những bức tường bê tông và hàng rào dây thép gai là sự thống trị của các tù nhân. Những tù nhân giàu có có thể có tất cả mọi thứ. Thỉnh thoảng chúng trả tiền cho nhân viên bảo vệ để được nghỉ ngơi hoặc tự do ra ngoài. Chuyên gia nhà tù Pedro Arellano Aguilar cho biết: "Nhà tù đã trở thành nơi kinh doanh. Mọi thứ đều có thể mua được". Đối với các ông trùm ma túy lắm tiền nhiều của, cuộc sống trong nhà tù không có gì khác so với cuộc sống trước đây của chúng. Chúng được các tù nhân khác, thậm chí cả nhân viên bảo vệ chăm sóc chu đáo.
Hơn 10 năm qua, Enrique bị giam tại một trong những nhà tù nghiêm ngặt nhất ở Mexico vì tội buôn bán cocaine, đã đặt ra luật lệ riêng đối với các tù nhân. Hắn tự ý phân chia tù nhân vào các phòng giam trên cơ sở khoản tiền hối lộ, trừng phạt những tù nhân vi phạm quy định. Miguel Caro Quintero, một tay buôn lậu ma túy đang lĩnh án 10 năm tù tại Mexico, bị buộc tội tiếp tục các hoạt động bất hợp pháp từ trong nhà tù như sử dụng điện thoại di động để liên lạc với tay chân ở bên ngoài, tuyển mộ những tù nhân sắp mãn hạn tù để đưa ra ngoài hoạt động.
Từ lâu, các nhà tù Mexico được các tù nhân và bọn tội phạm buôn bán ma túy coi như những căn cứ mới cho các hoạt động của các tập đoàn tội phạm. Quả thực, hệ thống nhà tù Mexico có nhiều kẽ hở đến nỗi Chính phủ nước này đã phải dẫn độ một số lượng lớn những tay buôn lậu ma túy sang Mỹ để xét xử hoặc giam giữ. Vì tại các nhà tù ở Mexico, tội phạm có thể tuyển mộ hoặc hối lộ nhân viên bảo vệ, đe dọa nhân chứng, dễ dàng trốn thoát hoặc tiếp tục điều hành các hoạt động tội phạm từ trong nhà tù.
Những năm gần đây, Chính phủ Mexico đã dẫn độ hàng trăm đối tượng sang Mỹ, gấp 2 lần con số của những năm trước 2006. Nhiều năm trước đó, Bộ Tư pháp Mỹ đã vận động Mexico cho dẫn độ những kẻ tình nghi sang Mỹ xét xử, nhưng phải đến thời Tổng thống Calderon chính sách này mới được thực thi rộng rãi. Vì theo Mỹ, cách duy nhất để phá vỡ một tổ chức tội phạm là giam giữ những đối tượng cầm đầu và phong tỏa tài sản của chúng. Vì vậy, Mỹ sẽ phối hợp với Mexico để xác định và dẫn độ những ông trùm tội phạm sang Mỹ.
| Bố già Joaquin "El Chapo" Guzman khi ở tù vẫn có cuộc sống vương giả và điều hành tập đoàn ma túy khổng lồ. |
Bạo lực hoành hành
Nạn bạo lực trong nhà tù cũng thường xuyên diễn ra do tình trạng nhà tù quá tải. Được thiết kế với sức chứa khoảng 172.151 tù nhân trên toàn quốc, nhưng hiện hệ thống này đang phải nhét thêm 50.000 phạm nhân. Trong khi đó, số lượng tội phạm lĩnh án tù giam ngày một tăng do thành công từ cuộc chiến chống ma túy của chính phủ. Được biết, đã có thêm hàng nghìn tên tội phạm ma túy bị tống vào tù trong chương trình chống tội phạm ma túy của chính phủ Mexico thời gian gần đây.
Từ tháng 8 đến tháng 12/2014, đã có 36 vụ tấn công bạo lực nhà tù làm 80 người thiệt mạng, 162 người bị thương và 27 đối tượng trốn thoát. Chính phủ Mexico đã phải tính đến việc cách ly những phạm nhân ma túy với những tù nhân thường khác nhằm giảm tình trạng bạo lực nhà tù.
Vụ vượt ngục tại nhà tù Zacatecas và của "bố già" Guzman chỉ là một trong số ít những vụ vượt ngục ở Mexico. Vụ vượt ngục mới nhất vừa diễn ra trong tuần qua. Một tù nhân phạm tội buôn bán ma túy đã biến khỏi một nhà tù ở bang Sinaloa trong khi nhà tù này đang tổ chức liên hoan ca nhạc cho các tù nhân. Tháng 7/2008, tên Luis Gonzaga Castro Flores của tập đoàn ma túy Sinaloa đã trốn thoát khỏi nhà tù Reclusorio Preventivo Oriente.
Tháng 3/2009, một nhóm vũ trang đã nã súng vào đoàn xe cảnh sát bên ngoài thành phố Mexico City, giải cứu cho đối tượng đang được đưa đến nhà tù. Nhóm Zeta, một nhóm bán vũ trang của tổ chức ma túy, đã lên kế hoạch và tổ chức những vụ vượt ngục ít nhất tại 4 bang. Và chỉ riêng ở nhà tù Zacatecas đã diễn ra 3 vụ vượt ngục trong những năm gần đây.
Đến nay, nhà chức trách đã bắt giữ được 3 trong số 53 tù nhân vượt ngục nói trên và đã tống giam 51 quan chức của nhà tù Zacatecas, trong khi tiếp tục điều tra về sự thông đồng của các quan chức khác trong vụ này. Một trong những đối tượng bị bắt lại, Osvaldo Garcia Delgado, 27 tuổi, cho biết, lực lượng Zeta đã lên kế hoạch đột nhập để giải cứu cho một số chỉ huy của lực lượng này.
Các vụ trốn ngục tiếp tục gia tăng. Chính phủ Mexico thừa nhận không thể kiểm soát được một cách chặt chẽ hệ thống nhà tù.