Uruguay trong vòng xoáy ma túy

• Ecuador: "Xa lộ" cocaine toàn cầu
• Ecuador: "Xa lộ" cocaine toàn cầu - Kỳ 2
• Phát hiện 100 bánh cocaine giấu trong container thép phế liệu

Số ma túy được phát hiện khi Hải quan quét an ninh 4 chiếc container của một công ty xuất khẩu đậu nành và bột mỳ mới thành lập ở địa phương có nhiều dấu hiệu khả nghi.  

Sau khi kiểm tra hai chiếc container đầu tiên, giới chức thu giữ tổng cộng 4.418kg cocain (tức là 4.003 bánh cocain). Giám đốc Cơ quan Hải quan Uruguay Jaime Borgiani ước tính lượng cocaine này có giá trị khoảng 1 tỷ USD tại thị trường châu Âu.

Số lượng ma túy phát hiện lớn nhất từ trước tới nay

Nguồn gốc số ma túy này chưa được xác định, nhưng ông Borgiani cho biết hơn 4.000 bánh cocaine được đưa lên xe container từ hôm 24-12 tại một trang trại ở vùng Soriano, cách Montevideo 290 km. Các container này đang chuẩn bị được đưa lên một tàu của Italy, dự kiến tới thủ đô Lome của Togo. 

Cảnh sát Uruguay đang thẩm vấn những người có liên quan tới đường dây vận chuyển số cocaine này. Hải quân Uruguay khẳng định chiến dịch này là "đón giáng mạnh mẽ nhất trong lịch sử Uruguay nhằm vào hoạt động buôn bán ma túy".

Đây là khối lượng ma túy thu giữ nhiều nhất từ trước tới nay. Trước đó, tháng 11- 2019, cơ quan chức năng cũng bắt 3 tấn ma túy chất trong một container dự kiến được chuyển tới châu Phi cũng tại cảng Montevideo. 

Uruguay đang dần trở thành tuyến trung chuyển phổ biến các loại ma túy từ các địa điểm sản xuất ở Mỹ Latinh tới các thị trường tiêu thụ ở châu Phi và châu Âu. So với Mỹ, giá thị trường của cocaine ở châu Âu đắt hơn nhiều do quãng đường vận chuyển. 

Hồi tháng 8-2019, Hải quan Đức đã thu giữ 4,5 tấn ma túy, có giá trị khoảng 1,1 tỷ USD, được chuyển từ Uruguay tới Hamburg. Số ma túy này được giấu trong một container được khai là chở đậu nành. Cũng trong tháng này, giới chức Uruguay cũng phát hiện 1 tấn cocaine tại một thị trấn ven biển phía Đông quốc gia này. 

Hồi giữa tháng 5, giới chức Pháp cũng phát hiện khoảng 600kg cocaine tinh khiết trong một chuyên cơ riêng đến từ Uruguay. Các quốc gia láng giềng như Colombia, Peru và Bolivia là những địa điểm trồng nhiều cây coca, nguyên liệu sản xuất cocaine, nhất trên thế giới.

Trung tâm buôn bán ma túy mới của thế giới

Uruguay là quốc gia nói tiếng Tây Ban Nha nhỏ nhất ở Nam Mỹ. Quốc gia này được coi là nơi thịnh vượng, yên tĩnh và an toàn trên lục địa có nhiều biến động chính trị và xã hội. 

"Uruguay đang trở thành trung tâm buôn bán ma túy mới của thế giới", Enrique Canon, người đứng đầu cơ quan hải quan của Uruguay nhận định sau khi phát hiện 600 kg cocaine tại một sân bay Pháp và được xác định có xuất xứ từ Uruguay.

Còn nhà báo Chris Dalby, biên tập viên của Tạp chí InSight Crime, chuyên nghiên cứu về tội phạm có tổ chức ở Mỹ Latinh có trụ sở tại Washington, Mỹ thì cho rằng: "Trong lịch sử, Uruguay cùng với một số quốc gia khác như Costa Rica, Chile được coi là những quốc gia khá ổn định và an toàn nhưng hiện nay, mọi thứ đã thay đổi. 

Không giống nhiều quốc gia khác trong khu vực, Uruguay không gặp vấn đề nghiêm trọng về bạo lực. Chính điều này đã khiến chính quyền tự mãn hơn và kiểm soát biên giới không nghiêm ngặt như các nước Mỹ Latinh khác. Lỗ hổng này đang được các băng đảng ma túy ở Mỹ Latinh khai thác cùng với khách hàng của họ ở châu Âu".

Theo báo cáo mới nhất của Văn phòng Liên Hợp quốc về tội phạm và ma túy, nhu cầu về cocaine đang gia tăng trên toàn thế giới. Khoảng 2.000 tấn cocaine, một con số kỷ lục đã được sản xuất vào năm 2017, tăng 25% so với năm trước. "Những kẻ buôn lậu ma túy đang ngày càng  chuyển sang các tuyến đường ít được sử dụng, trong đó có việc vận chuyển qua Uruguay. 

Chính quyền Uruguay đã nhận thức được vấn đề từ lâu nhưng có lẽ họ nhận thấy không nhất thiết phải làm bất cứ điều gì", ông Dalby. Uruguay đã trở thành một trung tâm buôn bán ma túy toàn cầu trong những năm gần đây, với các băng đảng tội phạm hoạt động chặt chẽ với nhau ở cả Nam Mỹ và châu Âu. Đây thực sự là vấn đề đáng lo ngại, đòi hỏi chính quyền phải có hành động mạnh mẽ và dứt khoát. 

Theo phân tích của Dalby, buôn bán ma túy trên toàn cầu đã có sự thay đổi. Thời đại của những "ông trùm" ma túy kiểu cũ, kiểm soát tất cả các giai đoạn, từ trồng trọt, chế biến đến giao hàng cho khách đã kết thúc. Thay vào đó là quy trình sản xuất và phân phối ma túy phức tạp, liên quan đến nhiều nhóm nhỏ hơn, chuyên môn hóa. 

Do sự phân công lao động, khi một lô hàng giá trị bị bắt giữ, không chỉ những kẻ buôn bán ma túy ở Nam Mỹ bị ảnh hưởng mà các đối tác của họ, những người nhận hàng ở châu Âu cũng phải chịu tổn thất. Đó có thể là mafia ở Italia nhưng cũng có thể là tổ chức tội phạm ở Balkans và Nga. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là giả định vì không thể nói chính xác ai là người nhận hàng.

"Chúng tôi cũng không biết số lượng cocaine mà các băng đảng đặt hàng ở Nam Mỹ là bao nhiêu", ông Dalby nhận định.

Theo ông Robert Parrado, cố vấn an ninh của Uruguay, quốc gia này đang phải đối mặt với những thách thức trong cuộc chiến chống ma túy, từ những đường dây buôn bán ma túy xuyên quốc gia. Những vụ phát hiện số lượng ma túy khủng vừa qua cho thấy những thiếu sót nghiêm trọng trong kiểm soát biên giới và hải quan ở Uruguay. 

Đây là vấn đề đã bị các chính trị gia bỏ quên trong nhiều năm. Hiện Uruguay không có một đơn vị đặc biệt với những nhân viên được đào tạo chuyên sâu về điều tra các tội phạm nghiêm trọng như buôn bán ma túy, buôn bán vũ khí hoặc buôn bán người.