Công ty bội ước, dân khóc ròng với bí Đài Loan
Bán phân, bán thuốc rồi… mất hút
Gần tháng nay, nhiều nông dân ở xã Ia Glai (huyện Chư Sê) phải mang bí đao xanh ra quốc lộ 14 bày bán, nhưng số người mua không đáng kể. Chị Nguyễn Thị Hoa (thôn Hương Phú, xã Ia Glai) cho biết, gia đình chị trồng 2ha bí đao xanh giống Đài Loan, thu hoạch hơn tháng nay mà không bán được cho ai. Chị đem một ít ra quốc lộ 14 ngồi… đuổi ruồi, còn lại cả núi bí bỏ mặc ngoài đồng đang hư thối.
Theo chỉ dẫn của chị Hồng, chúng tôi đến các lô, vườn trồng bí của người dân mới thấy cảnh xót xa. Hàng nghìn quả bí đao xanh từ 10 -15kg nằm la liệt trên ruộng không được thu hái, nhiều quả bắt đầu mọng nước, hư hỏng.
Nguồn cơn bắt đầu từ việc Công ty cổ phần Phú An Khang Tây Nguyên (có địa chỉ tại TP Pleiku, Gia Lai) ký hợp đồng “hợp tác đầu tư sản xuất và thu mua mua quả bí xanh giống Đài Loan) với gia đình chị. Theo hợp đồng, công ty này bán nợ hạt giống với định mức 7 triệu đồng/ha, cho nợ 50% tiền phân bón và cam kết bao tiêu sản phẩm với giá 5.000 đồng/kg bí bò dưới đất, 5.500 đồng/kg bí leo giàn.
Ngoài số tiền mua phân bón sinh học, phân vi sinh và các loại thuốc bảo vệ thực vật phải trả cho Công ty Phú An Khang Tây Nguyên, gia đình chị Hồng phải đầu tư hàng trăm triệu đồng cho 2ha bí đao xanh. Nhưng đến lúc thu hoạch, công ty lại… bặt vô âm tín.
Một khổ chủ khác là anh Nguyễn Văn Hào (ở thôn Nông trường, xã Ia Glai) cho biết, sau khi ký hợp đồng với Công ty Phú An Khang, gia đình anh đã lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt của Israel, mua vật tư, chi phí sản xuất lên tới 300 triệu đồng cho 6ha bí đao xanh. Giờ đến kỳ thu hoạch, sản lượng ước tính 360 tấn, tính theo giá hợp đồng với công ty thì anh thu được gần 2 tỷ đồng.
Nhưng cũng như chị Hồng, hàng trăm tấn bí xanh giống Đài Loan của anh Hào đang bỏ thối ngoài đồng. Anh Hào chua chát nói: “Tôi gọi điện cho công ty vào thu mua, họ hẹn 2 - 3 ngày rồi không thấy đâu, những lần sau họ bảo đang bận đi mua hàng, lúc bảo đi Trung Quốc… Cuối cùng họ cắt đứt liên lạc, tôi đành bỏ mặc bí hư thối”.
| Bí xanh chất đống ngoài ruộng không tiêu thụ được. |
Những hợp đồng kỳ lạ
Ông Nguyễn Đức Phi – Chủ tịch UBND xã Ia Glai - cho biết, bước đầu cử cán bộ xuống kiểm tra đã xác định có 8 hộ trồng 18,5ha bí xanh giống Đài Loan. Do không bán được bí, người dân bỏ ngoài đồng, không thu hoạch nên không xác định được sản lượng cụ thể.
Điều đáng nói là trong các hợp đồng, có nhiều điều khoản bất lợi hoàn toàn cho nông dân. Ông Trần Khắc Liêm (thôn Nông Trường) bức xúc: “Tin tưởng công ty nên chúng tôi không nghi ngờ gì cả, đến khi xem lại mới thấy hợp đồng quy định nếu nông dân tự ý bán ra thị trường thì phải bồi thường gấp 10 lần giá trị nông sản cho công ty, tức bán một ký phải bồi thường 50.000 đồng. Còn nếu công ty không thực hiện nghĩa vụ của mình, thì lại không chịu trách nhiệm gì cả”.
Trước sự việc bất thường trên, phóng viên đã đến số nhà 127 Lý Thường Kiệt, TP. Pleiku (địa chỉ Công ty cổ phần Phú An Khang Tây Nguyên ghi trong hợp đồng) để tìm hiểu. Nhưng không thấy Công ty cổ phần Phú An Khang tại địa chỉ này, phía ngoài căn nhà chỉ treo tấm biển “Nhà phân phối dầu nhờn Long Bình”. Chúng tôi gọi vào số điện thoại 0982006*** (là số điện thoại của công ty ghi trong hợp đồng) nhưng cũng không nghe đổ chuông.