Đẩy mạnh tiêu thụ trong nước, tìm thị trường mới

• “Giải cứu” tôm hùm ở Phú Yên với giá rẻ chỉ là tin đồn thất thiệt
• Đừng để nông sản đứng trước nguy cơ phải “giải cứu”

Đẩy mạnh tiêu thụ thị trường trong nước

Theo ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương), bên cạnh động lực tăng trưởng nhờ vào XK, Việt Nam ngày càng quan tâm đến phát triển thị trường trong nước, làm điểm tựa cho tăng trưởng nhanh và bền vững nền kinh tế. Thời gian qua, dịch Covid-19 diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng rất lớn tới hàng hoá XK của Việt Nam đặc biệt là nông sản.

Ông Đông cho rằng, việc cung cầu hàng hóa tuy được bảo đảm nhưng vẫn còn thiếu tính bền vững do thiếu sự liên kết giữa các bên trong chuỗi cung ứng hàng hóa (nhà sản xuất, nhà phân phối, nhà vận chuyển, người tiêu dùng), nhất là đối với hàng nông sản nên thị trường rất dễ bị các biến động cục bộ do tác động của tâm lý người tiêu dùng.

Không những thế, khi thị trường có biến động (dư cung hoặc cầu tăng đột biến), các cơ quan chức năng gặp khó khăn trong việc tiếp cận các công cụ điều tiết bình ổn thị trường.

Do vậy, để tránh lặp lại tình trạng “giải cứu”, cần sản xuất theo quy chuẩn, tiêu chuẩn và truy xuất nguồn gốc để dễ đưa hàng vào hệ thống siêu thị và thị trường XK khó tính; hình thành văn hóa kinh doanh giữ chữ tín, thực hiện theo đúng cam kết. Người nông dân phải trở thành “người công nhân” ăn lương của các doanh nghiệp còn đầu ra, đầu vào, thị trường để các ông chủ doanh nghiệp lo.

Nhà nước nên chuyển dần hình thức hỗ trợ người nông dân trực tiếp như một số cách làm thời gian qua mà chuyển sang hỗ trợ gián tiếp thông qua các công cụ như bảo hiểm giá. Ngoài ra, các vấn đề khác cần giải quyết còn liên quan đến kho lạnh, logistics, công nghiệp chế biến.. Nếu giải quyết được vấn đề lớn, đi vào thực chất như trên mới thoát cảnh giải cứu” nông sản.

Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cũng cho rằng, đi đôi với phát triển sản xuất hàng hóa, nguồn cung ngày càng dồi dào, thậm chí có lúc dư thừa với số lượng lớn thì phải coi trọng hệ thống phân phối quốc gia bao gồm chợ, cửa hàng lẻ, trung tâm thương mại, cửa hàng tự chọn. Các hệ thống này được phát triển theo quy hoạch chung của các địa phương và trên toàn quốc.

Đáng chú ý, hệ thống phân phối này cần phải có năng lực đủ lớn để làm tốt việc tiêu thụ hàng hóa sản xuất trong nước một cách tự giác, thực hiện việc chia sẻ lợi ích hợp lý, kinh doanh không mang tính lợi nhuận đơn thuần. Cùng với đó, là việc tận dụng kênh thương mại điện tử, tối đa hoá các dịch vụ để nâng cao chất lượng, dịch vụ hàng hoá.

Linh hoạt các giải pháp xuất khẩu gián tiếp

Trong những năm qua, nhiều chương trình đã được triển khai hỗ trợ người dân và doanh nghiệp kết nối với các chuỗi siêu thị ngoại, không chỉ cung cấp hàng hoá, sản phẩm cho thị trường Việt Nam mà còn xuất khẩu vào chuỗi siêu thị nước ngoài.

Bộ Công Thương cũng đã triển khai chương trình XK tại chỗ thông qua phương thức kết nối doanh nghiệp, người sản xuất trong nước hợp tác với các hệ thống phân phối nước ngoài, như: AEON mall, Lotte, MM Mega Market…

Nhiều hàng hóa đã gián tiếp được XK vào chuỗi cung ứng của các tập đoàn lớn. Điển hình năm 2019, chỉ riêng MM Mega Market đã XK trên 1.000 tấn nông sản của Việt Nam qua hệ thống phân phối của mình. Hay như Saigon Co.op phối hợp với hệ thống NTUC FairPrice, mỗi năm XK trên 200 container hàng hóa nhiều chủng loại vào thị trường Singapore.

Hoặc Vinamilk cũng thành công trong việc đưa sản phẩm sữa organic vào Singapore và đang đẩy mạnh XK sang các thị trường khác, như: Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu…

Đặc biệt, để hàng hóa có thể “vào” được các hệ thống này, người sản xuất, XK buộc phải tuân thủ các quy định rất nghiêm ngặt về chất lượng sản phẩm, bao bì, nhãn mác… do đơn vị thu mua đưa ra. Đây cũng là cơ hội tốt để chúng ta chuẩn hóa hàng hóa ngay từ khâu sản xuất.

Để hỗ trợ DN giảm thiểu rủi ro, tăng XK gián tiếp, Bộ Công thương đã thực hiện nhiều giải pháp linh hoạt. Bộ Công thương không chỉ làm việc với các tập đoàn phân phối lớn tại Việt Nam mà còn làm việc với các hệ thống thương mại điện tử lớn, nhằm đa dạng các kênh XK cho hàng Việt. Đồng thời, đưa ra những khuyến cáo về rào cản kỹ thuật, các tiêu chuẩn bắt buộc đối với hàng hóa XK, để DN trong nước chủ động điều chỉnh, tránh trường hợp bị trả lại hàng, dù là XK trực tiếp hay gián tiếp.

Trong thời gian tới,  Bộ Công thương sẽ phối hợp với các bộ, ngành chức năng, tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp kiểm tra, giám sát công tác truy xuất nguồn gốc hàng hóa, giúp DN tham gia bền vững vào chuỗi cung ứng hệ thống phân phối toàn cầu.