Gia tăng tình trạng buôn lậu xăng dầu trên biển
Thuê tàu cá hoán đổi thành tàu chở dầu
Từ tháng 4 đến nay, trên vùng biển miền Trung và phía Nam, tình hình buôn lậu xăng dầu tiếp tục diễn biến phức tạp. Số vụ buôn lậu dầu trên biển bị bắt giữ với tần suất nhiều hơn.
Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép xăng dầu còn diễn biến phức tạp, trọng điểm là tại các vùng biển Quảng Ninh, Hải Phòng, Kiên Giang, Sóc Trăng, Cà Mau… Ngư dân bỏ tàu cá, hoán đổi thành các hầm tự tạo để chứa dầu. Nhiều chủ tàu cá còn cho người khác thuê lại tàu, sau đó tàu này hoán đổi công năng sử dụng, cải tạo thành tàu chở xăng dầu hoạt động trên biển.
Ngày 16-5, tại vị trí cách mũi Hòn Khoai 120 hải lý về phía Đông Nam, cơ quan nghiệp vụ và pháp luật của Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4 phát hiện một phương tiện có dấu hiệu nghi vấn. Qua kiểm tra cho thấy đây là tàu cá hoán cải mang số hiệu Hữu Phước 23-TG 92223 TS do ông Lê Hoàng Giang, trú tại huyện Tân Châu (An Giang) làm thuyền trưởng chở khoảng 100 nghìn lít dầu DO. Thuyền trưởng không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc số dầu trên.
Theo Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam thì trong tháng 5-2018, lực lượng Cảnh sát biển đã phát hiện và bắt giữ nhiều tàu cá hoán đổi chở dầu DO trái phép. Liên tiếp trong các ngày từ 15 đến 18-5, trên vùng biển phía Đông Nam và Tây Nam, lực lượng Cảnh sát biển Vùng 3, Vùng 4 đã bắt giữ 4 vụ vận chuyển 460 nghìn lít dầu DO trái phép bằng tàu cá.
 |
| Một tàu cá hoán cải để buôn lậu dầu DO bị cơ quan chức năng bắt giữ. |
Trước đó, trong 3 ngày đầu tháng 3-2018, trên vùng biển Tây Nam, lực lượng Cảnh sát biển Vùng 4 đã bắt giữ 4 vụ vận chuyển dầu trái phép, tang vật thu giữ trên 1 triệu lít dầu DO. Trong quý I-2018, lực lượng Cảnh sát biển đã phát hiện, xử lý 57 vụ vi phạm, trong đó có 15 vụ liên quan đến vận chuyển trái phép xăng dầu trên biển với số lượng lớn, lên tới gần 15 triệu lít dầu DO. Đại tá Trần Văn Nam, Cục trưởng Cục Nghiệp vụ và Pháp luật, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam cho biết, trong 6 tháng đầu năm, lực lượng Cảnh sát biển đã xử lý, tịch thu trên 1.903,372 lít dầu DO, 251.79 lít dầu FO.
Hiện nay, nhu cầu mua dầu ngay ở trên biển của tàu cá Việt Nam là rất lớn, đáp ứng nhu cầu này, nhiều tàu cá đã bỏ nghề ngư để chuyên chở dầu bán trên biển. Việc làm này khiến tàu cá vừa mua được dầu giá thấp so với trong đất liền, lại không phải hao tốn nhiên liệu vào bờ chuyên chở. Mua bán trái phép diễn ra trên biển nhanh gọn, vì vậy tàu cá hoán đổi ngày một nhiều, thậm chí còn mang biển số giả, biển số nước ngoài để tránh bị phát hiện.
Tàu nước ngoài vào vùng biển Việt Nam sang mạn dầu trái phép
Nếu như năm 2017 vụ tàu nước ngoài vào vùng biển Việt Nam sang mạn dầu trái phép với số lượng lớn nhất từ trước đến nay (trị giá hàng hóa bán phát mại lên tới gần 89 tỷ đồng) bị lực lượng Cảnh sát biển phát hiện, bắt giữ thì năm 2018 tình trạng này vẫn tiếp tục xuất hiện.
Để phát hiện dấu hiệu vi phạm và bắt quả tang việc sang mạn trái phép không hề dễ dàng khi các tầu này thường neo đậu ngoài khơi, trốn tránh sự tuần tra kiểm soát của các lực lượng trên biển. Chưa kể khi bắt giữ các tàu này đều chây ỳ, để đấu tranh và giải quyết các thủ tục pháp lý là cả một quá trình kỳ công bởi vụ việc mang yếu tố nước ngoài.
Ngày 1-4, tại khu vực biển Đông Bắc đèo Ngang 45 hải lý, Tổ công tác nghiệp vụ Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 phát hiện kiểm tra 1 tàu vỏ sắt có số hiệu Trung Quốc và tàu Facific Ocean (quốc tịch Singapore); trên tàu cá Trung Quốc có 3 thuyền viên và trên tàu Facific Ocean có 17 thuyền viên.
Tại thời điểm kiểm tra, 2 tàu trên đang tiến hành cập và sang mạn dầu, theo vận đơn số lượng dầu trên 2 tàu khoảng 8.149.957 lít dầu DO. Đây là vụ sang mạn dầu DO trái phép có yếu tố nước ngoài lớn nhất từ năm 2018 đến nay bị phát hiện, bắt giữ.
Theo Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển Việt Nam thì đến ngày 25-5, chủ tàu, chủ hàng, thuyền trưởng tàu Facific Ocean chưa cung cấp được hồ sơ, giấy tờ hợp pháp của tàu cũng như hàng hóa trên tàu Facific Ocean.
Để làm tốt công tác chống buôn lậu trên biển, đặc biệt là buôn lậu xăng dầu, các địa phương và cơ quan có thẩm quyền cần quản lý chặt chẽ các loại phương tiện tàu cá của ngư dân sửa chữa, hoán cải thành phương tiện sử dụng mua bán xăng dầu trái phép, nhất là trên vùng biển phía Nam. Tàu cá nào tái phạm cần phải có chế tải xử lý mạnh, như tước giấy phép khai thác thủy sản có thời hạn hoặc không cho xuất bến.
Đối với các tàu buôn lậu, gian lận thương mại có yếu tố nước ngoài, để công tác xử lý thuận lợi, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển đề nghị các cơ quan có thẩm quyền phối hợp với các quốc gia xây dựng, ban hành hiệp định tương trợ tư pháp hoặc cơ chế hợp tác giữa các bên làm cơ sở cho việc trao đổi thông tin với các nước trong hoạt động điều tra, xác minh hành vi vi phạm pháp luật của các tàu, thuyền nước ngoài trên biển.