Kinh doanh khó khăn, tín dụng tăng kém

Tín dụng mới tăng 4,81%

Tại buổi họp báo, bà Nguyễn Thị Hồng - Phó Thống đốc NHNN cho biết ngay từ đầu năm 2020, bám sát Nghị quyết 01/NQ-CP của Chính phủ, Thống đốc NHNN đã ban hành Chỉ thị 01/CT-NHNN ngày 3/1/2020 về tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm của ngành Ngân hàng, định hướng điều hành mở rộng tín dụng đi đôi với an toàn, hiệu quả, đảm bảo cung ứng vốn cho nền kinh tế; tăng cường quản lý rủi ro đối với tín dụng tiêu dùng, cho vay phục vụ đời sống; đồng thời, kịp thời xử lý khó khăn vướng mắc, tạo mọi điều kiện thuận lợi trong tiếp cận tín dụng ngân hàng của người dân, doanh nghiệp.

Tuy nhiên, do dịch bệnh, hoạt động ngân hàng ảnh hưởng đến 2 khía cạnh: cầu tín dụng thấp mặc dù các tổ chức tín dụng (TCTD) đã đưa ra nhiều chương trình cho vay với lãi suất ưu đãi, quy mô lớn; và khách hàng gặp khó khăn trong trả nợ ngân hàng đúng hạn, dư nợ bị ảnh hưởng khoảng 2,27 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 25% trên tổng dư nợ toàn hệ thống, tiềm ẩn rủi ro đối với hoạt động ngân hàng.

Bởi vậy, mặc dù nguồn vốn và thanh khoản của hệ thống TCTD dồi dào, sẵn sàng cung cấp đủ, kịp thời tín dụng cho nền kinh tế, nhưng do cầu tín dụng yếu nên tín dụng tăng chậm, đến ngày 16/9/2020, tín dụng tăng 4,81% so với cuối năm 2019. Tín dụng vẫn tiếp tục tập trung vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, các lĩnh vực ưu tiên như: tín dụng đối với lĩnh vực xuất khẩu tăng 4%; tín dụng lĩnh vực nông nghiệp nông thôn tăng 3,29%; tín dụng đối với lĩnh vực doanh nghiệp nhỏ và vừa tăng 3%...

Các chương trình tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ vẫn được các TCTD tiếp tục triển khai quyết liệt; nhu cầu vốn cho các dự án trọng điểm được đáp ứng kịp thời. Tín dụng đối với lĩnh vực rủi ro được kiểm soát chặt chẽ, phù hợp với định hướng của NHNN.

Ngân hàng Chính sách Xã hội (NHCSXH) đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn tín dụng ưu đãi đối với hộ nghèo và các đối tượng chính sách, đến 31/8/2020, tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách đạt 221.515 tỷ đồng, tăng 7,11% so với 31/12/2019, với hơn 6,5 triệu khách hàng còn dư nợ.

“NHNN cam kết luôn đủ vốn và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để cho vay vốn đối với doanh nghiệp và những người dân đủ điều kiện vay vốn. Tuy nhiên, tôi cũng nhấn mạnh nguyên tắc cơ bản, đó là mở rộng tín dụng nhưng phải đi đôi với an toàn, hiệu quả. Kinh nghiệm và bài học từ những năm trước đây cho thấy an toàn của hệ thống ngân hàng là vấn đề tối quan trọng đối với nền kinh tế, nếu an toàn của hệ thống ngân hàng bị đe dọa sẽ gây ra hệ lụy mà cả nền kinh tế sẽ phải gánh chịu. 

Bởi vậy, đối với ý kiến mở rộng việc cho vay bằng tín chấp, NHNN xin trả lời là theo quy định, việc cho vay là hoàn toàn theo thỏa thuận giữaTCTD với khách hàng, NHNN không can thiệp và đòi hỏi bắt buộc phải có tài sản bảo đảm, mà phụ thuộc vào đánh giá của TCTD về khách hàng như khả năng trả nợ, phương án kinh doanh, uy tín của chính doanh nghiệp…  vì tiền cho vay ra nền kinh tế là tiền huy động từ tiền gửi của người dân nên các TCTD phải có trách nhiệm bảo toàn đồng vốn”, bà Hồng khẳng định.

Về định hướng lãi suất những tháng cuối năm, bà Hồng cho biết chủ trương và mong muốn của NHNN là tiếp tục giảm lãi suất cho vay ra nền kinh tế. Từ đầu năm đến nay đã 2 làn giảm lãi suất điều hành, yêu cầu các TCTD tiết giảm chi phí để giảm lãi suất cho vay. NHNN sẽ căn cứ vào vào tính hình thực tế, sức khỏe của nền kinh tế nói chung và ngành Ngân hàng nói riêng, để điều hành chính sách tiền tệ, trong đó có vấn đề điều hành lãi suất cho phù hợp.

Gói tín dụng 16.000 tỷ: Vẫn “ôm tiền” chờ người đến vay vốn

Một trong những vấn đề được quan tâm tại buổi họp báo đó là tiến độ giải ngân gói tín dụng 16 nghìn tỷ cho vay lãi suất 0% đối với người sử dụng lao động để trả lương theo Nghị quyết 42 của Chính phủ và Quyết định 15 của Thủ tướng Chính phủ. Về vấn đề này, ông Nguyễn Tuấn Anh, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, NHNN cho biết, cơ quan này đã ban hành đầy đủ cơ sở pháp lý, văn bản hướng dẫn thực hiện và đã sẵn sàng nguồn vốn 16.000 tỷ đồng để hỗ trợ NHCSXH cho vay.

Tuy nhiên, đến nay, mới chỉ có 1 doanh nghiệp được UBND tỉnh phê duyệt danh sách đủ điều kiện vay vốn, thế nhưng doanh nghiệp này đã tự cân đối nguồn trả lương cho người lao động mà không cần vay gói này. Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, nguyên nhân doanh nghiệp chưa chủ động lập hồ sơ vay vốn, xác nhận các chế độ hỗ trợ cho người lao động do e ngại việc chứng minh khó khăn tài chính có thể ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh.

Bên cạnh đó, Chính phủ đã khống chế tốt dịch đợt 1, các doanh nghiệp cho lao động nghỉ việc luân phiên, không có lao động ngừng việc liên tục 1 tháng nên không đủ điều kiện được UBND tỉnh phê duyệt danh sách vay vốn theo quy định. “Hiện nay, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội đang được giao đầu mối trình Chính phủ xem xét sửa một số điều kiện tại Nghị quyết 42 để tạo điều kiện cho doanh nghiệp vay vốn” - ông Nguyễn Tuấn Anh cho biết.

Trước đó, Nghị quyết 42/NQ-CP ngày 9/4/2020 của Chính phủ đã quy định người sử dụng lao động có khó khăn về tài chính và đã trả trước tối thiểu 50% lương ngừng việc cho người lao động theo khoản 3 Điều 98 Bộ luật Lao động 2012 trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2020, thì được vay không có tài sản bảo đảm tối đa 50% tiền lương tối thiểu vùng đối với từng người lao động theo thời gian trả lương thực tế nhưng không quá 3 tháng với lãi suất 0%, thời hạn vay tối đa 12 tháng tại NHCSXH để trả phần lương còn lại và giải ngân trực tiếp hàng tháng đến người bị ngừng việc.

Sau đó, NHNN cũng đã ban hành Thông tư 05/2020 quy định về tái cấp vốn đối với NHCSXH để cho người sử dụng lao động vay trả lương ngừng việc theo Nghị quyết 42 và Quyết định 15. Tổng số tiền tái cấp vốn tối đa 16.000 tỷ đồng với lãi suất tái cấp vốn là 0%/năm, lãi suất tái cấp vốn quá hạn là 0%/năm.