Lãi suất có thể tăng 0,5% vào 2016

HSBC cho rằng tháng 10 là thời điểm tốt đối với các cuộc cải cách của Việt Nam khi hiệp định TPP đã kết thúc đàm phán, Chính phủ thoái vốn Nhà nước tại một số “ông lớn” và Bộ Tài chính có kế hoạch phát hành trái phiếu quốc tế để đảo nợ

Lạm phát 2016 sẽ tăng lên 3,3%

Theo các chuyên gia của HSBC, lĩnh vực sản xuất Việt Nam tiếp tục bị các yếu tố khách quan yếu gây ảnh hưởng. Trong tháng 10, chỉ số PMI ngành sản xuất tăng nhẹ ở mức 50,1 điểm - nằm trên mức không thay đổi 50 điểm. Đà tăng trưởng của ngành sản xuất vẫn còn chậm. Chỉ số việc làm suy yếu và đơn đặt hàng xuất khẩu mới đang trên đà giảm thêm cho thấy hoạt động sản xuất khó có thể phục hồi mạnh như mục tiêu chúng ta hướng tới vào cuối năm nay.

Tuy nhiên, đáng chú ý là trong bản báo cáo của mình, HSBC cho rằng giá dầu yếu là tin tốt lành đối với kinh tế Việt Nam “Tin tốt lành là với giá dầu còn yếu, nhu cầu nội địa vẫn được lạm phát thấp hỗ trợ tốt. Các hoạt động trong nước cũng được thúc đẩy do sự phục hồi ổn định của tăng trưởng tín dụng đã tăng 10,8% từ đầu năm đến tháng 9 so với cùng kỳ năm ngoái, và sẽ có khuynh hướng đạt mức 17% trong năm 2015 (so với mức 14,2% trong năm 2014) khi các ngân hàng tăng hoạt động cho vay trong những tháng tới”- báo cáo nhận định.

Hiện tại, áp lực giá cả vẫn duy trì mức độ dịu nhẹ. Lạm phát toàn phần trong tháng 10 không thay đổi, vẫn ở mức 0% so với cùng kỳ, trong khi lạm phát cơ bản lại tăng chậm hơn từ mức 1,6% trong tháng 9 xuống còn 1,4% trong tháng 10 so với cùng kỳ. Tuy nhiên, HSBC tin rằng những lo ngại về giảm phát đang bị thổi phòng. Nguyên nhân chính của lạm phát chậm lại là do giá năng lượng giảm: trong tháng 10, yếu tố vận chuyển (ẩn danh cho lạm phát năng lượng) giảm 12,3% so với năm ngoái và giúp tăng trưởng lạm phát toàn phần giảm 1%. Tương tự, lạm phát thực phẩm cũng tăng nhẹ chỉ 0,8% trong tháng 10 so với cùng kỳ năm ngoái. Song, HSBC cho rằng vẫn tiếp tục thấy lạm phát sẽ quay đầu trong những tháng tới, và sẽ tăng trở lại ở mức 3,3% vào cuối nửa đầu năm 2016 so với cùng kỳ. Ví dụ, yếu tố vận chuyển sẽ không còn giảm thêm trong năm sau, ngay cả khi giá dầu thô toàn cầu giữ nguyên. Trong khi đó, với hiện tượng thời tiết El Nino đã gây ra những đợt khô nặng khắp khu vực miền Trung, thì tình hình giá thực phẩm sẽ tăng chứ không giảm. Lạm phát cơ bản cũng có thể tăng, phản ánh tăng trưởng có xu hướng tăng. Trong khi các lĩnh vực bên ngoài vẫn chịu nhiều khó khăn, các hoạt động trong nước cũng đang dần phục hồi.

Một điểm quan trọng đó là về lãi suất. Các chuyên gia của HSBC cho rằng trong bối cảnh tăng trưởng mạnh mẽ hơn và tiền lương có thể tăng sẽ thiết lập trạng thái tăng lạm phát cơ bản vào năm 2016. “Cho đến thời điểm này, lạm phát thấp và triển vọng thuận lợi đối với giá cả năng lượng toàn cầu sẽ cho phép NHNN giữ lãi suất ổn định. Nhưng một khi áp lực giá cả tăng lên trong năm tới, chúng tôi cho rằng NHNN có thể tăng lãi suất thêm 0,5% trong quý III.2016 đưa mức lãi suất thị trường mở từ 5% như hiện nay lên 5,5%”- báo cáo nhận định.

Cải cách- thách thức dài hạn

Trong thời điểm hiện tại, trọng tâm chú ý đều dồn vào các cuộc cải cách của nền kinh tế. Trong khi nền kinh tế đang trên đà phục hồi ổn định thì thách thức dài hạn đối với Việt Nam chính là vấn đề cải cách. HSBC chỉ ra hai thách thức lớn nhất đối với kinh tế Việt Nam. Một là thâm hụt ngân sách ngày càng nới rộng ra, Bộ Tài Chính đã phải nỗ lực đi vay tiền do nhu cầu đối với việc phát hành trái phiếu Chính phủ thấp. Hai là sự chèn lấn của doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) và DN FDI đối với với các DN tư nhân hoạt động có hiệu quả sẽ làm giảm năng suất chung.

Tuy nhiên, HSBC cũng nhận định, tháng 10 là thời điểm tốt đối với các cuộc cải cách của Việt Nam thể hiện ở ba nội dung.

Thứ nhất, Việt Nam và 11 nước thành viên khác bao gồm Mỹ và Nhật đã thông qua Hiệp định Đối tác chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP). Mức độ bao phủ của Hiệp định TPP mang ý nghĩa thỏa thuận hỗ trợ các hoạt động cải cách cần thiết trong nước, đặc biệt là đối với DNNN.

Chính phủ đang chịu nhiều áp lực để đẩy mạnh quá trình cải cách các DNN để hoàn tất Hiệp định TPP. Trong năm 2015, Chính phủ đã lên kế hoạch cổ phần hóa 289 DNNN, nhưng đến nay mới chỉ có 94 DNNN được cổ phần hóa. "Quá trình cổ phần hóa DNNN đang diễn ra khá chậm chạp, Bên cạnh đó, dường như Việt Nam đang tập trung vào số lượng hơn là chất lượng cổ phần hóa" - HSBC nhận xét.

Thứ hai, mới đây Chính phủ Việt Nam chính thức thông báo việc thoái vốn Nhà nước tại 10 DN lớn đã được niêm yết, trong đó có Vinamilk, FPT… Mặc dù thời hạn cho việc thoái vốn chưa rõ ràng, nhưng HSBC cho rằng việc tập trung nỗ lực cải tổ DNNN chú trọng chất lượng hơn số lượng là một bước đi đúng đắn.

Thứ ba, quyết định đẩy nhanh tiến độ thoái vốn của Chính phủ có thể mang đến những tín hiệu tích cực đối với ngân sách Nhà nước. Theo dự báo, việc thoái vốn ở 10 DNNN trên ước tính sẽ mang về khoảng 4 tỷ USD cho ngân sách Nhà nước. Nguồn vốn này được kỳ vọng sẽ được sử dụng cho các dự án đầu tư công quan trọng trong thời điểm Bộ Tài chính đang chật vật tăng nợ do việc cấm phát hành các trái phiếu Chính phủ ngắn hạn sẽ có hiệu lực trong năm nay.