Sức hút đầu tư của Việt Nam trước làn sóng dịch chuyển của doanh nghiệp

• Đầu tư hạ tầng logistics hiện đại để hút vốn đầu tư
• Tốc độ tăng vốn đầu tư công đạt mức cao nhất giai đoạn 2011-2020
• Xuất khẩu và đầu tư công vẫn là động lực tăng trưởng kinh tế năm 2021

Cụ thể, sức hút của hạ tầng công nghiệp Việt Nam trong làn sóng dịch chuyển khỏi Trung Quốc đang nằm ở những yếu tố đáng chú ý như Việt Nam là một trong những nước có chính sách thuế cạnh tranh nhất châu Á.

Doanh nghiệp có thể hưởng lợi từ các ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), miễn thuế nhập khẩu tài sản cố định và miễn tiền thuê đất. Các ưu đãi đáng chú ý bao gồm miễn 20% thuế TNDN trong 2 năm đầu tiên và giảm 50% trong bốn năm tiếp theo. Hơn nữa, ưu đãi thuế TNDN còn được áp dụng mạnh hơn cho những ngành công nghiệp được Chính phủ ưu tiên như Công nghiệp 4.0 hoặc các ngành hỗ trợ sản xuất công nghệ cao cũng như những dự án đầu tư vào các đặc khu kinh tế; các vùng kinh tế - xã hội còn khó khăn; các dự án quy mô lớn đáp ứng các yêu cầu tối thiểu của về tổng vốn đầu tư, doanh thu và số lượng lao động…

Theo khảo sát về chi phí xây dựng của Turner & Townsend, Việt Nam là một trong những thị trường có chi phí xây dựng công nghiệp cạnh tranh nhất. Tại TP Hồ Chí Minh, chi phí xây dựng trung bình đối với nhà xưởng và nhà kho cơ bản chỉ ở mức 352 USD/m2; chi phí xây dựng nhà máy và trung tâm phân phối lớn cũng chỉ là 412 USD/m2 và các nhà máy công nghệ cao là 618 USD/m². 

Do đó, các công ty đa quốc gia sản xuất các sản phẩm có giá trị cao như đồ điện tử với áp lực trong việc cắt giảm chi phí sẽ có xu hướng dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác. Thực trạng này sẽ còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của các chuỗi cung ứng nội địa. 

Ngay trong đợt bùng phát dịch COVID -19 đầu tiên, một số nhà sản xuất đa quốc gia đã thông báo kế hoạch mở rộng, di chuyển sản xuất đến Việt Nam. Điển hình là các nhà cung cấp linh kiện và lắp ráp cho Apple là Pegatron và Foxconn từ Đài Loan (Trung Quốc); Sharp, Nintendo và Komatsu từ Nhật Bản và Lenovo từ Hồng Kông (Trung Quốc)… 15 doanh nghiệp này gồm 9 doanh nghiệp vừa và nhỏ, 6 doanh nghiệp lớn. 

Trong đó phần lớn là các doanh nghiệp sản xuất thiết bị y tế, chất bán dẫn, điện thoại di động và linh kiện, máy điều hòa không khí. JETRO - Tổ chức xúc tiến mậu dịch của Nhật Bản khẳng định, sự dịch chuyển này được khuyến khích để cải thiện hiệu quả của chuỗi cung ứng; lấp đầy khoảng trống do ảnh hưởng của đại dịch, đồng thời tăng cường quan hệ kinh tế và công nghiệp với các nước ASEAN.

Tại Việt Nam, dù mức lương nhân công bình quân của ngành sản xuất đã tăng từ 237 USD/tháng lên mức 252 USD/tháng, nhưng đây vẫn là một con số tương đối thấp so với các nước trong khu vực. Nhất là khi so với mức chi phí nhân công của Trung Quốc đã ở mức 968 USD/tháng, Malaysia là 766 USD/tháng. 

Tuy chi phí nhân công không thúc đẩy sự tăng trưởng công nghiệp bền vững, nhưng nó vẫn là yếu tố quan trọng đối với các ngành có giá trị thấp như dệt may và đồ nội thất. Do Việt Nam đang chuyển trọng tâm sang thu hút các ngành công nghiệp có giá trị gia tăng cao hơn như công nghệ cao hoặc hỗ trợ sản xuất công nghệ cao. Đặc biệt là lĩnh vực CNTT, toán học, khoa học và vấn đề này đã được Chính phủ ghi nhận với việc cam kết lập một kế hoạch phát triển kỹ năng quốc gia như một phần của Khuyến nghị Chiến lược FDI từ năm 2020 đến 2030.

Hiện Vụ Quản lý các Khu kinh tế cũng đã công bố bản đồ quy hoạch tổng thể cho 561 dự án KCN trên cả nước với diện tích trên 201.000 ha. Trong đó có 259 KCN sử dụng 86.500 ha vẫn chưa được thành lập, chiếm 43% tổng diện tích mới. Đây là một trong những điều kiện quan trọng để đón nhu cầu dịch chuyển sản xuất của các tập đoàn lớn và đáp ứng nhu cầu về hạ tầng công nghiệp cho việc thu hút dòng vốn FDI những năm sắp tới.