Chống hàng giả trên nền tảng số
Nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ hiện nay, việc kinh doanh trên nền tảng số như thương mại điện tử (TMĐT), mạng xã hội là xu thế tất yếu.
Tuy nhiên, hoạt động TMĐT không chỉ giới hạn ở một địa phương, mà giao dịch trên phạm vi toàn quốc, xuyên biên giới, nên gây nhiều thách thức cho doanh nghiệp (DN), tổ chức xã hội, nhất là trong công tác bảo vệ thương hiệu, chống hàng giả, hàng nhái, chống xâm phạm quyền SHTT trên nền tảng số.
Theo Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam, hoạt động kinh doanh trên các sàn TMĐT và mạng xã hội là những nét nổi bật của ngành TMĐT Việt Nam trong năm 2022 và quý 1/2023.
Bên cạnh sự phát triển vượt bậc của TMĐT thì tình trạng làm hàng giả, hàng nhái và xâm phạm quyền SHTT trên Internet là vấn đề nhức nhối và rất khó xử lý tận gốc. Trong thời gian qua, lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) các địa phương cũng đã liên tục kiểm tra, phát hiện rất nhiều vụ vi phạm với hàng hóa bị bắt giữ có số lượng lớn. Theo số liệu của Cục QLTT TP Hồ Chí Minh, trong quý I/2023 QLTT thành phố kiểm tra 714 vụ (tăng 436 vụ, tăng 156,83% so với cùng kỳ năm trước), đã xử lý 684 vụ. Trong đó, chuyển cơ quan điều tra 3 vụ có dấu hiệu tội phạm để xem xét xử lý hình sự. Trong số hàng hóa bị tạm giữ, hàng nhập lậu trị giá ước tính hơn 7,5 tỷ đồng; hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ hơn 7,4 tỷ đồng và hàng giả hơn 1,5 tỷ đồng.
Có thể thấy hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm SHTT bán ở khắp nơi, từ cửa hàng, chợ truyền thống, chợ cho khách du lịch, trung tâm thương mại… Trong khi đó, công tác phòng chống hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm quyền SHTT gặp rất nhiều khó khăn do website giả, trang TMĐT bán hàng giả, các trang mạng xã hội Facebook, Zalo, Tiktok… bán hàng giả, hàng thật lẫn lộn…
Trước thực trạng hàng giả, vi phạm SHTT không kiểm soát nổi trên các trang mạng xã hội, sàn TMĐT, ông Nguyễn Viết Hồng - Tổng Giám đốc Công ty Vina CHG, đơn vị cung cấp các giải pháp chống hàng giả, hàng nhái, cho biết: Vina CHG đã đưa ra 4 giải pháp để giúp DN tăng cường công tác chống hàng giả, hàng nhái. Trong đó, đưa công nghệ cao để ứng dụng trên tem chống hàng giả, tem truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, ứng dụng phần mềm để “truy vết”, định vị đường đi sản phẩm; phần mềm quản lý hệ thống bán hàng, giúp DN quản trị hệ thống bán hàng, phát hiện ngay nếu có hàng giả tuồn vào. Đặc biệt, xác định được bao bì của sản phẩm bị làm giả nhiều nhất, nên công ty cũng đưa ứng dụng công nghệ chống hàng giả vào ngay trên bao bì.
Tại Hội thảo do Ban Chỉ đạo 389 Cà Mau phối hợp với Công ty Vina CHG vừa tổ chức về các quy định pháp luật và giải pháp chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT, bảo vệ thương hiệu trên môi trường TMĐT, ông Trần Văn Dũng – Phó Cục Trưởng Cục nghiệp vụ (Tổng Cục QLTT) cho biết, để bảo vệ NTD trên môi trường TMĐT, Tổng cục QLTT đã chỉ đạo các Cục QLTT địa phương thực hiện chống hàng giả, vi phạm SHTT và các hành vi vi phạm khác.
Đặc biệt, QLTT cũng đã có “cuộc cách mạng” là triển khai hệ thống kích hoạt trên hệ thống điện tử, tất cả các dữ liệu về kiểm tra, xử phạt đều cập nhật trên hệ thống để tất cả các địa phương cập nhật được dữ liệu này. Đây là cơ sở cực kỳ quan trọng của QLTT kiểm tra xử lý. Trong năm 2022, hàng giả, hàng xâm phạm nhãn hiệu, chiếm 44,5% vụ vi phạm.
Đề án “chống hàng giả và bảo vệ NTD trong TMĐT đến năm 2025” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 29/3/2023. Trong đó có mục tiêu: 100% các sàn TMĐT lớn ký cam kết không kinh doanh hàng giả; 100% các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên sàn giao dịch TMĐT lớn được tuyên truyền phổ biến pháp luật về TMĐT, hàng hóa kinh doanh; 100% NTD được tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật về bảo vệ quyền của NTD. Các chuyên gia cho rằng, đề án sẽ mang lại kết quả thiết thực trong công tác chống hàng giả và bảo vệ NTD trên môi trường TMĐT.