Nền kinh tế vẫn còn nhiều nội lực để bứt phá
Tại đối thoại chuyên đề “Đổi mới mô hình tăng trưởng: Thoát bẫy thu nhập và bứt phá” do Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy – Vietnam Economics Times tổ chức chiều 4/12, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) Đặng Đức Anh nhìn nhận, nền kinh tế còn nhiều nội lực để bứt phá sau đại dịch, chuyển đổi số là bắt buộc.
Dịch bệnh COVID-19 kéo dài gần 2 năm qua đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Theo nhiều chuyên gia, thực tiễn sau đại dịch đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới mô hình kinh tế Việt Nam để đáp ứng nhu cầu phục hồi và phát triển kinh tế. Đây cũng là nhiệm vụ trọng yếu đã được Đảng, Chính phủ xác định cần tập trung trong năm 2022 và giai đoạn 2022-2025.
Ông Đặng Đức Anh cho rằng, một trong những xu hướng quan trọng sau đại dịch COVID-19 là quá trình chuyển đổi số được thúc đẩy mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Đây cũng là động lực chủ chốt cho sự tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam cũng như các quốc gia khác trên thế giới... Có thể nói sau đại dịch COVID-19, có sự thay đổi lớn trong cơ cấu và cấu trúc của nền kinh tế toàn cầu. Nếu như trước đây, động lực tăng trưởng kinh tế là sử dụng nguồn vốn và lao động, thì giờ đây, động lực đó đến từ khoa học công nghệ, công nghệ số.
“Văn kiện của Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng xác định, mô hình tăng trưởng chuyển đổi sang nền kinh tế dựa trên cơ sở tăng năng suất, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và sử dụng hiệu quả các nguồn lực để làm sao nâng cao sức cạnh trên trên trường quốc tế”, ông Đặng Đức Anh cho hay.
Tuy nhiên, việc phân bổ các nguồn lực của nền kinh tế Việt Nam vẫn tồn tại những hạn chế nhất định. Do đó, để tăng trưởng kinh tế với mô hình mới, cần đặc biệt quan tâm tới việc thúc đẩy sử dụng hiệu quả nguồn lực. Do vậy, trong chương trình phục hồi và phát triển kinh tế, vấn đề đổi mới thể chế và cơ chế quản lý để tháo gỡ điểm nghẽn cần được xem là một trọng tâm hàng đầu để hỗ trợ nền kinh tế, bên cạnh các chính sách tài khóa và tiền tệ. Nếu sử dụng các chính sách tài tệ và tiền tệ trong ngắn hạn mà vấp phải điểm nghẽn trong cơ chế quản lý thì có thể gây bất ổn trong dài hạn. Đồng thời, mô hình tăng trưởng kinh tế mới cần phải dựa trên khoa học và sáng tạo.
“Đại dịch vừa có tác động tiêu cực lại vừa có tác động tích cực trong việc làm thay đổi tư duy và thúc đẩy quá trình cải cách mạnh mẽ hơn. COVID-19 đã tạo ra sức ép cho chúng ta trong việc thay đổi tư duy chuyển đổi số. Việc này bắt nguồn từ sự đổi mới tư duy của bộ máy hành chính”, Phó Viện trưởng CIEM nhận định.
Đánh giá về thực trạng nền kinh tế Việt Nam, ông Đặng Đức Anh cho rằng, nội lực quan trọng hàng đầu là khu vực kinh tế tư nhân năng động và thích ứng nhanh với biến động. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng sở hữu nguồn nhân lực trẻ dồi dào, có khả năng nắm bắt các xu hướng mới. Do đó, với định hướng tập trung vào công nghệ và đổi mới, đây là một nhân tố then chốt trong tiến trình phục hồi và phát triển kinh tế thời gian tới.
Để nền kinh tế thoát khỏi bẫy thu nhập trung bình, phải thúc đẩy đổi mới, sáng tạo và việc này bắt nguồn từ con người. Do đó, thời gian tới, một trong những nhiệm vụ trọng tâm cần đẩy mạnh triển khai là đào tạo, đào tạo lại, nâng cao năng suất lao động – yếu tố then chốt để thu hút nhà đầu nước ngoài vào các lĩnh vực công nghệ cao và có giá trị gia tăng lớn.
TS. Đặng Kim Sơn, chuyên gia kinh tế phát triển cho rằng, xây dựng mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam cần huy động tổng hợp nguồn lực đất, lao động, vốn, khoa học và công nghệ, cùng những nguồn lực mới như số hóa, con người để tạo ra tăng trưởng. “Chúng ta phải quyết tâm đổi mới thể chế kinh tế, từ nhà nước pháp quyền đến bố trí lại quan hệ sản xuất, hình thành hệ sinh thái của các thành phần kinh tế Việt Nam”, TS. Đặng Kim Sơn nhấn mạnh.