"Nóng" các ý kiến góp ý sửa đổi Nghị định quản lý thị trường vàng
Với đà tăng nóng, thị trường vàng đang thu hút sự tập trung chú ý của giới đầu tư. Đặc biệt, việc sửa đổi Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý thị trường vàng được nhiều tổ chức quan tâm, góp ý.
Nên đơn giản hoá thủ tục, tránh "giấy phép lồng giấy phép"
Tại dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có một loạt sửa đổi nhằm vá "lỗ hổng" trên thị trường vừa qua. Cụ thể, dự thảo xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu, nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Cùng với đó, sửa đổi, bổ sung quy định hoạt động sản xuất vàng miếng là hoạt động kinh doanh có điều kiện và phải được NHNN cấp giấy phép…
Góp ý dự thảo, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi theo hướng đơn giản hoá thủ tục đồng thời vẫn đáp ứng yêu cầu quản lý. Cụ thể, tại Điều 14 dự thảo quy định, hoạt động nhập khẩu vàng miếng theo hướng kiểm soát nhiều tầng nấc, bao gồm: Giấy phép xuất nhập khẩu vàng; Hạn mức xuất nhập khẩu hàng năm; Giấy phép xuất nhập khẩu cho từng lần.
Về nội dung này, theo VCCI, giấy phép nhập khẩu vàng chỉ cấp cho các doanh nghiệp sản xuất vàng. Trong khi đó, các doanh nghiệp sản xuất vàng đã do NHNN cấp phép, quản lý chặt chẽ. Do đó, việc yêu cầu thêm một giấy phép xuất nhập khẩu riêng là không cần thiết, mang tính chất "giấy phép lồng trong giấy phép", làm tăng thêm thủ tục, chi phí không cần thiết. Không chỉ có vậy, việc yêu cầu phải có giấy phép cho từng lần, trong khi đã khống chế hạn mức cả năm là không hợp lý. Bởi, trong bối cảnh thị trường vàng có nhiều biến động và chịu tác động mạnh từ yếu tố trong và ngoài nước, việc chờ cấp phép từng lần có thể khiến doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội kinh doanh, giảm tính linh hoạt trong vận hành. Chưa kể, việc đồng thời yêu cầu các loại giấy phép nói trên sẽ tạo ra nhiều "giấy phép con", làm gia tăng thủ tục hành chính, chi phí tuân thủ và gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Cũng có ý kiến tương tự, Bộ Công an đánh giá dự thảo Nghị định đề cập nhiều hình thức giấy phép, nguy cơ xuất hiện cơ chế "giấy phép mẹ" tạo ra nhiều "giấy phép con". Cơ chế cấp hạn ngạch sản xuất vàng miếng, nhập khẩu vàng nguyên liệu theo từng năm, từng lần dễ dẫn đến tiêu cực trong cấp phép, nguy cơ tập trung độc quyền sản xuất vàng miếng, nhập khẩu, phân phối vàng nguyên liệu vào nhóm đơn vị được cấp phép. Đồng thời, điều này sẽ gây khó khăn trong quản lý việc sản xuất, nhập khẩu vượt hạn mức và việc mua bán giấy phép/hạn ngạch, nếu thiếu cơ chế quản lý, giám sát, hậu kiểm chặt chẽ.
Để xoá bỏ độc quyền, dự thảo bổ sung các tổ chức tín dụng sản xuất, kinh doanh vàng. Với nội dung này, Hiệp hội Kinh doanh vàng (VGTA) và DOJI đề nghị không nên bổ sung tổ chức tín dụng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại tham gia sản xuất, kinh doanh vàng miếng. Nguyên nhân là nếu tổ chức tín dụng được thực hiện hoạt động "sản xuất" thì sẽ mâu thuẫn và không phù hợp với quy định tại Luật các tổ chức tín dụng.
Phía NHNN khi giải trình cho biết việc cấp phép cho các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại tham gia sản xuất, kinh doanh vàng miếng là cần thiết trong giai đoạn hiện nay đảm bảo cho thị trường vàng cạnh tranh, công khai, minh bạch hơn và đã được NHNN giải trình cụ thể tại các báo cáo, tờ trình gửi lấy ý kiến rộng rãi.
Xây dựng trung tâm kiểm định vàng để bảo vệ người tiêu dùng
Một nội dung khác, đó là Khoản 2 Điều 1 dự thảo quy định NHNN tổ chức sản xuất vàng miếng trong từng thời kỳ. Góp ý về nội dung này, VGTA cho rằng NHNN Việt Nam là cơ quan quản lý nhà nước về hoạt động kinh doanh vàng; không phải là cơ quan sản xuất kinh doanh vàng miếng. Việc quy định như thế sẽ dẫn tới chồng chéo nhiệm vụ vừa thực hiện kinh doanh, vừa thực hiện quản lý nhà nước. Hơn nữa, nếu NHNN tham gia sản xuất cung ứng vàng miếng, chắc chắn càng tác động tạo tâm lý thu hút người dân, nhà đầu tư tiếp tục đầu tư vào vàng miếng mang thương hiệu NHNN Việt Nam, rất dễ đem lại hậu quả tương tự như trước đây khi lấy vàng SJC làm vàng chuẩn quốc gia và đang để lại nhiều hệ lụy.
Liên quan đến vốn điều lệ để được sản xuất vàng miếng, theo dự thảo đối với doanh nghiệp là từ 1.000 tỷ đồng trở lên và đối với ngân hàng thương mại là từ 50.000 tỷ đồng trở lên. VGTA cho rằng quy định này quá chặt, số lượng các doanh nghiệp có mức vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng trở lên rất ít, chỉ từ 1-3 doanh nghiệp sản xuất kinh doanh vàng có thể đáp ứng được điều kiện này. Như vậy, thực chất với quy định này thì số lượng doanh nghiệp tham gia sản xuất vàng miếng không đáng kể, quy định này dễ hình thành để nhà nước vẫn độc quyền sản xuất, cung ứng vàng miếng, hạn chế nguồn cung vàng miếng.
Từ phía các ngân hàng, ACB, Eximbank, BIDV, VietinBank, MBBank đề nghị bổ sung quy định về thuê gia công sản xuất vàng miếng. Đáng chú ý, các ngân hàng này đề xuất cho phép doanh nghiệp, tổ chức tín dụng sản xuất vàng miếng được thuê sản xuất, gia công vàng miếng ở nước ngoài. Ngoài ra, một số ngân hàng như HDBank, VietinBank, BIDV, TCB đề xuất bổ sung quy định có trung tâm kiểm định chất lượng vàng độc lập để đảm bảo đồng bộ chất lượng vàng miếng trong giao dịch; quy định cho phép bên thứ ba có năng lực được tham gia kiểm định chất lượng vàng miếng (trọng lượng, hàm lượng…) do doanh nghiệp được phép sản xuất. Tương tự, Bộ Công an cũng đề nghị cần xem xét thành lập Trung tâm thẩm định vàng quốc gia, nghĩa là phải có một cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước (trực thuộc NHNN) có chức năng thẩm định chất lượng sản phẩm vàng (gồm: Vàng miếng, vàng nguyên liệu, vàng trang sức mỹ nghệ) nhằm tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và giám sát hoạt động, trách nhiệm của doanh nghiệp sản xuất vàng.
Giải trình, NHNN cho biết tiếp thu ý kiến của Bộ Công an, NHNN sẽ sửa đổi lại dự thảo theo hướng quy định tại Điều 17 "Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan thực hiện ban hành tiêu chuẩn quốc gia đối với vàng trang sức, mỹ nghệ và vàng miếng; kiểm tra và quản lý chất lượng đối với vàng trang sức, mỹ nghệ, vàng miếng và vàng nguyên liệu trong sản xuất, nhập khẩu và lưu thông trên thị trường; kiểm định phương tiện đo lường của các doanh nghiệp kinh doanh vàng". Đồng thời kiến nghị Bộ Khoa học và Công nghệ sửa đổi, bổ sung Thông tư 22/2013/TT-BKHCN để bổ sung quy định về việc tổ chức thử nghiệm xác định hàm lượng vàng miếng và vàng nguyên liệu.