Siết chặt quản lý việc kinh doanh xyanua
Theo bà Nguyễn Thị Minh Tâm, Trưởng phòng Kỹ thuật an toàn môi trường, Sở Công Thương TP Hồ Chí Minh cho biết, xyanua và các hợp chất nằm trong nhóm hóa chất hạn chế sản xuất, kinh doanh.
Tuy nhiên, hiện việc nhập khẩu xyanua thì không cần xin giấy phép, mà chỉ cần khai báo nhập khẩu trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Công Thương. Nhưng muốn kinh doanh xyanua, các doanh nghiệp phải được Bộ Công Thương thẩm định, cấp phép kinh doanh hóa chất hạn chế. Hiện trên địa bàn TP Hồ Chí Minh chỉ có 35 đơn vị được cấp phép kinh doanh hóa chất hạn chế. Sở Công Thương có trách nhiệm quản lý nhà nước, tuyên truyền, tập huấn các cơ sở kinh doanh này.
Cũng theo bà Nguyễn Thị Minh Tâm, thời gian qua, Sở Công Thương đã tổ chức hai hội nghị triển khai các quy định pháp luật trong lĩnh vực hóa chất. Trong đó sở cũng hướng đến các cơ sở kinh doanh vàng sử dụng hợp chất xyanua để phục vụ chế tác, gia công trang sức. Qua các đợt kiểm tra, các đơn vị kinh doanh vàng có sử dụng hợp chất kali vàng xyanua, họ đóng gói 50 gam hay 100 gam có giá dao động 100 triệu đồng/gói. Tuy nhiên, người dân chưa được tập huấn kỹ và chưa hiểu hết các quy định pháp luật về sử dụng hóa chất độc hại.
Để kiểm soát số lượng xyanua mua bán trên địa bàn thành phố, sau khi doanh nghiệp được Bộ Công Thương cấp phép, trên cơ sở dữ liệu cấp phép được Bộ Công Thương chia sẻ, định kỳ hằng năm Sở Công Thương rà soát, tổ chức kiểm tra hoặc phối hợp cùng Cục Hóa chất Bộ Công Thương, Công an TP Hồ Chí Minh, Cục Quản lý thị trường thành phố, UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện kiểm tra các đơn vị sản xuất, kinh doanh hóa chất độc, hóa chất nguy hiểm.
Chính vì chất độc xyanua là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, nhưng việc mua bán lại khá dễ dàng (bán trên mạng xã hội, chợ Kim Biên quận 5). Vì vậy, để kiểm soát, Sở Công Thương đã tăng cường kiểm tra và giám sát: phối hợp các cơ quan chức năng như Công an thành phố, Cục Quản lý thị trường thành phố kiểm tra đột xuất, hậu kiểm các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cửa hàng kinh doanh hóa chất về nguồn gốc xuất xứ, nhãn hiệu, điều kiện kinh doanh, quản lý, vận chuyển, nơi lưu trữ... Đặc biệt tập trung tại các khu vực như chợ hóa chất Kim Biên, các khu công nghiệp, khu chế xuất để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm liên quan đến kinh doanh hóa chất nguy hiểm, độc hại.
Phối hợp với Cục Hóa chất Bộ Công Thương rà soát toàn bộ các doanh nghiệp đã được cấp phép nhập khẩu, kinh doanh hóa chất nguy hiểm, độc hại trên địa bàn thành phố. Qua đó, trao đổi thông tin với các cơ quan, đơn vị liên quan để phối hợp quản lý, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động kinh doanh hóa chất, đặc biệt là xyanua.
Cũng theo bà Nguyễn Thị Minh Tâm, từ năm 2021-2024, Sở Công Thương đã triển khai nhiều kế hoạch và hoạt động cụ thể, phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý thị trường TP, Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an TP và các đơn vị liên quan nhằm kiểm soát việc mua bán, kinh doanh chất độc xyanua.
Liên quan đến vấn đề này, Thượng tá Nguyễn Thăng Long, Phó Trưởng Phòng Tham mưu Công an TP Hồ Chí Minh cho biết, trong những năm qua, Công an thành phố đã phối hợp các sở, ngành chức năng thành phố tổ chức tuyên truyền, vận động người dân chấp hành các quy định pháp luật liên quan hoạt động kinh doanh hóa chất nói chung, chất độc xyanua nói riêng trên địa bàn; đã tổ chức cho 388 cơ sở, doanh nghiệp kinh doanh hóa chất ký "Bản cam kết chấp hành pháp luật trong hoạt động kinh doanh hóa chất lĩnh vực công nghiệp". Tuy vậy, việc mua bán hóa chất độc hại khá phổ biến và không tuân thủ các quy định, ở nhiều nơi trên địa bàn thành phố.
Thời gian gần đây, trên địa bàn nhiều tỉnh, thành trong phạm vi cả nước xảy ra nhiều vụ việc nghiêm trọng liên quan đến việc sử dụng chất độc xyanua, gây ảnh hưởng đến tính mạng và sức khỏe con người. Để phòng ngừa, đấu tranh có hiệu quả đối với các tội phạm liên quan đến việc sử dụng hóa chất, Công an TP Hồ Chí Minh đã triển khai thực hiện kế hoạch "Tăng cường công tác phòng ngừa, quản lý, đấu tranh xử lý các hành vi vi phạm pháp luật liên quan kinh doanh hóa chất nguy hiểm, độc hại trên địa bàn TP Hồ Chí Minh".
"Qua phối hợp các ngành chức năng kiểm tra 177 cơ sở, doanh nghiệp kinh doanh hóa chất, Công an thành phố đã phát hiện, xử lý hành chính 14 trường hợp kinh doanh hóa chất (không liên quan đến kinh doanh, mua bán xyanua); đã khởi tố 6 vụ án với 31 bị can về tội "Mua bán trái phép chất độc", thu giữ hơn 9,7 tấn xyanua...", Thượng tá Nguyễn Thăng Long cho biết.