Xét xử giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải - 12 năm chưa hồi kết
Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình làm Chủ toạ phiên toà này. Đây là vụ án đã kéo dài hơn 12 năm với nhiều uẩn khúc chưa được làm sáng tỏ.
Phát biểu khai mạc phiên toà, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình cho biết, theo quy định, phiên toà này chỉ xem xét những nội dung kháng nghị của Viện KSND tối cao. Tuy nhiên do tính chất đặc biệt nghiêm trọng của vụ án này nên Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao sẽ xem xét tất cả những vấn đề liên quan. Mục đích để làm rõ những nội dung, căn cứ mới được các cơ quan tiến hành tố tụng, luật sư bào chữa cung cấp trong quá trình xét xử.
| Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao điều hành phiên xử giám đốc thẩm. |
“Phiên toà không được phép làm sai lệch bản chất vụ án, không để kết án oan, cũng không bỏ lọt tội phạm. Thời gian dự kiến xét xử giám đốc thẩm vụ án này kéo dài 3 ngày. Nhưng căn cứ vào tình hình thực tế mà phiên toà có thể kéo dài, hoặc rút ngắn lại theo thực tế quá trình xét xử. Tại phiên toà này, các thành viên Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao và Viện kiểm sát sẽ trình bày tất cả những vấn đề liên quan để làm rõ vụ án”, Chánh án TAND tối cao khẳng định.
Theo thông báo của Thư ký phiên toà, tại phiên toà xét xử giám đốc thẩm vụ án này, đại diện Viện KSND tối cao, đại diện Bộ Công an, đại diện Văn phòng Chủ tịch Nước, đại diện Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội, đại diện Ban Nội chính Trung ương và đại diện Tỉnh uỷ Long An đều có mặt. Các cơ quan tiến hành tố tụng của tỉnh Long An trong phiên toà sơ thẩm có mặt. Đại diện Viện KSND tối cao tại TP Hồ Chí Minh và đại diện Toà phúc thẩm TAND tối cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm vụ án này có mặt.
Ngoài ra, Cơ quan giám định pháp y, bác sĩ pháp y khám nghiệm tử thi cũng có mặt. Sự vắng mặt thuộc về một số luật sư tham gia quá trình giải quyết vụ án này. Nhiều kiểm sát viên tham gia giải quyết vụ án này ban đầu vắng mặt. Nhưng đáng tiếc nhất là trong số những thành phần được triệu tập, đã vắng mặt một kiểm sát viên tham gia giải quyết vụ án này từ đầu (do đã chết).
Sau khi nghe Thư ký phiên toà thông báo sự có mặt và vắng mặt của những người được triệu tập, Chủ toạ phiên toà cho biết, những người vắng mặt đã thể hiện sự thiếu trách nhiệm đối với vụ án này. Luật sư Trần Hồng Phong (bảo vệ quyền lợi cho bị cáo Hồ Duy Hải, không tham gia từ đầu trong quá trình giải quyết vụ án) được mời đến phiên toà này để cung cấp những tài liệu mới liên quan đến vụ án. Tuy nhiên, luật sư này đã được mời ra khỏi phòng xử án ngay khi phiên toà bắt đầu được chưa lâu. Lý do vì luật sư này chỉ đưa ra được tài liệu và trình bày những nội dung như đại diện Viện KSND tối cao đã kháng nghị trong văn bản.
| Toàn cảnh phiên toà giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải. |
Sang phần xem xét kháng nghị, Thẩm phán Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao Bùi Ngọc Hoà đọc Tờ trình Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao về vụ án này và tóm tắt nội dung vụ án. Nội dung vụ án thể hiện: Sáng 14/1/2008, người dân phát hiện hai nữ nhân viên Bưu điện Cầu Voi (xã Nhị Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An) bị sát hại tại nơi làm việc. Trong khoảng một tuần kể từ khi vụ án xảy ra, nhiều thanh niên trong khu vực có quen biết, hoặc có quan hệ tình cảm với hai nạn nhân được triệu tập, trong số đó có anh Nguyễn Văn Nghị, là bạn trai của một nạn nhân được xác định, có ghé Bưu điện Cầu Voi trong đêm xảy ra vụ án.
Cơ quan điều tra từng tạm giữ và lấy lời khai của anh Nghị. Hai tháng sau, Hồ Duy Hải bị bắt và được xác định là hung thủ gây ra vụ án này. Theo bản án phúc thẩm, Hải thường đến Bưu điện Cầu Voi đặt mua báo nên quen chị Nguyễn Thị Ánh Hồng (23 tuổi), là nhân viên bưu điện. Tối 13/1/2008, Hải đến nơi làm việc của chị Hồng chơi, cùng trực đêm đó với chị Hồng có chị Vân (21 tuổi, em họ chị Hồng và cũng là nhân viên Bưu điện Cầu Voi). Tại đây, Hải nảy sinh ý định quan hệ tình dục với chị Hồng nên đưa tiền cho chị Vân đi mua trái cây.
Khi chỉ còn hai người, Hải kéo chị Hồng vào phòng ngủ nhưng bị chị chống cự. Vì thế Hải bóp cổ chị Hồng, lấy con dao và thớt gỗ ở gần đó sát hại chị. Sợ sự việc bị bại lộ nên Hải giết luôn chị Vân khi chị này đi mua trái cây về. Gây án xong, Hải lấy 1,4 triệu đồng, điện thoại, 40 sim điện thoại của bưu điện và một số nữ trang của hai nạn nhân. Mấy hôm sau, Hải mang điện thoại, nữ trang đến TP Hồ Chí Minh bán được 3,7 triệu đồng.
Cuối năm 2008, TAND tỉnh Long An mở phiên toà sơ thẩm và tuyên phạt Hải tử hình về hai tội “giết người” và “cướp tài sản”. Sau phiên toà này, Hải kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt. Ngày 28/4/2009, Tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP Hồ Chí Minh bác kháng cáo của Hải, giữ nguyên bản án sơ thẩm. Sau đó, Hải và gia đình có đơn gửi Chủ tịch Nước xin ân xá, tha tội chết.
Ngày 4/12/2014, Văn phòng Chủ tịch Nước có thông báo đã nhận được đơn kêu oan của mẹ đẻ Hồ Duy Hải và yêu cầu tạm dừng thi hành án. Ngày 22/11/2019, Viện KSND tối cao kháng nghị giám đốc thẩm, huỷ toàn bộ án sơ thẩm và phúc thẩm vụ án này để điều tra lại.
Tiếp đó, đại diện Viện KSND tối cao được Chủ toạ phiên toà yêu cầu đọc nguyên văn “Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm” số 15/QQĐ-VKSNDTC-V7, ngày 22/11/2019. Theo kháng nghị giám đốc thẩm của Viện KSND tối cao, Tòa án hai cấp sơ thẩm và phúc thẩm có nhiều nhận định và kết luận chưa phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án. Việc thu thập dấu vết hiện trường, đánh giá các chứng cứ, tài liệu chưa đầy đủ. Nhiều nội dung cần chứng minh còn mâu thuẫn. Lời khai của bị cáo mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với kết quả khám nghiệm hiện trường.
Ngoài ra, hai cấp tòa sơ thẩm và phúc thẩm chưa làm rõ thời gian Hải gây án. Kháng nghị chỉ ra rằng, Toà án cấp sơ thẩm và phúc thẩm không làm rõ được địa điểm, người tiêu thụ tài sản do Hải cướp được. Dấu vân tay đã thu được ở hiện trường không phải là của Hải, nhưng là của ai cũng không được làm rõ...
Về thủ tục tố tụng, kháng nghị cho rằng, các cơ quan tiến hành tố tụng có nhiều vi phạm nghiêm trọng như: không trưng cầu giám định vết máu ngay khi thu được mà để 4 tháng sau khi khám nghiệm hiện trường; không đưa lời khai của Hải và người làm chứng vào hồ sơ vụ án dẫn đến sai lầm trong giải quyết vụ án; khám nghiệm hiện trường nhưng không thu giữ vật chứng quan trọng mang dấu vết vụ án; không giám định thời điểm chết của nạn nhân; một số biên bản ghi lời khai, hỏi cung có sửa chữa nhưng không có chữ ký xác nhận của người khai...
HĐXX giám đốc thẩm hỏi đại diện các cơ quan tố tụng phiên toà sơ thẩm gồm: Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Long An, Viện KSND tỉnh Long An thực hành quyền công cố và HĐXX sơ thẩm TAND tỉnh Long An. Các cơ quan tiến hành tố tụng sơ thẩm vụ án này đều khẳng định, bảo lưu quan điểm của bản án sơ thẩm. HĐXX giám đốc thẩm hỏi cơ quan tố tụng tại phiên toà phúc thẩm vụ án này, đại diện Viện KSND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đồng ý kháng nghị của Viện KSND cấp cao đã trình bày như trên. Khi được hỏi, đại diện Toà phúc thẩm TAND tối cao tại TP Hồ Chí Minh (tham gia giải quyết vụ án này) không đồng tình với kháng nghị của Viện KSND cấp cao.
Phiên toà chuyển sang phần giải quyết nội dung kháng nghị, đại diện Viện KSND tối cao (Tổ trưởng Tổ thẩm định liên ngành vụ án này) cho biết, vụ án trong quá trình giải quyết có vi phạm rất rõ về tố tụng. Dưới sự điều hành của Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hoà Bình - Chủ toạ phiên toà, Thư ký phiên toà đọc các nội dung kháng nghị. Sau đó HĐXX giám đốc thẩm đã yêu cầu đại diện các cơ quan tiến hành tố tụng của phiên toà sơ thẩm và phiên toà phúc thẩm xét xử vụ án này giải thích, đưa ra các căn cứ để áp dụng trong quá trình giai quyết vụ án.