Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên: Nét phác họa cuộc đời vị bộ trưởng và một gia đình trí thức tiêu biểu

08:22 02/02/2016
Tọa lạc trên diện tích 250m² ở làng Lai Xá (xã Hoài Đức, Hà Nội), Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên - bảo tàng về nhà trí thức tiêu biểu trong Chính phủ cách mạng ngay sau Cách mạng Tháng Tám, một vị Bộ trưởng Giáo dục tài đức vẹn toàn, là một địa chỉ hữu ích với nhiều người, nhất là với các em học sinh.

Đến thăm Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên, chúng ta cảm nhận tầm vóc của một người trí thức suốt đời phụng sự Tổ quốc, có nhiều đóng góp cho sự nghiệp giáo dục, nghiên cứu văn hóa…

Khi đến Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên, khách tham quan sẽ được những hậu duệ của ông tiếp đón và kiêm luôn hướng dẫn viên. Người tham quan sẽ cảm nhận rõ hơn, gần gũi hơn về một nhân sỹ, trí thức tiêu biểu được Bác Hồ lựa chọn làm Bộ trưởng Giáo dục nhiều năm của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Buổi chiều ấy chúng tôi đến, từ cảnh vật đến hiện vật đều gợi nhớ đến ông, đến truyền thống của một gia đình hiếu học. 

Bảng phả hệ gia đình Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên.

Tại khuôn viên khu vườn nhỏ xinh đẹp, yên tĩnh và xanh mướt mát cây lá, bà Vũ Thị Kim – con dâu của Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên thân mật tiếp đón và thuyết minh. Đó là khu vườn nhỏ được trồng những loại cây gợi nhớ về khu vườn của bố mẹ và 4 chị em bên nhà chồng bà đã từng sống, có tên Vườn ký ức. Cây sấu, cành roi, chùm khế trĩu quả hay những đóa loa kèn rực rỡ... Khi thấy lại những cảnh vật xưa cũ được tái hiện, bao kỷ niệm như ùa về và cả gia đình như sống lại trong ngôi nhà đầm ấm một thời. 

Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên là một trí thức Tây học, ông cùng người em trai được sang Pháp từ đầu thế kỷ XX du học và làm luận án tiến sĩ tại đây. Khi về nước, ông không ra làm quan mà chuyên tâm với nghề dạy học và gắn bó trọn đời với sự nghiệp giáo dục, nghiên cứu văn hóa. Khi du học bên Pháp, ông và người em trai được chị gái, một giáo viên dạy Toán đầu tiên của Trường Đồng Khánh, cũng chính là phu nhân Khâm sai đại thần (sau này là Phó Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa) Phan Kế Toại nuôi ăn học. Em ruột ông, ông Nguyễn Văn Hưởng, sau này là Thứ trưởng Bộ Tư pháp.

Bảo tàng thu hút rất đông các em học sinh đến tham quan và học hỏi.

Người bạn đời của Bộ trưởng Nguyễn Văn Huyên là bà Vi Kim Ngọc, ái nữ của Tổng đốc Thái Bình Vi Văn Định nức tiếng một thời bởi truyền thống của một đại gia tộc từng được trọng dụng từ đầu triều Lê. Bà Vi Kim Ngọc là một người phụ nữ xinh đẹp, rất có cá tính và am hiểu cầm, kỳ, thi, họa.

Trong phần trưng bày phả hệ gia tộc họ Nguyễn và họ Vi, người xem có thể cảm nhận họ Vi bên nhà bà Kim Ngọc là một gia tộc khá đặc biệt, “danh gia vọng tộc”.

Phần trưng bày các tư liệu, hình ảnh thời trẻ của ông bà Nguyễn Văn Huyên -  Vi Kim Ngọc gắn với một chuyện tình đẹp và lãng mạn của cặp trai tài – gái sắc và những công trình nghiên cứu của TS Nguyễn Văn Huyên, những cuộc đi điền dã và những ghi chép, (bản nháp, những số liệu, đo đạc của các công trình nghiên cứu dân tộc học, văn hóa học và cả những phác thảo hình ảnh…). Những quyển sổ chữ nhỏ li ti, được ông ghi chép trong mỗi chuyến đi, giấy đã ngả màu vàng nhưng nét chữ và mép giấy vẫn còn như tươi rói. Đó là các công trình: "Hát đối của thanh niên nam nữ ở Việt Nam", "Nhập môn nghiên cứu nhà sàn ở Đông Nam Á", "Những khúc ca đám cưới Tày ở Lạng Sơn và Cao Bằng"... “Tết Nguyên đán ở Việt Nam”, “Tết Thanh Minh về việc tảo mộ của Việt Nam”...

Phần tuổi trẻ của bà Vi Kim Ngọc lại tươi rói ở những bức hình. Một tiểu thư con quan Tổng đốc không những nổi tiếng bởi tên tuổi của người cha mà còn nổi tiếng bởi sự thông minh, xinh đẹp, hiền thục. Ở bức hình nào, bà cũng luôn nổi bật. Bên cạnh đó là những bức họa, những bông hồng nhung bằng lụa đẹp do chính tiểu thư một thời và phu nhân bộ trưởng sau này thể hiện. 

Tình yêu còn làm đầy thêm với những bản nhạc được cất lên. Đó là những bài hát ông bà thường nghe, giờ đây lại vang lên trong chính căn phòng mang đầy kỷ vật và kỷ niệm. Chiếc máy ảnh cũ ông thường chụp những bức ảnh của vợ con mình. Trong đó có nhiều bức ảnh những đứa trẻ trong kháng chiến chống Pháp, là con, cháu của ông bà và những người thân trong gia đình như bác sĩ Hồ Đắc Di, bác sĩ Tôn Thất Tùng luôn ở bên nhau. Họ là những cái tên mà khi nhắc đến, nhân sỹ, trí thức Hà thành đều ngưỡng mộ và trân trọng: Nguyễn Kim Nữ Hiếu, Hồ Thể Lan, Hồ Đắc Thuyên, Tôn Thất Bách, Nguyễn Văn Huy, Nguyễn Kim Bích Hà, Nguyễn Kim Nữ Hạnh... 

Đến thăm Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên, chúng ta cảm nhận sự độc đáo và càng trân trọng một gia tộc đã nhiều đời dày công “trồng cây ĐỨC” để, chẳng những được phúc đẳng hà sa mà còn làm rạng danh trí thức nước Việt Nam.

Ngô Chuyên

Sau khi tìm đến các mỏ khai thác đá trái phép, Phạm Ngọc Hùng cùng đồng bọn đã tự xưng là nhà báo, có mối quan hệ quen biết với nhiều lãnh đạo nên đã đòi bảo kê, thu mua đá rồi chiếm đoạt số tiền hơn 500 triệu đồng.

Tại dự thảo Nghị định về phát triển điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) tự sản tự tiêu, Bộ Công Thương đề xuất loại hình này lắp tại nhà ở, cơ quan công sở, khu công nghiệp để tự dùng, nếu nối lưới điện quốc gia sẽ ghi nhận sản lượng với giá 0 đồng. Đề xuất này gây tranh cãi.

Liên quan đến tình trạng tôm hùm ở vùng thả nuôi tôm ven biển xã Vạn Thạnh và xã Vạn Hưng nằm trong vịnh Vân Phong, huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) chết hàng loạt như Báo CAND đã thông tin, ngày 5/5, PGS.TS Võ Văn Nha, Viện trưởng Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III thuộc Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, cơ quan này vừa có báo cáo gửi đến Cục Thủy sản, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Khánh Hòa về kết quả khảo sát.

Ký ức xưa ùa về, vị tướng già 92 tuổi đã ôm máy trợ tim hơn 20 năm, ánh mắt như cười khi thổi những giai điệu rộn ràng của cây kèn Harmonica cho tôi nghe, những bản tình ca tha thiết của 31 ngày đêm chiến đấu trên đồi C1...

Chúng tôi đến thăm Thư viện Tưởng niệm Các Mác và Trường Công nhân tại thủ đô London (Anh) vào một ngày nắng đẹp. Khám phá Thư viện, thấy nhiều điều thú vị về cuộc đời hoạt động của nhà tư tưởng cách mạng tiến bộ, lỗi lạc C. Mác. Có thể khẳng định đây là nơi một "kho báu" lưu giữ giá trị của Chủ nghĩa Mác giữa lòng Chủ nghĩa Tư bản.

Nhiều dịch bệnh bùng phát từ đầu năm đến nay. Theo thống kê của Bộ Y tế, cả nước đã ghi nhận hơn 13.700 ca mắc tay chân miệng, tăng 2,5 lần so với cùng kỳ; tử vong do bệnh dại tăng gấp đôi; các bệnh truyền nhiễm khác có vaccine dự phòng như sởi, ho gà… đều tăng số ca mắc.

Ngày 5/5, Cơ quan CSĐT Công an huyện Lộc Bình (Lạng Sơn) cho biết đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam đối với Hoàng Thái Thụy (SN 1988, trú tại khu 5A, thị trấn Na Dương), Hoàng Ngọc Công (SN 1999) và Hoàng Ngọc Anh (SN 2001), cùng trú tại khu 6, thị trấn Na Dương, huyện Lộc Bình để điều tra về hành vi cố ý gây thương tích.

Ngày 5/5, Công an TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, đang tạm giữ hình sự đối với Đinh Vũ Đức Anh (SN 2008), trú tại huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ và Dương Trung Kiên (SN 2008), trú tại TP Vĩnh Yên (Vĩnh Phúc) để điều tra làm rõ về hành vi cướp tài sản. 

Một quan chức cấp cao tại bang Baja California (Mexico) hôm 4/5 thông tin, các thi thể được tìm thấy dưới một đáy giếng ở khu vực Ensenada của bang này rất có thể là của các vận động viên lướt sóng quốc tịch Mỹ và Australia, vốn được thông báo mất tích hồi tuần trước. 

Giới chức Pháp hôm 4/5 cho biết, ít nhất một người đã thiệt mạng và sáu người khác bị thương trong vụ xả súng xảy ra ở ngoại ô phía Bắc Thủ đô Paris. Vụ xả súng này được cho là liên quan tới các băng nhóm buôn bán ma túy.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文