Thiếu hiểu biết hay thách thức pháp luật?

Trừ những trường hợp “vui vẻ” nộp phạt, không ít trường hợp, người bị xử lý cho rằng mình bị oan, dù rằng chứng cứ đưa ra đã rõ ràng. Điều đáng nói là tình trạng này không chỉ diễn ra mới đây.

Thời điểm dư luận đang xôn xao trước vụ việc giải đấu kiện tướng võ thuật tại võ đường Liên Phong của nam diễn viên Johnny Trí Nguyễn bị lập biên bản và đình chỉ, đại diện của Liên Phong và cả Trí Nguyễn đều khẳng định mình bị oan. Khi báo chí giật những cái tít, đại ý là Liên Phong tổ chức thi đấu chui, người của Liên Phong tỏ ra rất bức xúc. Theo đại diện này và cả những trao đổi của Johnny Trí Nguyễn với truyền thông sau đó thì họ không tổ chức thi. Đại diện của Liên Phong còn khẳng định, giải đấu kiện tướng võ thuật thực chất chỉ là một cuộc thi lên đai mang tính chất nội bộ và cho rằng những người thực hiện tổ chức thi đấu như giải kiện tướng võ thuật nói trên không nghĩ rằng giải đấu cần phải xin phép.

Tuy nhiên, trao đổi sau đó, một đại diện từ phía cơ quan chức năng cho biết, không có chuyện Liên Phong và Johnny Trí Nguyễn không biết việc tổ chức giải đấu phải xin phép. Lý do là trước đó, phía Liên Phong đã từng trao đổi với một lãnh đạo bên Sở Văn hóa và Thể thao thành phố và lãnh đạo này đã cho biết không cấp phép cho giải đấu vì bộ môn thi đấu chưa có trong danh mục được cấp phép thi đấu tại Việt Nam (?!).

Về tính xác thực của câu chuyện này, có lẽ chỉ Johnny Trí Nguyễn, Liên Phong và người lãnh đạo này rõ hơn ai hết. Và, thực tế giải đấu sau đó vẫn diễn ra. Về phía cơ quan chức năng cũng cho rằng, việc Trí Nguyễn và Liên Phong biện minh rằng giải đấu chỉ mang tính chất nội bộ là không có cơ sở. Bởi lẽ, cuộc thi được thiết kế, tổ chức, quảng bá rộng rãi, có quảng cáo nước tăng lực. Đây cũng là cuộc thi có bán vé. Có những thí sinh thi đấu đã là huấn luyện viên nên càng không thể khẳng định giải Kiện tướng võ thuật 2015 là thi lên đai. Thời điểm tiến hành lập biên bản, tạm dừng giải đấu, Kiện tướng võ thuật đã diễn ra được vài hiệp đấu, có rất đông khán giả. Xem các hiệp đấu này mới thấy rất rõ sự nguy hiểm đến tính mạng, sức khỏe người thi đấu… Vì vậy, sau đó, Thanh tra Sở Văn hóa và Thể thao TP Hồ Chí Minh vẫn ra quyết định xử phạt võ đường Liên Phong 76 triệu đồng.

Sau giải Kiện tướng võ thuật 2015 không lâu, 2 cuộc thi được cho là khá đình đám khác tại TP Hồ Chí Minh cũng bị cơ quan chức năng đình chỉ, xử phạt: thi tuyển người mẫu tham gia cuộc thi Người mẫu trẻ Châu Á và cuộc thi dành cho các game thủ có tên gọi “Trai độc gái lạ”. Do Công ty TNHH đầu tư thương mại giải trí Sao Kim (tên giao dịch là công ty Venus) phối hợp với Công ty cổ phần tập đoàn Đại sứ trẻ  (Yeah1) tổ chức, cuộc thi tuyển người mẫu được cho là tìm thí sinh Việt Nam dự thi Người mẫu Châu Á tại Hàn Quốc. Địa điểm sơ tuyển là Công ty cổ phần phát triển khu phức hợp thương mại VIETSIN,   1058 Nguyễn Văn Linh, khu phố 1, phường Tân Phong, quận 7, TP Hồ Chí Minh. Thời điểm sơ tuyển, cơ quan chức năng kiểm tra và phát hiện có khoảng 250 người tham gia dự thi, trong đó 12 người tham gia mới có 12 đến 17 tuổi. Sau đó, đại diện của Venus, ông bầu Vũ Khắc Tiệp cũng “giãi bày” trên truyền thông. Đại ý, Ban tổ chức không thừa nhận sai phạm vì cho rằng họ không tổ chức cuộc thi như báo chí đưa… Tuy nhiên, sau đó, Thanh tra Sở Văn hóa và thể thao vẫn ra quyết định xử phạt Venus và Yeah1 mỗi đơn vị 49 triệu đồng với các lỗi: đưa thí sinh dự thi người đẹp, người mẫu không đúng quy định, tổ chức thi người mẫu và người mẫu có quy mô toàn quốc nhưng không có giấy phép. Với cuộc thi “Trai độc gái lạ”, sở chuyển hồ sơ lên Ủy ban nhân dân TP Hồ Chí Minh vì cho rằng việc xử phạt nằm ngoài phạm vi quyền hạn của sở văn hóa và thể thao.

Thực tế, cả 3 cuộc thi nói trên và nhiều cuộc thi khác, khi cơ quan chức năng phát hiện, xử lý thi không phép, truyền thông “dán nhãn” là các cuộc thi chui nhưng các cuộc thi này lại được quảng bá công khai, rộng rãi. Có những gương mặt trong Ban tổ chức thường xuyên “gắn liền” với những vụ tai tiếng của giới giải trí Việt và khá nhiều án phạt của cơ quan chức năng kể cả về hành vi tổ chức không phép lẫn tổ chức biểu diễn không đúng quy định.

Một đại diện từ phái cơ quan chức năng còn cho biết, có không ít những cuộc thi chui bị đình chỉ và xử phạt tại TP Hồ Chí Minh nhưng sau đó Ban tổ chức và các thí sinh lại kéo sang địa phương khác tổ chức mà cũng không xin phép. Tình trạng cuộc thi này xin phép địa phương này không được thì sang tỉnh khác xin phép diễn ra khá phổ biến. Với các chương trình, cuộc thi không phép, nếu không quản lý chặt chẽ địa bàn, cơ quan quản lý tại địa phương rất dễ bỏ lọt. Lý do là nhiều cuộc thi được tiến hành ở các khu nghỉ dưỡng có quy mô lớn, việc tập trung một số lượng người nhất định trong một thời điểm nào đó không hẳn bất thường, nhất là các khu du lịch.

Một thực trạng khác khiến những người làm công tác quản lý, đôi khi thấy… nản lòng là cá nhân, đơn vị vi phạm công khai thực hiện các hành vi bị cho là vi phạm pháp luật. Nhiều cá nhân, đơn vị bị xử phạt không những không thấy xấu hổ mà còn khoe ra như một “thành tích” đặc biệt và coi đó như là một cơ hội để nổi tiếng thêm.

Một thành viên tham gia công tác quản lý nghệ thuật biểu diễn lâu năm của TP Hồ Chí Minh chia sẻ rằng, tình trạng này sẽ còn kéo dài bởi việc xử phạt hiện nay chủ yếu là biện pháp hành chính, xử phạt tiền. Tuy nhiên, việc bị phạt vài triệu đồng đến vài chục triệu đồng đối với các cá nhân, đơn vị vi phạm không đủ tính chất răn đe. Trong khi đó, các hình thức xử phạt bổ sung như cấm biểu diễn rất hạn chế. Với việc rút giấy phép cũng gặp nhiều vấn đề bất cập. Chưa kể, một cá nhân ra nước ngoài thi không phép, cụ thể là thi người đẹp. Về nước, cá nhân này bị phạt 22 triệu đồng. So với giải thưởng vài ngàn USD, số tiền phạt thấp hơn là một lẽ. Danh hiệu, mặc dù không được thừa nhận về mặt luật pháp song thực tế vẫn gắn liền với cá nhân bị phạt như một thành tích để khẳng định vị trí trong quá trình hoạt động sau đó…

Được biết, để tiến tới điều chỉnh những vấn đề bất cập trong quản lý biểu diễn nghệ thuật và lấy ý kiến đóng góp trong giới chuyên môn, nhà quản lý, một hội thảo về thực thi pháp luật trong hoạt động biểu diễn, nghệ thuật sẽ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức tại TP Hồ Chí Minh vào ngày 11/11.