Nỗ lực bảo quản nguồn tư liệu Hán Nôm trong cộng đồng

09:31 08/08/2018
Hiện nay, rất nhiều dòng họ ở tỉnh Thừa Thiên-Huế vẫn còn lưu giữ các văn bản tư liệu Hán Nôm quý giá có từ thời Lê, Tây Sơn đến thời chúa Nguyễn, vua Nguyễn. Tuy nhiên, công tác bảo quản, giữ gìn để phát huy giá trị của các tư liệu quý này đang đặt ra nhiều khó khăn, thách thức đối với cơ quan chức năng...


Những tư liệu, văn bản Hán Nôm là các văn bản hành chính, pháp luật, đất đai, gia phả, hương ước, sắc phong, chiếu chỉ, ngự bút… của các vua, qua mỗi triều đại. 

Đáng tiếc là trải qua thời gian dài do chiến tranh, thời tiết khắc nghiệt nên có không ít tư liệu, văn bản Hán Nôm quý giá được lưu giữ ở các phủ đệ, làng, xã của tỉnh Thừa Thiên-Huế bị hư hỏng, thất lạc và thậm chí bị kẻ gian lấy trộm. 

Tình trạng bị mất cắp, thất lạc các loại gia phả, sắc phong chiếm phần lớn như gia phả nhà thờ họ Lê (Lê Văn Duyệt) ở Phú Mộng thuộc phường Kim Long, TP Huế; 10 sắc phong ở đình làng Lương Quán, phường Thủy Biều, TP Huế; một số văn bản Hán Nôm quý ở đình làng Dã Lê, phường Thủy Phương và đình làng Thanh Thủy Thượng, phường Thủy Dương, thị xã Hương Thủy… 

Mới đây, khi đoàn chuyên gia của Thư viện Tổng hợp tỉnh Thừa Thiên-Huế và các cơ quan liên quan tiến hành công tác khảo sát tư liệu Hán Nam tại làng Nghĩa Lập (xã Vinh Phú, huyện Phú Vang) để thực hiện số hóa thì phát hiện trong số 22 sắc phong và 1 địa bạ thời vua Gia Long được người dân làng này lưu giữ cẩn thận, nhưng vẫn có nhiều sắc phong bị mục nát không thể phục hồi như cũ. 
Các chuyên gia thực hiện số hóa tư liệu Hán Nôm tại làng Nghĩa Lập, xã Vinh Phú. 

Hay như đình làng Mỹ Lợi (xã Vinh Mỹ, huyện Phú Lộc) cũng đang lưu giữ một hòm bộ chứa hơn 1.000 trang văn bản Hán-Nôm ghi chép việc làng từ thời điểm khai canh lập làng đến thời vua Tự Đức (1848-1883). 

Ông Nguyễn Hải, Trưởng ban nghi lễ làng Mỹ Lợi, cho hay: “Trong số các văn bản, quý giá hơn cả là những tư liệu Hán Nôm nói về việc triều Nguyễn cắt cử quan quân ra đo đạc, trấn giữ Hoàng Sa. Vì thế, làng đã trao những văn bản gốc cho Bộ Ngoại giao để quản lý, bổ sung bằng chứng nhằm khẳng định chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, đồng thời phối hợp các cơ quan chức năng thực hiện tốt công tác bảo quản các tư liệu Hán Nôm quý giá còn lại để tránh mất mát, hư hỏng”. 

Sắc phong triều Nguyễn của làng Nghĩa Lập, xã Vinh Phú (Phú Vang, Thừa Thiên-Huế) đã bị hư hỏng.

Qua lời ông Hải nói mới hiểu thêm được rằng, không những các dòng tộc ở làng Mỹ Lợi mà người dân nhiều địa phương trên địa bàn Cố đô Huế đã xem những tư liệu Hán-Nôm như sắc phong, chiếu chỉ, ngự bút như là những “báu vật” vô giá và họ đã ra sức gìn giữ, bảo vệ từ đời này sang đời khác.

Để các văn bản, tư liệu Hán-Nôm quý giá không bị mất mát, thất lạc, nhiều năm qua, ngành Văn hóa cùng các cơ quan chức năng ở tỉnh Thừa Thiên-Huế đã nỗ lực trong công tác sưu tầm, số hóa di sản Hán Nôm trên địa bàn. 

Cụ thể, suốt gần 10 năm qua (từ năm 2009 đến 2018), Thư viện Tổng hợp tỉnh Thừa Thiên-Huế và Thư viện Khoa học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh đã phối hợp thực hiện sưu tầm, số hóa khoảng 229.200 trang tài liệu, tư liệu Hán Nôm, hơn 10.000 sắc phong, chế phong, chiếu chỉ, lệnh chỉ được lưu giữ ở 14 phủ đệ, 100 làng, đền thờ cùng 492 họ tộc. 

Đặc biệt, 2 đơn vị này đã số hóa được tất cả bộ “Hoàng Việt luật lệ” thời vua Gia Long, nhiều sách đồng ở phủ Hàm Thuận Công và nhà thờ họ Nguyễn đóng ở phường Phú Hội, TP Huế cùng các sắc phong, chế phong có chất liệu bằng vải lụa ở phủ Kiến Hòa Quận Công, Phủ Hàm Thuận Công, Phủ thờ họ Nguyễn Phúc Tộc… 

Ông Phạm Xuân Phượng, Thư ký Hội đồng khoa học Thư viện Tổng hợp tỉnh Thừa Thiên-Huế, chủ trì đề tài sưu tầm, số hóa di sản Hán Nôm trên địa bàn tỉnh cho biết, ngoài các tư liệu, văn bản quý đã được số hóa thì có đến 40% văn bản Hán Nôm là các sắc phong, chiếu chỉ ở các làng xã đã bị hư hỏng mà nguyên nhân là do người dân đã cuộn, bọc kỹ các loại văn bản này trong túi nilon kín dẫn đến ẩm mốc. Như sắc phong tại làng Dạ Lê Chánh (xã Thủy Vân, thị xã Hương Thủy) bị hư hỏng hoàn toàn.

Với mong muốn không có thêm bất kỳ một văn bản Hán-Nôm nào có giá trị bị hư hỏng, thất lạc, thời gian qua, Thư viện Tổng hợp tỉnh Thừa Thiên-Huế và Thư viện Khoa học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh đã tích cực phối hợp tổ chức tập huấn cho cán bộ thư viện tuyến huyện, các bảo tàng, hướng dẫn các tư gia, dòng họ và các làng xã về công tác kỹ thuật bảo quản tài liệu cổ. 

Ngoài ra, các đơn vị còn chú trọng ứng dụng công nghệ, máy móc hiện đại vào công tác số hóa với hy vọng trong thời gian đến, sẽ có thêm nhiều văn bản, tư liệu Hán Nôm được bảo quản, lưu giữ tốt hơn; góp phần phục vụ cho công tác nghiên cứu, khai thác và phát huy có hiệu quả di sản Hán Nôm đến cộng đồng.

Anh Khoa
# công tác sưu tầm gia phả sắc phong tư liệu Hán Nôm tư liệu quý
Facebook Twitter Link gốc
Các tin khác
Lời cảm ơn của Ban Chỉ đạo Trung ương kỷ niệm các ngày lễ lớn và Đảng bộ, chính quyền TP Hồ Chí Minh

Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025) đã được tổ chức trọng thể và thành công tốt đẹp tại TP Hồ Chí Minh - một lần nữa khẳng định ý nghĩa và tầm vóc lịch sử to lớn của Đại thắng mùa Xuân 1975 trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam.

Bài 1: Doanh nghiệp kêu vướng, ngân hàng kêu khó

Với doanh nghiệp nói chung và đặc biệt là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, vốn tín dụng đóng vai trò rất quan trọng trong sự phát triển. Tuy nhiên, bên cạnh lãi suất, tài sản bảo đảm là cản trở lớn nhất khiến cho doanh nghiệp không thể tiếp cận vốn ngân hàng: doanh nghiệp thiếu tài sản, ngân hàng sợ rủi ro. Tình trạng này không mới, nhưng nó vẫn tồn tại dai dẳng, cần những giải pháp đột phá để giải quyết mâu thuẫn này.

Bài 1: Từ một vụ án, bóc gỡ đường dây ma tuý lớn

Theo Công an tỉnh Phú Thọ, đây là một trong các vụ án ma túy có số lượng bị can bị khởi tố trong cùng 1 vụ án lớn nhất cả nước từ trước đến nay, với 73 bị can. Tính từ khi vụ án được khởi tố và chuyên án được xác lập trong thời gian khoảng 10 tháng, khối lượng công việc các thành viên phải thực hiện rất lớn. Quá trình đấu tranh, mở rộng vụ án, đồng thời phải đối mặt với rất nhiều khó khăn do thông tin về đối tượng cần điều tra, mở rộng truy bắt ít, rất khó xác định được nhân thân… 

Nghịch lý Hoàng Vũ Samson với bóng đá Việt Nam

Đúng ở thời điểm nổi tiếng nhất, Hoàng Vũ Samson lại gắn liền với nhiều tai tiếng. Đúng ở giai đoạn đỉnh cao phong độ, Samson lại không nhận được tín hiệu từ ĐT Việt Nam. Và khi "Những chiến binh sao Vàng" mở cửa với các cầu thủ nhập tịch gốc nước ngoài, Samson lại ở sườn dốc bên kia sự nghiệp. 

Hàng loạt cơ sở thu mua, chế biến gỗ trái phép tái diễn hoạt động

Sau bài viết “Tái diễn thu mua, chế biến gỗ trái phép ở Thanh Hoá”, chúng tôi tiếp tục nhận được thông tin phản ánh, tại nhiều địa phương khác trên địa bàn tỉnh cũng đang diễn ra tình trạng tương tự… Dường như, mọi chỉ đạo của UBND tỉnh Thanh Hoá và chính quyền các huyện chưa đạt được hiệu quả như mong muốn.

Việt Nam rực rỡ 50 năm thống nhất, hào khí lan tỏa toàn cầu

Nửa thế kỷ sau ngày đất nước nối liền một dải, Việt Nam hiện lên trong mắt truyền thông quốc tế là một quốc gia vững vàng, độc lập, không ngừng phát triển và hội nhập, người Việt Nam tử tế và hiếu khách. Đại lễ 30/4/2025 không chỉ là dấu mốc lịch sử, mà còn lan tỏa niềm vui chiến thắng, niềm tự hào dân tộc tới bạn bè năm châu. 

Khi hạ tầng là rào cản thu hút đầu tư

Để thu hút doanh nghiệp, các địa phương đã đầu tư nhiều khu công nghiệp, cụm công nghiệp tập trung với hạ tầng đồng bộ. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khác nhau mà việc đầu tư này thiếu đồng bộ, chưa hoàn thiện nhưng vẫn tiếp nhận nhà đầu tư thứ cấp vào hoạt động. Điều này đã gây ra không ít hệ lụy, nhất là về môi trường.

Nhiều lao động chưa được khai thác hết tiềm năng

Trong báo cáo bổ sung về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của Bộ Nội vụ gửi Quốc hội mới đây cho biết, hiện cả nước có khoảng 2,21 triệu người lao động không được khai thác hết tiềm năng.

Hãy để hôm nay trở thành dấu mốc từ bỏ quá khứ lỗi lầm

Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh đề nghị các cấp, các ngành, tổ chức xã hội, doanh nghiệp, cá nhân và thân nhân các gia đình có người được đặc xá tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để những người được đặc xá nhanh chóng tái hòa nhập cộng đồng.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.