Chợ tết xưa và chợ tết online

12:04 04/02/2019
Ở quê không còn chợ phiên, vậy chợ Tết nay có khác xưa? Có những cái khác và cả những cái vẫn giữ y nguyên. Cái khác là hàng hóa ngập tràn, xuất xứ đa dạng cả trong lẫn ngoài nước, cả của quê lẫn của tỉnh. Cái không khác đó là những thứ không thể thiếu trong các phiên chợ Tết là gạo nếp, dưa hành, lá dong...


Dải mây trắng đỏ dần trên đỉnh núi,
Sương hồng lam ôm ấp nóc nhà tranh,
Trên con đường viền trắng mép đồi xanh,
Người các ấp tưng bừng ra chợ Tết…

Những câu thơ về phiên chợ Tết của thi sỹ Đoàn Văn Cừ cứ ám ảnh tôi mỗi khi không khí xuân sầm sập gõ cửa. Chợ Tết của thi sỹ họ Đoàn cách nay đã mấy chục năm ròng nhưng sao cái không khí chộn rộn ấy vẫn còn hiển hiện ở hôm nay. Phải chăng, “cái hương, cái hoa” ấy chính là chất dẫn truyền của truyền thống, của hồn cốt trong văn hóa Tết của người Việt.

Chợ Tết trong ký ức tuổi thơ tôi đấy là sự sung túc, nhộn nhịp, khấp khởi, phơi phới. Chợ Bồng – cái chợ lớn nhất của 5 xã miền hạ lưu sông Mã “mọc” thuộc huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hóa) ven con sông tạo nên vùng đất trù phú không biết có tự bao giờ. 

Bình thường, 5 ngày chợ họp hai phiên, phiên xép họp vào ngày mùng 2, phiên chính họp mùng 5 và cứ thế là ngày 7, ngày 10 rồi tuần tự cho đến hết tháng này qua tháng khác. Thế nhưng, bắt đầu từ 25 đến 30 tháng Chạp thì hôm nào cũng họp vì đấy là chợ Tết. Cư dân bên kia sông đi thuyền đến chợ và đem theo đủ các loại sản vật của vùng đồng bằng như gạo nếp cái hoa vàng, đậu xanh, bưởi bòng… 
Xin chữ ngày tết. Ảnh: Nguyễn Đình Lâm

Cư dân là người Mường cư trú ở vùng đồi núi cách xa cả chục cây số thì đánh xe bò, xe trâu chở theo gạo nếp hạt cau, gạo tẻ bao thai, mía tím, quýt thơm, lá dong… xuống. Còn người dân làng tôi vốn ở cạnh chợ thì đánh cá dưới ao, bắt gà trong vườn, giết lợn trong chuồng đem ra chợ bán. Ngày thường, mọi người chỉ họp trong chợ. Ngày Tết, hàng hóa nhiều, người đông kín nên bung cả ra bãi ngô kế bên. 

Đi chợ Tết, tôi thích nhất là hàng bóng bay. Bóng tròn, bóng mướp, đủ màu xanh đỏ tím vàng thường được bán ngay ở đầu chợ. Trẻ em, người lớn túm tụm vào mua. Những đứa trẻ như chúng tôi hồi đó phùng mang, phồng má thổi những quả bóng Kim Dung đến đỏ choét cả miệng. Bóng bay thành chùm trên tay những đứa trẻ theo mẹ đi chợ về phấp phới trên những đoạn đường quê. Bóng bay buộc vào cặp mía tím mà nhà nào cũng mua để làm gậy ông vải (mía để cả ngọn, đặt hai bên bàn thờ vào ngày Tết) nhún nhẩy trên những đôi vai…

Chợ tết ở vùng cao Bắc Hà, Lào Cao. Ảnh: Nguyễn Đình Lâm.

Chợ Bồng quê tôi nay không còn. Chợ vốn mọc ở ven sông, cạnh bãi ngô nên cách biệt với khu dân cư nên chỉ hợp với thời xưa cũ. Bởi khi đó, chợ họp theo phiên và mỗi phiên chợ là dịp để cư dân cả một vùng trao đổi hàng hóa, mua bán nông sản. Nay, nhịp sống hiện đại đã làm đổi thay nếp giao thương. Chợ phải được họp hằng ngày và tiện đường giao thông. Chợ Bồng vì thế mà thưa vắng dần và bị xóa sổ. 

Tôi là người con xa quê hơn 20 năm, khi biết chợ Bồng không còn đã vẩn vơ suốt, nhất là vào dịp Tết. Cái câu ca về sản vật của vùng đất vốn được Hồ Quý Ly chọn đóng đô, nơi chúa Trịnh phát tích như: “Ai về nhớ táo Phương dai. Nhớ ổi  Đa Bút, nhớ khoai chợ Bồng” giờ đây như một cách neo giữ lại danh xưng “chợ Bồng” cho quê tôi.

Ở quê không còn chợ phiên, vậy chợ Tết nay có khác xưa? Có những cái khác và cả những cái vẫn giữ y nguyên. Cái khác là hàng hóa ngập tràn, xuất xứ đa dạng cả trong lẫn ngoài nước, cả của quê lẫn của tỉnh. Cái không khác đó là những thứ không thể thiếu trong các phiên chợ Tết là gạo nếp, dưa hành, lá dong, chuối xanh, bưởi bòng… và bóng bay. 

Bóng bay thời tuổi thơ của tôi thổi bằng hơi trong … phổi thì nay được bơm bằng máy nén, bằng khí hidro. Trẻ em thời nay cũng thích bóng bay như trẻ thời xưa cũ nhưng chúng có nhiều lựa chọn hơn khi chọn bóng hình Doremon, hình một số con giáp…

Gần Tết, có dịp đi về các vùng quê hay lên vùng cao mới thấy, chợ Tết sao mà chộn rộn, vui tươi đến vậy. Dọc tuyến đường 6, đoạn qua huyện Chương Mỹ hai bên đường chuối xanh, lá dong, đào quất, bưởi bòng tràn ngập. Đi xa hơn lên mạn Bắc Kạn, Cao Bằng, những sản vật như xúc xích, măng, miến, mộc nhĩ, nấm hương… sao mà nhiều. Cứ mỗi đi chợ Tết hay lướt qua những phiên chợ Tết trong các chuyến công tác cuối cùng của năm cũ, lòng tôi đều thấy ngập tràn cảm xúc của no đủ, sum vầy.

Thời công nghệ 4.0 này, kinh tế số đã dần chiếm vị trí vững chắc trong hoạt động thương mại thì “đi” chợ Tết online cũng là một cái thú. Chợ Tết online “họp” sớm hơn chợ Tết truyền thống cả tháng trời. 

Ngay từ đầu tháng 10 âm lịch, những người bán hàng online đã mời chào những sản phẩm dành cho Tết như: rượu biếu Tết, trái cây biếu Tết, đồ gia dụng dành cho Tết, đồ trang trí Tết và cả măng, miến, mọc nhĩ, nấm hương, giò chả, bánh chưng… Càng săn được hàng sale, càng hút khách bởi giá cả luôn là yếu tố quyết định sự thành bại trong cạnh tranh. 

Cũng nhờ tiếp cận đến tận “lòng bàn tay” của khách hàng nên chợ Tết online hoạt động rất sôi nổi. Những bà nội trợ vì thế mà không cần ra chợ, hay siêu thị mà vẫn sắm đủ cho gia đình mình những món đồ của Tết chỉ với chiếc điện thoại thông minh.

Tôi, một bà nội trợ ưa thích công nghệ và cũng luôn đề cao truyền thống góp mặt trong các phiên chợ Tết thực lẫn thế giới ảo. Bởi, tôi yêu vô cùng hình ảnh:

Anh hàng tranh kĩu kịt quẩy đôi bồ,
Tìm đến chỗ đông người giở bán.
Một thầy khó gò lưng trên cánh phản,
Tay mài nghi hí hoáy viết thơ xuân.
Cụ đồ nho dừng lại vuốt râu cằm,
Miệng lẩm nhẩm đọc vài hàng câu đối đỏ…
”  và cũng thích cái cảnh rổn rang, tất bật trong “Tháng Chạp – Chợ Tết” trong “Thương nhớ mười hai” của Vũ Bằng lẫn sự tiện ích khi “đi” chợ Tết trên mạng.

Cao Hồng

Lực lượng phòng vệ dân sự Lebanon ngày 23/11 cho biết một cuộc không kích dữ dội ở trung tâm Beirut đã khiến ít nhất 11 người thiệt mạng, làm rung chuyển thủ đô khi Israel tấn công nhóm vũ trang Hezbollah.

Thời gian gần đây, một số người tham gia giao thông ở TP Hồ Chí Minh có hành vi sử dụng vũ lực, côn đồ hung hãn sau khi xảy ra va chạm giao thông, thậm chí gây án mạng. Từ những ứng xử thiếu văn hóa như trên đã dẫn đến những hậu quả đáng tiếc, hệ lụy lâu dài cho bản thân họ, gia đình và xã hội.

Liên quan đến vụ tai nạn xe chở rác BKS 75C-044.83 khi đi qua cầu treo Bình Thành (xã Bình Thành, thị xã Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế) bất ngờ gặp tai nạn rơi xuống sông làm 2 người mất tích như Báo CAND đã thông tin, sáng nay (23/11), lực lượng cứu nạn cứu hộ (CNCH) đã tìm thấy được 2 thi thể trên sông.

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 2414/TB-TTCP thông báo kết luận thanh tra việc tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở giai đoạn 2011-2021 tại Bộ Giao thông vận tải (GTVT).

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố Dự thảo quy chế tuyển sinh đại học năm 2025, trong đó có nhiều điểm mới về xét tuyển sớm như quy định các trường đại học không được dành quá 20% chỉ tiêu để xét tuyển sớm, riêng xét học bạ phải dùng điểm cả năm lớp 12 thay vì dùng điểm 3-5 kỳ như hiện nay.

Ngày 23/11, Công an thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hoá thông tin, đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam đối tượng Vũ Minh Dương (SN 2006), trú tại xã Hoạt Giang, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá để điều tra tội “Chống người thi hành công vụ”.

Ngày 23/11, Viện KSND tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cho biết đã phê chuẩn Quyết định khởi tố vụ án “Điều khiền phương tiện hàng hải vi phạm quy định về hàng hải của Nước CHXHCN Việt Nam” của Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu để tiến hành điều tra theo quy định pháp luật. Đồng thời, các cơ chức năng, đại lý hàng hải được chủ tàu ủy quyền, công ty bảo hiểm cũng đang phối hợp chặt chẽ trong công tác tìm kiếm, cứu hộ, bảo đảm môi trường và khắc phục hậu quả vụ tai nạn.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文