Đến vùng cao Háng Đồng ăn Tết
“Cấm ăn cơm chan canh, thổi vào bếp lửa, tiêu tiền hay thậm chí là sử dụng công cụ lao động…” là những điều kiêng kị trong những ngày Tết cổ truyền của người dân tộc Mông nói chung và đồng bào Mông tại xã Háng Đồng, huyện Bắc Yên (Sơn La) nói riêng.
Những ngày này, ở xã vùng cao Háng Đồng, huyện Bắc Yên (Sơn La) trong các bản làng của đồng bào Mông, các chàng trai cô gái khoác trên mình những bộ áo váy dân tộc sặc sỡ sắc màu cùng nhau đi vui xuân. Những quả pao được các cô gái, các chàng trai Mông trao đi trao lại, những điệu múa khèn, tiếng sáo dìu dặt, những lời hát giao duyên đã tạo nên một không khi vui tươi, ấm cúng của ngày tết nơi cổng trời.
Ném Pao được xem là trò chơi dân gian truyền thống, đặc sắc của người dân tộc Mông ở Tây Bắc nói chung và ở Bắc Yên nói riêng. Đây là trò chơi có từ lâu đời và được truyền lại đến ngày nay, người Mông xem chúng như không có tuổi, cứ gắn bó suốt cuộc đời của họ.
Quả Pao còn là một vật để minh chứng cho tình yêu của đôi lứa của người dân tộc Mông. Khi ném Pao, là lúc trai gái trao nhau những ánh mắt nụ cười cho nhau. Cùng ném Pao và trao nhau tình cảm, khi mà người con trai mến một cô gái nào thì giữ quả pao để lấy cớ đó cầm đến nhà hay tìm gặp cô gái để bày tỏ tình cảm, khi thấy hợp nhau họ sẽ cùng hẹn hò và trở thành tình nhân của nhau.
Trong tín ngưỡng truyền thống, thì nét tương đồng của người Mông với các dân tộc khác là cứ mỗi độ xuân về, người dân tộc Mông dù làm ăn ở xa cũng nhớ ngày Tết cổ truyền của mình mà về thắp hương tổ tiên, mong các cụ phù hộ cho gia đình luôn mạnh khỏe, làm ăn thuận lợi.
Bàn thờ để chính giữa hướng ra cửa chính, chỉ có một bát hương. Ở bàn thờ, người Mông dùng một tờ giấy bản to dán lên tường rồi dán giấy đỏ và các tờ giấy gấp các màu nhỏ hơn biểu tượng cho sức khỏe.
Ngoài ra, người Mông còn thờ 2 bếp chính, thắp hương liên tục 3 ngày để thần bếp giúp họ luôn giữ ngọn lửa, xua đuổi tà ma và thú dữ.
Ngoài việc thờ cúng tổ tiên, chơi các trò chơi trong ngày Tết Mông thì tục giã bánh dày cũng là nét văn hóa kông thể thiếu trong ngày Tết.
Thượng tá Lý Văn Thành – Trưởng Công an huyện Bắc Yên cho biết: Ngoài thực hiện công tác thiện nguyện, lực lượng Công an còn kết hợp nắm tình hình, đảm bảo ANTT phục vụ cho bà con ăn Tết vui vẻ. Từ những việc làm nhỏ đó đã tạo được sự gắn kết giữ người dân với cán bộ, chiến sỹ, tạo hình ảnh đẹp của trong lòng nhân dân.