Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội năm 2025 vinh danh dự án Nhà hát Opera Hà Nội

Tại lễ trao giải, Ban tổ chức Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần 18 đã công bố 11 đề cử chính thức và xướng danh những công trình, tác phẩm được vinh danh của mùa giải năm nay trên 4 hạng mục là Giải thưởng Lớn, Giải Tác phẩm, Giải Việc làm và Giải Ý tưởng.

Được đề cử cùng với hai dự án tại hạng mục Giải Ý tưởng gồm Chuỗi dự án chỉnh trang, mở rộng không gian dành cho cộng đồng quanh Hồ Gươm và Chuỗi hoạt động tôn vinh đạo học, hướng tới kỷ niệm 950 năm Quốc Tử Giám (1076 - 2026), Nhà hát Opera Hà Nội và công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề tại Quảng An (phường Tây Hồ) đã xuất sắc được vinh danh.

Bày tỏ niềm vinh dự khi lên nhận giải thưởng tại lễ trao giải, ông Nguyễn Việt Tiến - Giám đốc Dự án xây dựng Nhà hát Opera Hà Nội và công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề tại Quảng An (Tập đoàn Sun Group) bày tỏ: “Hà Nội luôn là nguồn cảm hứng bất tận – từ lịch sử, văn hóa đến con người. Chúng tôi, những người kiến trúc sư, chuyên gia, kỹ sư… đặc biệt là kiến trúc sư Renzo Piano cũng bắt đầu thiết kế công trình này bằng chính những rung cảm, tình yêu đối với Hà Nội. Mặc dù sẽ còn nhiều khó khăn sắp tới trong quá trình xây dựng nhà hát vì độ phức tạp về công nghệ xây dựng, nhưng giải thưởng này sẽ là một sự động viên lớn lao với đội ngũ dự án. Và chúng tôi hi vọng công trình nhà hát Opera Hà Nội sẽ trở thành một biểu tượng của thành phố trong tương lai, đưa thế giới về với Việt Nam và đưa Việt Nam ra thế giới”.

Ý tưởng khác biệt...

Nằm trong một tổ hợp văn hóa và giải trí đa năng, dự án Nhà hát Opera Hà Nội và công viên văn hóa nghệ thuật chuyên đề có tổng diện tích 40 ha, trong đó, Nhà hát Opera Hà Nội được xây dựng nổi trên mặt hồ Đầm Trị đẹp như một kiệt tác nghệ thuật.

Nhà hát có hai khán phòng lớn: Khán phòng opera sức chứa 1.797 chỗ (gấp 3 Nhà hát Lớn Hà Nội, xấp xỉ Esplanade Singapore); Khán phòng đa năng có sức chứa gần 1.000 chỗ ngồi. Ngoài hai khán phòng, Nhà hát còn có nhiều không gian đa năng khác như Sảnh chính, Phòng diễn tập và tập luyện, Bảo tàng, Sàn vọng cảnh....

Đây sẽ không chỉ là nơi có thể phục vụ nhiều loại hình trình diễn nghệ thuật khác nhau như hòa nhạc giao hưởng, biểu diễn âm nhạc kiểu Broadway, opera và ballet cổ điển, sự kiện trao giải, Gala, trình diễn giải trí quy mô lớn …, mà còn là một không gian giao lưu văn hóa nghệ thuật và vui chơi giải trí tầm cỡ cho người dân thủ đô.

Dấu ấn đặc biệt nhất của nhà hát chính là kiến trúc mái vòm lấy cảm hứng từ những gợn sóng Hồ Tây, được phủ lên lớp vật liệu tạo hiệu ứng học trai để có thể phản chiếu màu sắc mặt nước Hồ Tây theo sự chuyển động của thời gian trong ngày.

Mái vòm này là một kết cấu đặc biệt chưa từng có trên thế giới, với vỏ mái cực mỏng, độ dầy chỉ dao động khoảng từ 200mm – 600mm và siêu chịu lực. Để tạo nên mái vòm này, các kiến trúc sư phải áp dụng công nghệ số, với những phần mềm tiên tiến nhất trong các lĩnh vực như xử lý hình học, phân tích phần tử hữu hạn, và cả phân tích phi tuyến tính theo lịch sử thời gian.

Nhìn từ bên ngoài, mái vòm cong cong rất tự nhiên, nhưng thực tế lại là kết quả của cả một quá trình nghiên cứu rất chuyên sâu của Kiến trúc sư (KTS) Renzo Piano từ các mô phỏng sinh học kết cấu của xương, vỏ ốc, sọ chim…, hay là các nghiên cứu về gân lá của hoa súng nổi trên mặt nước. Thiết kế vỏ mái siêu mỏng và cong này không chỉ gợi nhắc vẻ đẹp của Hồ Tây, tạo hình dáng thanh thoát cho công trình, mà còn tạo không gian thoáng mát giúp hút gió tự nhiên, và các buổi trình diễn âm nhạc được lọc âm tốt nhất.

Tác phẩm nghệ thuật từ tình yêu với Hà Nội

Trước khi lên ý tưởng thiết kế Nhà hát Opera Hà Nội, KTS Renzo Piano đã dùng nhiều năm để nghiên cứu về văn hoá lịch sử của Hà Nội. Ông bị cuốn hút bởi vẻ đẹp, những câu chuyện văn hoá xưa và cả những huyền tích của vùng Hồ Tây, nơi có chùa Trấn Quốc cổ kính, có Phủ Tây Hồ linh thiêng, có hồ sen ngào ngạt. Vì vậy, ông mang cảm hứng Hà Nội thổi vào thiết kế nhà hát, với mái vòm hình sóng nước Hồ Tây mềm mại và thơ mộng.

Dự án cũng được thiết kế để tạo thêm không gian xanh cho vùng đất Tây Hồ gắn liền với các di sản lịch sử văn hoá từ ngàn đời của đất kinh kỳ. Các ao, hồ quanh khu vực như ao sen chùa Phổ Linh, hồ Thuỷ Sứ… sẽ được đầu tư làm sạch, cải tạo, khôi phục và trồng sen Tây Hồ, làm nên đại công viên xanh để người dân và du khách thưởng ngoạn, tận hưởng vẻ đẹp của “viên ngọc xanh” giữa lòng thủ đô.

Là 1 trong 8 dự án trọng điểm nhân kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng thủ đô (10/10), Nhà hát Opera Hà Nội được xem là dấu mốc quan trọng để Hà Nội thay đổi diện mạo, bước sang kỷ nguyên mới xanh, sạch và đẹp hơn, xứng tầm với thủ đô ngàn năm văn hiến.

Đây cũng là đại dự án văn hóa nghệ thuật quy mô lớn hiếm hoi được xây dựng bằng nguồn vốn xã hội hóa 100%. Dự án phi lợi nhuận này do Tập đoàn Sun Group đầu tư với kinh phí hơn 12.000 tỷ đồng. Toàn bộ quá trình thiết kế, thi công, vận hành đều có sự kiểm soát chặt chẽ của thành phố Hà Nội. Trên thế giới không có nhiều các công trình văn hoá được đầu tư bởi các doanh nghiệp tư nhân bởi chi phí ban đầu khổng lồ và kinh phí để duy trì hoạt động còn tốn kém hơn nhiều so với việc xây dựng. Dự án Nhà hát Opera Hà Nội đã được ấp ủ kiến tạo bởi tình yêu với Hà Nội của không chỉ KTS Renzo Piano và nhiều thế hệ lãnh đạo Hà Nội suốt hơn một thập kỷ qua, mà còn được tin tưởng giao phó cho một doanh nghiệp tư nhân có tâm, có tầm, tâm huyết trong việc chung tay làm đẹp thủ đô và phát triển đất nước.

Giải thưởng Bùi Xuân Phái – Vì tình yêu Hà Nội do báo Thể thao và Văn hóa và gia đình họa sĩ Bùi Xuân Phái thành lập là giải thưởng danh giá thường niên được khởi xướng từ năm 2008, nhằm vinh danh và khuyến khích những đóng góp xuất sắc trong việc xây dựng, bảo tồn và phát triển những giá trị văn hóa của Hà Nội. Giải thưởng mang tên họa sĩ tài danh Bùi Xuân Phái, người có tình yêu sâu đậm và những tác phẩm hội họa bất hủ về phố cổ Hà Nội.