Ai chạy nhanh hơn?
Thời gian còn tồn tại luật phân biệt chủng tộc Apartheid (A pat thai) ở Nam Phi, có hai người đàn ông da đen trung tuổi thân nhau như anh em ruột. Họ thường xuyên gặp nhau mỗi khi nhàn rỗi để tâm sự và chia sẻ khó khăn với nhau. Một người được cấp giấy phép làm việc ở khu vực dành riêng cho người da trắng – còn người kia thì không có giấy phép.
Một buổi chiều muộn, theo lời mời của bạn người đàn ông không có giấy phép chờ bạn để cùng nhau đi nhậu ở quán rượu thị trấn gần nơi họ sống. Anh chàng đứng sát vạch đường cấm người da đen xâm nhập vào lãnh địa của người da trắng. Khi nhìn thấy bạn, anh bước về phía trước qua vạch cấm đôi bước để bắt tay bạn với ý nghĩ có vi phạm một chút chắc cũng chả sao?
Không biết từ xó xỉnh nào một viên cảnh sát bất ngờ xuất hiện. Ông ta rảo bước tiến tới nơi họ đang đứng nói chuyện với nhau. Thoáng thấy ông ta, người có giấy phép nói nhỏ và nhanh vào tai bạn: “Chạy đi! Tớ sẽ chạy đằng sau cậu”. Thế là cả hai co giò chạy. Đằng sau họ viên cảnh sát kêu lên: “Dừng lại! Dừng lại!”, rồi cũng cao cẳng chạy theo sau họ.
Chạy được chừng gần một dặm (1 dặm = 1.609,44 mét) ông đã tóm được áo người chạy sau. Mặt đỏ rừ vì mệt ông gầm gừ nói: “Anh nghĩ rằng anh chạy nhanh hơn tôi hử? Giấy phép của anh đâu?”. Anh chàng da đen lóng ngóng lần tìm trong túi áo quần của mình rồi đưa giấy phép cho viên cảnh sát kiểm tra. Xem xong ông trả lại cho anh chàng và nhận ra mình đã “ăn quả lừa”.
Trong khi đó người đàn ông da đen không có giấy phép đã chạy được một quãng xa không thể đuổi bắt. “Anh có giấy phép cớ gì anh phải chạy?”, Viên cảnh sát tức giận nghiến răng hỏi. “Đó là yêu cầu của bác sỹ” – người đàn ông da đen trả lời – “ông ta bắt tôi phải chạy mỗi ngày từ 1 đến 2 dặm để chữa bệnh”.
“Ồ! Thế sao?”, viên cảnh sát nhếch mép cười khẩy. “Thế còn bạn của anh vì sao cũng phải chạy?”. “Thưa vâng! Bác sỹ của anh ấy cũng yêu cầu anh ấy chạy như tôi”- người da đen đáp. Viên cảnh sát tím mặt giận dữ: "Anh có nghĩ rằng anh đang rất láu cá đấy đúng không?”. Rồi ông dằn giọng cật vấn: “Nào! Hãy nói cho tôi nghe. Nếu anh chạy vì sức khỏe theo yêu cầu điều trị của bác sỹ tại sao anh không dừng lại khi thấy tôi chạy sau anh? Và đừng có chối cãi là anh không nhìn thấy tôi?”.
“Tất nhiên là tôi biết ông đang chạy sau tôi”, người đàn ông da đen điềm tĩnh trả lời. “Thế tại sao anh không dừng lại?” - Viên cảnh sát khoái chí với câu chất vấn đưa nhân sự vào chỗ bí. Anh chàng không hề tỏ ra lúng túng: “À! Tôi thật chậm hiểu và ngu ngốc cứ nghĩ rằng ngài cũng phải chạy do bác sỹ của ngài yêu cầu. Tôi cứ tưởng là ngài gọi chúng tôi dừng đợi ngài cùng chạy cho vui”.
Viên cảnh sát đứng ngẩn tò te ú ớ trong họng như người bị ngọng.
Đinh Đức Cần (dịch)