Lá thư viết chữ thường
Bà ấy bước vào văn phòng của tôi vào một buổi sáng tháng Chín lạnh giá. Tôi đang thưởng thức một tách Starbuck nóng ngon nhất và lướt web để tìm các tin tức địa phương. Nhà ngữ nghĩa học từ vựng nổi tiếng, Giáo sư Edgar Nettleston, được phát hiện đã chết với một vết thương do đạn bắn ở đầu. Kết luận của Cảnh sát là tự sát.
Bà ấy chìa một bàn tay thanh lịch trong khi lướt như bay về phía tôi. Lúc ấy, tôi thoáng thấy chiếc nhẫn cưới với viên đá có kích thước bằng cỡ một viên đậu phộng M&M.
- Tôi là Edith Nettleston.
- Tôi rất tiếc về chuyện của ông nhà!
- Tôi thì không. Anh ấy yêu tôi, nhưng anh ấy yêu ngôn từ hơn. Tôi nói ngắn gọn thế này. Chồng tôi đang viết một bài báo, thứ sẽ làm rung chuyển nền tảng của ngữ nghĩa từ vựng. Nó đáng giá cả một gia tài trong các bài giảng nhưng không ai có thể tìm ra nó. Tôi tin rằng thư tuyệt mệnh của anh ấy là manh mối về chỗ để nó.
Bà ấy lấy một mảnh giấy ra khỏi túi áo.
“edith! anh sẽ không than thở, anh có cuộc đời đáng ở. là một giáo viên, một người bán tri thức, anh tìm thấy sự giàu có và hạnh phúc. nhưng anh lại thấy mình chán nản không còn hy vọng… thế nên anh lựa chọn giờ và cách thức cho cái chết của chính mình. anh đã đối xử không tốt với em. anh đã bắt em nhuộm những lọn tóc nâu thành màu vàng. anh đã nghĩ anh có thể mua em trong khi lẽ ra anh đã thắng được tình yêu của em. anh gọi em là mụ phù thuỷ. anh phàn nàn: người phụ nữ tôi cưới đâu nhỉ? anh nói em ăn nhiều phát ói. nếu anh muốn thay đổi, anh có thể đã dùng một củ cà rốt thay vì dùng một cây gậy. có lẽ em sẽ rất muốn vặn cổ anh đấy. tha thứ cho anh. vĩnh biệt!”.
- Tất cả đều được viết bằng chữ thường. Chồng tôi là người rất để ý đến việc viết đúng ngữ pháp. Tôi không tin là nó không có ý nghĩa gì.
- Bà Nettleston, tôi nghĩ tôi có thể giúp bà. Có một vài điều kỳ lạ về bức thư này. Đầu tiên, như bà nói, nó được viết hoàn toàn bằng chữ thường. Ông Nettleston là một nhà ngữ nghĩa học từ vựng nổi tiếng thế giới chứ không phải là một cậu nhóc nhắn tin cho bạn bè. Thứ hai, nó có nhiều từ đồng âm hơn bình thường, những từ mà có một từ khác có cách phát âm giống nhưng cách viết và ý nghĩa thì khác. Mà với một nhà ngữ nghĩa học từ vựng thì điều đó chắc chắn không phải là ngẫu nhiên.
Nếu đọc những từ đồng âm đó theo thứ tự thì chúng ta sẽ có: than thở (whine), người bán (seller), giờ (hour), cách thức (manner). Và dịch sang các từ đồng âm của chúng sẽ là: rượu (wine), hầm (cellar), của chúng tôi (our), trang viên (manner). Hầm rượu ở trang viên của chúng tôi.
Vài giờ sau, chúng tôi đến ngôi nhà ở nông thôn của gia đình Nettleston rồi ngay lập tức đi xuống tầng hầm. Một tiếng “tách” khi bật công tắc đèn đã làm lộ ra những đường hầm chứa đầy những hàng chai lọ tối màu.
- Nó ở đâu được chứ? Để tìm hết nơi này cũng phải mất đến vài năm.
- Không nhanh thế đâu, bà Nettleston. Trước tiên tôi phải hỏi bà điều này: Viên kim cương trên nhẫn cưới của bà lớn cỡ nào?
- Tám ca-ra. Edgar cứ nói về nó mãi.
- Đó là những gì mà tôi lo ngại.
Tôi rút khẩu súng lục đáng tin cậy của mình ra.
- Hẳn là bà đã ghét ông ấy và ngữ nghĩa từ vựng của ông ấy biết bao! Bà đã nghĩ sẽ giết ông ấy rồi tự giữ tiền từ bài báo kia. Bà buộc ông ấy phải viết lá thư tuyệt mệnh đó và nghĩ rằng bà biết nó ở đâu. Nhưng ông ấy đã nghi ngờ rồi giấu nó đi. Và ông ấy cũng có một điều bất ngờ khác cho bà đấy. Phần còn lại của bức thư không tiết lộ bài báo để ở đâu mà lại tiết lộ kẻ đã giết ông ấy. Những từ đồng âm cuối cùng là: nhuộm (dyed), mua (buy), thắng (won), phù thuỷ (witch), đâu (where's), ăn (ate), cà rốt (carrot), vặn (wring). Đó chính là chết (died), bởi (by), một (one), người mà (which), đeo (wears), tám (eight), ca-ra (carat), nhẫn (ring). Bị người đeo nhẫn tám ca-ra giết chết”.
Lúc Cảnh sát áp giải bà Nettleston đi, tôi đã nhanh chóng đi một vòng quanh mê cung đường hầm. Tôi không mất nhiều thời gian để tìm ra nó. Hầu hết rượu chưa đóng gói đều nằm trên giá nhưng ở một góc lại có hai thùng được xếp chồng lên nhau, cái trên cái dưới. Một cách cẩn thận, tôi mở cái bên dưới ra.
*
(Dưới đây là nội dung bức thư chữ thường gốc:
"edith. i'm not going to whine, i've had a good life. i've found wealth and happiness as a teacher, a seller of knowledge. but i find myself depressed beyond hope ... and so i'm choosing the hour and manner of my own demise. i have treated you badly. i demanded you dyed your brown curls blonde. i thought i could buy you when i should have won your love. i called you a witch. i'd complain: where's the woman i married? i said you ate too much. if i wanted change, i could have used a carrot rather than a stick. you probably wanted to wring my neck. forgive me. farewell.")
Dịch giả: Mia