"Bão" qua Xốp Mạt

Xốp Mạt cheo leo bên núi, trước mặt là dòng Nậm Nơn cuộn sóng. Vào đây vô cùng khó khăn bởi chỉ có duy nhất một con đường Cửa -Rào - Vẽ nhỏ tí, ngoặt ngoèo rẽ ngang từ đường Số 7, đúng đoạn Cửa Rào.

"Bản không chồng" - Xốp Mạt hiện ra trước mắt với nhiều ngôi nhà sàn kiên cố, dấu tích một thời vương giả. Trèo khoảng 50 bậc đất lên một quả núi nhỏ sát đầu cầu treo vào bản, phóng mắt qua, thấy Xốp Mạt đẹp và thơ mộng vô cùng. Nơi đây có thể trở thành một bản du lịch thu hút khách tham quan. Ba quả núi phía xa xa, hằn rõ vệt đường mòn chạy ngoằn ngoèo lưng chừng, dấu tích nối lên C5. C5 tên gọi các lán trông nương rẫy của đồng bào dân tộc.

Đến mùa tỉa bắp, gặt lúa, cả gia đình người Mông lên ăn ở sinh hoạt mấy tháng trời ở đó để thu hoạch lúa. Lợi dụng hoạt động này, bọn tội phạm người Mông bên kia biên giới kéo sang dựng các lều trại cạnh lán trại của đồng bào ta và thực hiện việc trao đổi, buôn bán heroin hòng tách khỏi sự truy xét, quản lý của chính quyền bản, xã Lượng Minh. Lợi dụng địa bàn rừng núi hiểm trở, xa xôi, từ dưới Xốp Mạt lên phải mất 3 tiếng đồng hồ đi bộ, việc mua bán, trao đổi ma tuý diễn ra ở đây thường xuyên, lâu dần hình thành chợ giao thương, đầu mối ma tuý của Xốp Mạt...

Vào sâu trong bản, bắt gặp từng tốp, từng tốp đàn bà ngồi bên bậu cửa ngơ ngác nhìn khách lạ, khuôn mặt buồn vệt, dấu hiệu vừa kinh qua đại hoạ ma tuý. Tôi kín đáo chớp vài phô ảnh. Nhưng chắc dù tay máy có kỳ cựu đến đâu cũng không thể bắt hết thần nhiều gương mặt rung rượi kia.

Ngơ ngác, bàng hoàng, sợ sệt, mỏi mệt, nhưng vẫn phảng phất cử chỉ rạn rĩ, xô bồ, dấu ấn những ngày sống hoàng kim nhiều giao lưu, va chạm, và sau này tôi biết đã có người trong số đàn bà hôm đó từng vẵng qua nhiều nơi ăn chơi nổi tiếng của Ma Cao hay Phu Khẹt - Thái Lan.

Cơn mưa rào cuối mùa đến vội. Mưa tuôn xối từng dòng mờ núi, mưa biến Nậm Nơn thành vực sương trắng, bềnh bồng. Chiếc cầu treo vào Bản không chồng ẩn hiện, đung đưa như trong cổ tích.

Khách...Khách... khúc...

Bẩy tám đứa trẻ lũn chũn tập trung ở chiếc bể nước nguồn trung tâm Bản đang cười, đang đùa nghịch, ngơ ngáo nhìn khách lạ là những người đàn ông mà lâu lâu chúng mới ngó thấy ở đây.

 Mấy năm trước Xốp Mạt - xã Lượng Minh là "chốt" của buôn lậu ma tuý. Địa bàn thung lũng này rất hiểm trở, xung quanh rừng già, núi cao, chỉ có một vài lối mòn có thể quan sát, khống chế mọi người đi vào. Đây là cái rốn ma tuý của cả tuyến đường 7A. Chỉ có đối tượng trong đường dây ma tuý đã từng trao đổi mua bán nhiều lần mới được vào. Bọn tội phạm ma tuý ở khu vực Xốp Mạt dùng súng cảnh giới trên những con đường độc đạo, lâu dần Xốp Mạt cũng thành nơi lẩn trốn của tội phạm ma tuý bị truy nã. Có thời gian bọn tội phạm ở đây khoe khoang "Xốp Mạt - C5 là thánh địa bất khả xâm phạm".

Qua khai thác những đối tượng bị bắt và nắm tình hình, thấy nổi lên tên Lô Văn Tuấn có 3 lệnh truy nã. Tuấn trước đây là trưởng bản Xốp Mạt, đã từng tham gia quân đội. Lô Văn Tuấn có rất nhiều vệ tinh ở ngoài huyện Tương Dương, ở TP Vinh, thường thông báo tin tức bên ngoài, từ Cửa Rào vào đến Xốp Mạt cho Tuấn, vậy nên từng thời điểm, việc tiếp cận, vô hiệu hoá tên trùm mà tuý này rất khó khăn.

Qua nhiều đêm mật phục trong rừng, giữa hai cơn bão, cán bộ và trinh sát ta phải ăn lương khô cả tháng trời, cuối cùng đã tiếp cận và bằng nhiều biện pháp nghiệp vụ, sự thông minh của chiến sỹ phòng chống tội phạm về ma tuý Công an tỉnh Nghệ An đã bắt sống được Lô Văn Tuấn tại đỉnh núi Pu Canh. Điều tra mở rộng chuyên án này, chúng ta bắt thêm nhiều đối tượng khác, bọn chúng khai chỉ 5 năm đã buôn bán 200kg thuốc phiện, 152 bánh heroin.

Tưởng tượng số lượng heroin trên vào nội địa đã gây biết bao tang tóc cho cộng đồng, và rồi, Lô Văn Tuấn không bị bắt thì việc chuyên chở, thẩm lậu ma tuý những năm tới với cường độ, số lượng gấp bội, tình hình bất ổn, hậu hoạ sẽ khôn lường đến thế nào?!  Chuyên án thành công đã xoá được điểm nóng về ma tuý Xốp Mạt - Lượng Minh mà bọn tội phạm ma tuý từng cho là thánh địa. Nhưng cũng thật buồn vì Xốp Mạt giờ vắng bóng đàn ông.

Mấy chục nóc nhà là từng ấy người đàn ông dính líu vào ma tuý, và họ đều phải đi thụ án tù, người nhẹ thì vài năm, kẻ nặng mười mấy năm. Có những kẻ bị tuyên án tù rất nặng rồi mà vẫn ngơ ngác không hiểu rõ nguồn cơn, tác hại hành vi chuyên chở, buôn bán ma tuý do mình gây ra đối với cộng đồng mới đau lòng chứ.

Rất, rất nhiều những tên trùm ma tuý ở Nghệ An như Trần Văn Nghị, Trương Đình Thông, Trần Văn Hợi, Mùa Bá Dềnh... lần lượt bị bắt, bị dựng dậy trước vành móng ngựa, chìm đắm nhiều đêm trắng trong lao lý. Không hiểu khuôn mặt lỳ lợm, gian ngoan Lô Văn Tuấn mà chúng tôi gặp trước đó trong trại giam ... nghĩ gì khi ngôi nhà của hắn đang trở lên hoang toàng từng ngày. Rồi ngày mai của hắn nữa, và T.V.Đ... cả hai vợ chồng đều là tội phạm ma tuý, đều nhiễm HIV ở giai đoạn cuối. Vợ, nhà nước cho về nhà bởi chẳng sống được mấy ngày, còn chồng đang quằn quại, vật vã bởi cơn đau bệnh tật và cái án chờ ngày tuyên.

"Đừng có làm theo như bố mẹ". Thật đau lòng, không có lời bình nào thấu hết được hình ảnh các cháu bé con của trùm ma tuý Vi Văn May mà tôi chứng kiến ngay sau đó thơ thẩn bên ngôi nhà hoang cách xa, xa vô cùng cái nơi bố nó vừa nhắn gửi. Cuộc sống của các cháu ra sao? Tương lai các cháu sẽ thế nào...? Câu trả lời nghe xót như tiếng vạc buông vào giữa đêm.

Xốp Mạt giờ là bản không chồng, nhưng sắc khí thay đổi dù những khuôn mặt buồn vệt thiếu vắng đàn ông ngấn dài lên từng khoé mắt. Tốp tốp đàn bà ngồi bên bậu cửa ngơ ngác nhìn khách lạ vẫn triền miên như màn sương mù đọng suốt ba tháng mùa đông dưới dòng Nậm Mộ. Cơn mưa đầu nguồn rồi sẽ tạnh và rồi lại gội mát cho những đứa bé chủn chỉn thiếu cha kia. Cây trái sẽ xanh quả, xanh hoa, xanh niềm tin ở cuộc sống mới và bếp lửa rồi lại hồng trở lại.

Rời Xốp Mạt trong nắng chiều tắt dần, sương núi bắt đầu bò ra từ các khe sâu, từ dưới dòng Nậm Nơn mưng lên. Thấp thoáng, nhỏ tắp mấy chục người đang lụi cụi đào đào, xúc xúc dưới lòng sông cạn đạch dòng "Dân đào vàng và tìm đá quý đấy nhà báo"- Trinh sát Ng. M. H cất lời khi thấy tôi cứ nhoài ra cửa xe nhìn hút xuống xa kia. Trong đầu tôi lại mung lung một điều: Chắc chắn trong số những người tìm vàng kia sẽ có người đã từng làm nghề xách thuê ma tuý ở C5 - Xốp Mạt.

Ở đó cuộc sống con người bức bách phải làm việc, phải mưu sinh, mưu sinh bằng mọi cách. Xách một cái túi nhỏ xuống núi sẽ có công một trăm ngàn, mang một cái bọc khoảng 5kg đi bộ ra Cửa Rào, có công hai trăm ngàn, đưa một người mua hàng qua quả núi kia sẽ có năm mươi ngàn... dầu biết là thuốc phiện, là ma tuý thì có ngại gì, ta chỉ xách thuê, đâu biết, tội, chủ hàng chịu, họ đã hứa thế rồi!

Vấn đề đặt ra trong những ngày khảo sát, tìm hiểu ở đây khiến chúng tôi rút ra kết luận: Giải quyết vấn nạn ma tuý ở những địa bàn rừng núi, đồng bào các dân tộc còn là cuộc cách mạng về công ăn, việc làm trong đời sống đồng bào trên bình diện lớn và mấu chốt là giải quyết vấn đề văn hoá, nâng cao nhận thức của mỗi người dân, của cộng đồng dân cư về ý thức pháp luật, ý thức giữ gìn sự bền vững giống nòi trước hiểm hoạ ma tuý.

Xốp Mạt - Tương Dương - Nghệ An