Nhà văn Nguyễn Bắc Sơn: Người kể chuyện đời nay

08:23 01/06/2018
Từ năm 2013 đến nay, gần như năm nào Nguyễn Bắc Sơn cũng có một đầu sách xuất bản, chủ yếu là tiểu thuyết. Sức làm việc của nhà văn đã qua tuổi thất thập thật đáng nể. Nhân tiểu thuyết “Gã tép riu” trọn bộ 2 tập ra mắt bạn đọc (tập 1 xuất bản từ năm 2013), Văn nghệ Công an có cuộc trao đổi cùng nhà văn.


- Nhà văn Ma Văn Kháng cho rằng, ông là cây bút tiểu thuyết sung sức hiện nay. Ba bộ tiểu thuyết, mỗi bộ chỉ mất hai năm là cùng. Vì sao bộ “Gã tép riu” mất những 5 năm?

+ “Gã tép riu” tập 1 ra đầu năm 2013 thì cuối năm đó tôi cũng đã viết xong tập 2, nhưng vì những lí do thuộc biên tập của NXB mà mãi không ra được, dù tác giả đã phải tự biên tập lại, đã thỏa hiệp, nhân nhượng, nhún nhường cuối cùng cũng không xong, phải nhờ NXB Đà Nẵng mới ra được.

- Tiểu thuyết của ông phải chăng có nhiều vấn đề “nhạy cảm”?

+ Có những vấn đề nhạy cảm phải tránh thì không nói làm gì, nhưng bây giờ có những cái thật sự không hiểu.

- Nhà văn Nguyễn Bắc Sơn trước kia là Trưởng phòng Quản lý Báo chí và Xuất bản của Sở Văn hoá - Thông tin Hà Nội, đọc “Gã tép riu”, thấy có vẻ như là tự truyện?

+ Nhiều người bắt đầu viết tiểu thuyết đều lấy mình làm nguyên mẫu như tác giả “Thép đã tôi thế đấy”. Bộ “Luật đời & Cha con” và “Lửa đắng” của tôi là hư cấu hoàn toàn. Đến bộ này, do gợi ý của nhà phê bình Nguyễn Chí Hoan nên tôi mới dựng lại. Có điều tất cả sự việc đều có thật. Thật 100% đến từng chi tiết.

Cả thành phố biết, cả nước biết. Chỉ có quan hệ với phụ nữ của nhân vật chính là bịa (chuyện bịa y như thật, theo định nghĩa của Nguyễn Công Hoan). Nhà báo biết nhà tôi là bác sĩ nhi khoa, còn vợ Tùng -nhân vật chính là cán bộ cấp vụ, rồi Thứ trưởng.

Vì những lí do nào đó, cuối cùng anh ta bỏ để lấy một cô vốn là cave. Đến khi tòa hỏi tại sao thì anh ta trả lời: "Một người vốn bán trôn nuôi miệng, còn một người đang bán miệng nuôi trôn”. Vì câu ấy, anh ta bị vợ cũ đá hộc máu mồm trước tòa. Thế là tòa cho li dị.

- Cái kết ghê quá! Nhưng có vẻ được dư luận chấp nhận!

+ Thì người xưa nói rồi, người ta lấy đĩ về làm vợ chứ không lấy vợ về làm đĩ. Tôi nói cái lẽ đời chứ không nhắc đến “Gã tép riu” tập 1 đã được giải 3 cuộc thi tiểu thuyết Việt Nam lần thứ 3 đâu. Dư luận bạn đọc cũng khen ở khía cạnh đã nêu, đó là vấn đề cán bộ được đặt ra một cách quyết liệt đến thế.

- Đã có nhà báo nhận xét, có vẻ như là ông ủng hộ phương án công nhận nạn mại dâm?

+ Tôi có để tâm nghiên cứu giải pháp về mại dâm. Ăngghen đã nói trong cuốn “Nguồn gốc gia đình”, chế độ xã hội và nhà nước “Mại dâm và ngoại tình là phái sinh tất yếu của chế độ hôn nhân một vợ một chồng?”. Tôi có nhận xét: Chính mại dâm còn hạn chế được hiện tượng ngoại tình. Còn theo Báo Tuổi trẻ, ngày 26/4 vừa rồi Liên hiệp quốc còn đề nghị công nhận nạn mại dâm. Nhiều nước đã công nhận từ lâu. Nhiều nước… ngầm công nhận.

- Tôi biết ông mấy chục năm nay (làm báo ở Hà Nội) là một người sống nghiêm cẩn, nhưng rất bất ngờ khi đọc “Gã tép riu” thấy nhà văn hiểu kỹ về gái mại dâm thế?

+ Cảm ơn nhà báo đã thẳng thắn nêu câu hỏi. Tôi dám chắc không một ai hiểu kỹ, hiểu đến ngọn ngành những người bán dâm như tôi.

- Nhà văn có chủ quan không?

+ Tất nhiên tôi đã phải đọc nhiều tiểu thuyết về họ, trước hết là đọc lại “Số đỏ” (Vũ Trọng Phụng); hai cuốn tự truyện: 1 của Thái Lan (đã dịch), 1 của Việt Nam và nhiều cuốn khác. Nhưng thế thì chưa dám mạnh mồm, nếu không được một người tặng mấy trăm phiếu phỏng vấn sâu do Quỹ Fo (Mỹ) tiến hành (nêu ra một bộ câu hỏi, tập huấn các tình nguyện viên, cấp kinh phí, tiến hành phỏng vấn). Sau đó họ họp báo, ra thông cáo báo chí để sau đó ra một cuốn sách. Khai thác xong mấy chục phiếu, biết tôi viết tiểu thuyết, họ cho. Phải một năm sau mới nghĩ ra cách biên tập tư liệu ấy thành chất liệu cho “Gã tép riu”.

- Thế còn “Gã tép riu” tập 2, ông muốn gửi thông điệp gì đến người đọc?

+ Cô Dự vốn học sinh chuyên văn là cave, được sự cảm thông chia sẻ của chồng (Tùng đã bỏ bà vợ Thứ trưởng) dù có lần đã theo một khách làng chơi cũ, nhưng nhờ thật thà thú tội với chồng nên được Tùng tha thứ và quyết học nuôi dạy trẻ, có sáng kiến trong nghề, bắt đầu viết chuyện nghề, được chính vợ cũ của chồng trao giải trong cuộc thi. Đang vững bước trong nghề thì gặp “gã mắt lươn”, kẻ lừa lấy trinh mình, Dự đã là một người khác, đã cùng chồng cho hắn vào bẫy. Hắn thoát bẫy nhờ cấp trên bao che và quay lại dùng đòn tâm lí tác động vào phụ huynh học sinh trường tư thục Hoa Lộc Vừng, nên cô phải nghỉ việc.

Trên VTV1 chuyên mục 24h ngày 27/12/2017, có tâm sự của một người khách mời (giấu mặt, chỉ nghe thấy tiếng nói) về cái khó nhất của những người đã một thời lầm lỡ muốn trở về đời thường là bị cộng đồng kỳ thị.

Bìa tác phẩm “Gã tép riu” của nhà văn Nguyễn Bắc Sơn.

Đã có một năm Liên hợp quốc chọn là năm Quốc tế khoan dung. Lẽ nào chúng ta không thể độ lượng khoan dung cho những người lầm lạc? Nếu tác giả giải thưởng Nobel về kinh tế từng khẳng định trong cuốn sách “Tất cả chúng ta đều hành xử cảm tính” (Sự hình thành kinh tế học hành vi) thì trong việc hành xử của cộng đồng Việt Nam và nhiều cộng đồng khác, có lẽ đều đang hành xử rất cảm tính với những người như Dự trong “Gã tép riu” của tôi.

- Thế còn người vợ Thứ trưởng mà Tùng bỏ thì đường đời thế nào? Có lên được Bộ trưởng nhờ tiếng nói của “chú” không?

+ Đoạn sau đời Diệu Thủy mới đầu rất triển vọng, sang hẳn Bộ nọ để được gần cận người tình Bộ trưởng. Nếu biết mình biết người thì không sao. Chết nỗi, được “chú” động viên nên cũng muốn... "tiến bộ". Kết cục sau một cuộc bỏ phiếu tín nhiệm đã mất hết chỗ đứng trong tình cảm mọi người, mất cả người tình Bộ trưởng. Cuộc đời bà Thứ trưởng như là minh họa cho mấy nghịch lý… thuận: “Đằng sau sự thành đạt của một người đàn ông có bóng dáng của một người phụ nữ. Còn đằng sau sự thành đạt của một người phụ nữ hãnh tiến có bóng dáng của nhiều người đàn ông”. Và “Mười năm phấn đấu không bằng một lần cơ cấu. Mười lần cơ cấu không bằng một lần... giao cấu”.

- Trong tiểu thuyết “Lửa đắng” ông có nhận xét: “Không gì vô tổ chức bằng công tác tổ chức của cơ quan này”. Sao trong “Gã tép riu” tập 2 lại có chương cuối cùng: “Tổ chức rất có… tổ chức?”?

+ Bởi, tôi không vơ đũa cả nắm. Tôi từng nói… là ở một cơ quan cụ thể nhất định. Còn khi nói tổ chức rất có… tổ chức là dự báo, là ước muốn, là hy vọng đúng như tôi viết trong “Gã tép riu” tập 2.

- Theo suy nghĩ chủ quan của nhà văn, “Gã tép riu” sẽ hấp dẫn bạn đọc vì lẽ gì?

+  Khi một tác phẩm văn chương hay nghệ thuật ra đời, sự thẩm định, đánh giá của các nhà chuyên môn và đông đảo bạn đọc, bạn xem, bạn nghe là rất quan trọng. Tôi xin mượn lời nhà văn Ma Văn Kháng nhận xét ở đầu sách: “Gã tép riu hấp dẫn bạn đọc vì những câu chuyện mang ý nghĩa xã hội được viết bằng một ngôn ngữ hàn lâm đầy kịch tính và một phẩm chất hiếm hoi nữa: một giọng kể đầy chất hoạt kê hóm hỉnh tươi ròng sự sống. Chúng tạo nên một không gian nghệ thuật mới mẻ, không nhàm chán.

Trong văn xuôi hôm nay, tôi đọc thấy phẩm chất này ở Hồ Anh Thái, Lê Minh Khuê, Nguyễn Quang Lập. Và bây giờ ở Nguyễn Bắc Sơn. Đủ biết đó là của hiếm!... Các trang viết hài hước khiến cho cuốn sách mang một sắc thái hấp dẫn riêng, không lẫn lộn. Tùng là nhân vật sinh động, gây ấn tượng, một thành công mới của nhà văn, là kết quả của sự sống kĩ lưỡng đến cùng mà nhà văn với nhân vật của mình”.

- Nhà văn Nguyễn Bắc Sơn nổi tiếng ở những tiểu thuyết mang tính luận đề, đến 2 tập của “Gã tép riu”, như nhận xét của nhà văn Ma Văn Kháng, đây là tiểu thuyết về xung đột gia đình, xung đột nhân cách. Tức là ông đặt ra vấn đề về xã hội, về gia đình… Một số ý kiến cho rằng Nguyễn Bắc Sơn đang trở thành người kể chuyện đời nay, ông thấy thế nào?

+ Tôi cứ dốc hết sức mình trên trang giấy, còn sự luận bàn, đánh giá tôi rất trân trọng (cả những ý kiến chê).

- Xin trân trọng cảm ơn nhà văn Nguyễn Bắc Sơn.

25-5-2018

Cao Minh (thực hiện)

Sáng 15/7, tại Hà Nội, Cục Đào tạo đã tổ chức Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm 2025 và triển khai nhiệm vụ công tác 6 tháng cuối năm 2025. Thượng tướng, PGS.TS Trần Quốc Tỏ, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Thứ trưởng Bộ Công an dự và phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Phạm Đình Tuấn, nguyên Phó Chủ tịch UBND thị trấn Chúc Sơn, huyện Chương Mỹ, TP Hà Nội (nay là xã Chương Mỹ) đã chỉ đạo anh trai và nhân viên mua cồn công nghiệp 99% (có hàm lượng Methanol cao) để pha chế, sản xuất thành phẩm cồn y tế, sau đó dán nhãn mác giả và phân phối ra thị trường, tiêu thụ tại nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước.

Lời hứa đổi đất của chính quyền địa phương không trở thành hiện thực, một hộ dân ở xã Triệu Sơn và ba hộ dân khác ở xã Nga Sơn, tỉnh Thanh Hoá đã xây tường rào ngăn cách, đòi lại đất của mình…

Ngày 15/7/2025 (giờ địa phương), tại Trung tâm Cơ sở dữ liệu, Cảnh sát quốc gia Nam Sudan, khóa đào tạo “Kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin, bảo mật và quản lý cơ sở dữ liệu trong thực thi pháp luật” do sĩ quan công an Việt Nam tổ chức dành cho cán bộ Trung tâm Cơ sở dữ liệu, cảnh sát quốc gia Nam Sudan đã bế mạc sau 1 tuần triển khai. Đây là hoạt động ý nghĩa chào mừng quốc khánh nước Cộng hoà Nam Sudan (9/7/2025).

Liên quan đến chủ trương di dời nhà trên và ven kênh, rạch của TP Hồ Chí Minh, nguyên Phó Giám đốc Sở Xây dựng Lê Trần Kiên từng nêu ra phương án: Để đẩy nhanh và thực hiện có hiệu quả việc di dời và tổ chức lại cuộc sống của người dân đang sống trên và ven kênh, rạch, trước hết là để cân đối nguồn vốn ngân sách và huy động nguồn lực xã hội, thành phố đã chia thành 3 nhóm dự án. Trong đó 52 dự án di dời, chỉnh trang kênh, rạch, quy mô 13.827 căn; kinh phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khoảng 21.518 tỷ đồng được dự kiến chi từ ngân sách.

Theo Bộ Y tế, từ đầu năm 2025 đến nay, cả nước ghi nhận hơn 32.000 ca mắc sốt xuất huyết. Dịch sốt xuất huyết đang diễn biến phức tạp ở phía Nam khi số ca mắc và tử vong tăng vọt, có tỉnh tăng tới hơn 340% so với cùng kỳ, nhiều trường hợp nhập viện biến chứng nặng phải thở máy, lọc máu, thay huyết tương. Bộ Y tế cảnh báo, hiện nay đang bước vào mùa cao điểm của dịch sốt xuất huyết trên cả nước khi thời tiết mưa nhiều, nóng ẩm tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển và truyền bệnh.

Sau khi chém vợ nhiều nhát bị người dân phát hiện và điện báo Công an, đối tượng đã khoá trái cửa nhà. Tiếp nhận tin báo, Công an phường Thành Vinh, tỉnh Nghệ An đã nhanh chóng có mặt tại hiện trường, dùng dụng cụ chuyên dụng phá khoá cửa sắt, một mặt khống chế đối tượng, thu giữ tang vật. Đồng thời nhanh chóng gọi xe cứu thương đưa nạn nhân đi cấp cứu kịp thời...

Ngày  14 /7, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Hà Tĩnh đã tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam 4 tháng đối với đối tượng Phạm Viết Công (SN 10/1/1957, quê quán, HKTT: thôn Cồn Soi, xã Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) về hành vi lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân theo Điều 331 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi 2017. Các quyết định đã được Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Hà Tĩnh phê chuẩn theo quy định.

Liên quan đến đường dây giết mổ, buôn bán lợn chết nhiễm bệnh, VKSND TP Hà Nội đã phê chuẩn quyết định khởi tố đối với 5 đối tượng về tội "Vi phạm quy định về an toàn thực phẩm", trong đó có 2 chủ hàng thịt lợn ở chợ tạm Phùng Khoang, phường Đại Mỗ là Dư Đình Hợi và Nguyễn Viết Chiếm, Báo CAND đã có bài phản ánh về tình trạng đìu hiu tại chợ Phùng Khoang sau vụ thịt lợn bệnh, lợn chết được 2 đối tượng Hợi, Chiếm bán tại chợ tạm bị phanh phui. Đặc biệt, sau khi vụ việc gây chấn động này, tại chợ tạm Phùng Khoang cũng không còn bóng dáng quầy thịt lợn nào hoạt động.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.