Nhạc sĩ Hoàng Nguyên: Bẽ bàng lòng trần mơ bướm hoa

07:18 23/10/2018

Nhắc đến nhạc sĩ Hoàng Nguyên (1930-1973) hầu như ai cũng biết đến sáng tác nổi tiếng của ông là "Ai lên xứ hoa đào" viết về Đà Lạt mộng mơ. Thế nhưng, trong gia tài âm nhạc mà nhạc sĩ Hoàng Nguyên để lại có không ít bài hát viết về chính chuyện tình khiến trái tim ông khôn nguôi day dứt.

Nhạc sĩ Hoàng Nguyên tên khai sinh là Cao Cự Phúc, sinh năm 1930 tại xã Diễn Bình, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Sau một thời gian học hành ở Huế, ông lên Đà Lạt dạy học từ năm 1954. Tại thành phố sương mù, bằng vốn kiến thức được trau dồi những ngày đi theo nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương ở Liên khu 4, anh giáo viên Cao Cự Phúc bắt đầu viết nhạc với bút danh Hoàng Nguyên.

Ngay bài hát đầu tay "Ai lên xứ hoa đào", tên tuổi nhạc sĩ Hoàng Nguyên đã được biết đến rộng rãi. Hơn nửa thế kỷ qua, "Ai lên xứ hoa đào" vẫn là bài hát hay nhất về Đà Lạt mà công chúng say mê từ thế hệ này sang thế hệ khác: "Ai lên xứ hoa đào đừng quên bước lần theo đường hoa/ Hoa bay đến bên người ngại ngần rồi hoa theo chân ai/ Đường trần nhìn hoa bướm rồi lòng trần mơ bướm hoa/ Lâng lâng trong sương khói rồi bàng hoàng theo khói sương/ Lạc dần vào quên lãng rồi đường hoa lặng bước trong lãng quên…".

Nhạc sĩ Hoàng Nguyên lúc 30 tuổi!.

Ngoài ca khúc "Ai lên xứ hoa đào", nhạc sĩ Hoàng Nguyên còn có một bài hát nữa viết về Đà Lạt là "Bài thơ hoa đào" với giai điệu và lời ca đi vào lòng người: "Ngày nào dừng chân phiêu lãng/ Khách tới đây khi hoa đào vương lối đi/ Màu hoa in dáng trời/ Tình hoa lưu luyến người/ Bồi hồi lòng lữ khách thấy chơi vơi/ Ôi! Đà Lạt là thơ/ Bài thơ mến yêu reo muôn đời/ Dệt bằng tiếng gió ngàn reo, qua đồi thông hay bên bờ suối…".

Một trong những học trò của nhạc sĩ Hoàng Nguyên tại Đà Lạt sau này cũng thành đồng nghiệp của ông là nhạc sĩ Nguyễn Ánh 9 từng chia sẻ: "Ông ấy sống rất lặng lẽ, hàng ngày chỉ đến trường học rồi về nhà cặm cụi bên cây đàn. Khi tôi theo học nhạc, thì thầy cư ngụ ở khu vực Nhà thờ Con Gà. Thầy hiền lành và chan hoà với mọi người. Thầy chơi được rất nhiều nhạc cụ khác nhau.

Dù mục đích tôi chỉ học chơi nhạc cụ, nhưng thầy đã gợi ý cho tôi đi theo con đường sáng tác ca khúc. Những bài hát đầu tay của tôi chịu ảnh hưởng rất nhiều phong cách của thầy Hoàng Nguyên. Sau này, tôi có gặp lại thầy vài lần ở Sài Gòn, nhưng rất tiếc không được cộng tác cùng thầy trong một chương trình ca nhạc hay trong một đĩa thu âm nào!".

Năm 1957, chính quyền Đà Lạt mở cuộc thanh lọc công chức. Nhạc sĩ Hoàng Nguyên từng có giai đoạn tham gia kháng chiến, nên bị khám nhà. Mật vụ đã tìm thấy trong hộc tủ có bản nhạc "Tiến quân ca" của Văn Cao, nên anh giáo viên Cao Cự Phúc lập tức phải chịu án lưu đày ra Côn Đảo.

Dù là thân phận người tù, nhưng tài hoa của nhạc sĩ Hoàng Nguyên rất được mến mộ. Chỉ huy ngục Côn Đảo đã mời ông về tư dinh để dạy nhạc và dạy văn cho con gái cưng 18 tuổi. Gia đình chỉ huy ngục Côn Đảo gốc gác ở Huế, mà nhạc sĩ Hoàng Nguyên cũng có nhiều năm sống ở cố đô, nên thầy giáo và cô học trò vốn sinh ra tại miền núi Ngự nhanh chóng có sự đồng cảm.

Chuyện học hành chưa biết tiến triển ra sao, nhưng sau khi thầy giáo viết bài hát "Tà áo tím" nhiều tâm tư "Rồi chợt nghe tin qua lời gió nhắn/ Người áo tím qua cầu/ Tà áo tím phai màu/ Để dòng Hương Giang hờ hững cũng nao nao…" thì cô học trò có mang.

Chỉ huy ngục Côn Đảo lập tức tìm cách giải quyết hậu quả. Trước hết, vận động thả nhạc sĩ Hoàng Nguyên về Sài Gòn, rồi lo liệu đám cưới. Thế nhưng, nhạc sĩ Hoàng Nguyên đợi mãi vẫn không thấy người yêu xuất hiện. Thì ra, chỉ huy ngục Côn Đảo vẫn hoài nghi lý lịch của nhạc sĩ Hoàng Nguyên, nên không dám chấp nhận chàng rể "ăn cơm trước kẻng" mà đưa con gái mình về Huế sinh nở và sắp xếp một cuộc hôn nhân khác.

Bẽ bàng vì "lòng trần mơ bướm hoa" tan thành mây khói, nhạc sĩ Hoàng Nguyên viết ca khúc "Cho người tình lỡ" rất lâm ly: "Khóc mà chi, yêu thương qua rồi/ Than mà chi, có ngăn được xót xa/ Tiếc mà chi, những phút bên người/ Thương mà chi, nhắc chi chuyện đã qua…/ Anh giờ đây như là chim/ Rã rời cánh biết bay phương trời nào. Em giờ đây như cành hoa/ Trót tả tơi đón đưa ngọn gió nào…/ Nẻo đường cũ giăng đầy mưa/ Khuất mù lối khiến nên tình đành lỡ/ Ta giờ đây như rừng thu/ Nắng liệm với chiếc lá vàng cuối mùa…".

Năm 1960, nhạc sĩ Hoàng Nguyên tìm được tin tức cố nhân đang cư ngụ ở khu vực chợ Đông Ba nên lặn lội ra Huế tìm gặp. Cuộc gặp gỡ thật đắng cay, vì người xưa đã là vợ của một nhân vật có quyền chức. Nhạc sĩ Hoàng Nguyên viết bài hát "Thuở ấy yêu nhau" thay cho lời tạ từ: "Thuở ấy yêu nhau anh làm thơ/ Thuở ấy yêu nhau em đợi chờ/ Dòng nước Hương Giang trôi lặng lờ/ Chưa biết chi giận hờn/ Và chưa biết sầu mộng mơ/ Để đến hôm nay tôi ngồi đây/ Lặng ngắm hoa xoan rơi rụng đầy…".

Bản nhạc "Ai lên xứ hoa đào" in lần đầu tiên!.

Ôm nỗi đau ấy về lại Sài Gòn, nhạc sĩ Hoàng Nguyên công bố hai ca khúc thất tình nữa là "Đừng trách gì nhau" và "Em chờ anh trở lại". Nếu như ca khúc "Đừng trách gì nhau" phân bua sự mất mát: "Cuộc tình nào không thương đau, em ơi đừng trách chi nhau/ Trót vì mình vô duyên nên đôi nơi mang mối tình sầu/ Vì trời còn mưa, mưa rơi không thôi, cuốn trôi tình người/ Oán trách nhau chi, bơ vơ nhiều rồi, xót xa nhiều rồi…" thì ca khúc "Em chờ anh trở lại" chấp nhận sự trớ trêu: "Ngày anh ra đi, đường nắng chưa phai mầu/ Dòng sông chia ly, lờ lững chưa hoen sầu/ Ngờ đâu chân anh, lạc bước khi qua cầu/ Chiều nay bâng khuâng, chợt xót thương đời nhau/ Ngày anh ra đi, rặng liễu chưa xanh màu/ Mà nay bên sông, liễu khuất bến giang đầu…".

Năm 1961, nhạc sĩ Hoàng Nguyên vào học khoa Anh văn ở Trường Đại học Sư phạm Sài Gòn và tiếp tục đi dạy học. Vì những bài tình ca nổi tiếng, nhạc sĩ Hoàng Nguyên kết thân với nhiều nhân vật thành đạt trong xã hội Sài Gòn lúc ấy. Một trong những người có quan hệ gắn bó với nhạc sĩ Hoàng Nguyên là nữ diễn viên Huỳnh Khanh đã đưa tác giả "Ai lên xứ hoa đào" đến gặp chồng mình là Tỉnh trưởng Phan Thiết Phạm Ngọc Thìn.

Không chỉ mến mộ nhạc sĩ Hoàng Nguyên, ông Phạm Ngọc Thìn còn nhờ nhạc sĩ Hoàng Nguyên làm… gia sư cho con gái Phạm Thị Ngọc Thuần. Kết quả, nữ sinh Phạm Thị Ngọc Thuần không đậu đại học mà trở thành vợ của nhạc sĩ Hoàng Nguyên, và sinh cho ông 3 người con!

Ngày 21-8-1973, nhạc sĩ Hoàng Nguyên bị tai nạn giao thông qua đời tại Vũng Tàu. Xung quanh cái chết bất ngờ ở tuổi 43 của nhạc sĩ Hoàng Nguyên có nhiều đồn đoán khác nhau. Báo chí Sài Gòn lúc ấy đặt câu hỏi rằng, có phải nhạc sĩ Hoàng Nguyên đã để lộ thân phận "cộng sản nằm vùng" nên bị thủ tiêu! Suy luận ấy, không phải không có lý. Bởi lẽ, đầu thập niên 70 của thế kỷ XX, một bài hát của nhạc sĩ Hoàng Nguyên là "Đàn ơi, xa rồi" rất phổ biến ở những vùng tự do, có lời ca nhắc nhớ những ngày ông tham gia cách mạng ở liên khu 4: "Quên đi những chiều nhìn mây vương sau đèo/ Nắng vàng đùa thông reo bên bờ dòng suối lắng/ Cùng nhau vỗ súng ca cho đời biên khu/ Xa rồi ơi đàn/ Đâu đêm trăng vàng cùng chung vui bên rừng/ Tiếng trầm hùng vang vang, bóng từng đoàn chiến sĩ, nguyền dâng sức sống cho quê nhà…".

Nghi án về số phận của nhạc sĩ Hoàng Nguyên đến tận hôm nay vẫn chưa có lời giải đáp thoả đáng, nhưng những ca khúc của nhạc sĩ Hoàng Nguyên vẫn vang lên trong đời sống âm nhạc "lâng lâng theo sương khói rồi bàng hoàng theo khói sương".

Tháng 8-2018 vừa qua, nhân 45 năm nhạc sĩ Hoàng Nguyên rời khỏi nhân gian, Hội Văn học nghệ thuật Nghệ An đã tổ chức "Tọa đàm về nhạc sĩ Hoàng Nguyên" ngay tại quê nhà Diễn Châu của ông. Rất nhiều tham luận của giới chuyên môn đã đánh giá rất cao những đóng góp của nhạc sĩ Hoàng Nguyên cho nền âm nhạc nước nhà.

Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo nhấn mạnh: "Trong thời kỳ âm nhạc miền Nam không chỉ nhạc vàng tình yêu, nhạc xanh, nhạc sến mà còn nhạc trẻ, nhạc tây, nhạc sĩ Hoàng Nguyên đã đi từ dòng tiền chiến lãng mạn đến tình yêu sang trọng, rồi nhập vào dòng tân nhạc hiện đại. Những câu chuyện tình yêu trong âm nhạc của ông muốn vượt lên thực tại u ám, nhưng vẫn phảng phất nỗi niềm tủi đau…".

Tuy hòa

Những người giữ bình yên ở địa bàn cơ sở

Thực hiện Đề án của Bộ Công an, Công an tỉnh Tiền Giang đã bố trí 989 cán bộ Công an chính quy đảm nhận các chức danh tại 150 Công an xã, thị trấn. Lực lượng Công an chính quy về xã đã bám cơ sở, bám dân, chủ động nắm địa bàn, đảm bảo giữ vững bình yên ở địa bàn cơ sở.

Không thể đánh tráo bản chất, bôi đen Chiến thắng 30/4/1975

Gần nửa thế kỷ đã trôi qua nhưng cứ mỗi dịp 30/4, khi nhân dân cả nước kỷ niệm, ôn lại những trang sử hào hùng của dân tộc thì trên mạng xã hội, các thế lực thù địch, đối tượng phản động, cơ hội chính trị tái diễn điệp khúc xuyên tạc về tầm vóc, ý nghĩa lịch sử của đại thắng mùa xuân năm 1975 cũng như bản chất cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta.

Chuyến công du tìm cách "dập lửa"

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm nay, ngày 29/4, sẽ tới Saudi Arabia nhằm tiếp tục nỗ lực đạt được một thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza. Chuyến công du diễn ra trong bối cảnh cộng đồng quốc tế đang tăng tốc nỗ lực nhằm đạt được một thỏa thuận chấm dứt xung đột và ngăn chặn cuộc tấn công trên bộ theo kế hoạch của Israel vào thành phố miền Nam Rafah của Gaza. Bên cạnh đó, giao tranh giữa Hezbollah - lực lượng dân quân thân Iran ở Lebanon - với Tel Aviv đang leo thang nhanh chóng và có thể gây ra thảm họa cho cả hai bên.

Vì sao hành khách không mặn mà với bến xe?

Theo thống kê từ Công ty Quản lý bến xe Hà Nội, trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 dự kiến lượng khách qua bến xe gia tăng. Công ty cổ phần Bến xe Hà Nội đã lên kế hoạch tổng lượng xe tăng cường 715 xe, trong đó Bến xe Giáp Bát tăng cường 224 xe; Bến xe Gia Lâm tăng cường 82 xe và Bến xe Mỹ Đình là 409 xe.

Cảnh báo hàng loạt chiêu lừa đảo du lịch

Theo Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5 năm nay kéo dài hơn mọi năm nên người dân sẽ có nhiều kế hoạch, dự định đi du lịch, nghỉ dưỡng. Lợi dụng thời điểm này, các đối tượng thực hiện hàng loạt chiêu trò lừa đảo du lịch khác nhau nhằm chiếm đoạt tài sản người dùng.

Lúa phát thải thấp có thể mang về 500 triệu USD mỗi năm

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết, nếu không có gì thay đổi, đến tháng 8/2024 chúng ta sẽ có sản phẩm “lúa giảm phát thải”. Đến năm 2025 sẽ triển khai mở rộng và đạt từ 300.000-500.000ha. Ở giai đoạn 2026-2030, mỗi năm tăng thêm 100 ngàn ha để đạt 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp ở đồng bằng sông Cửu Long.

Tỷ phú Mỹ Elon Musk bất ngờ thăm Trung Quốc

Hôm 28/4, tỷ phú Elon Musk đã bất ngờ tới Bắc Kinh và gặp gỡ Thủ tướng Lý Cường. Đây là lần thứ ba ông Elon Musk đến Trung Quốc - thị trường xe điện lớn nhất thế giới, trong vòng chưa đầy một năm.

Vụ cô gái chết khô trên sofa: Điện thoại bị tháo sim, điện nước bị cắt do nợ tiền

Thông tin mới nhất liên quan đến vụ cô gái chết khô trên ghế sofa ở một căn hộ chung cư cao cấp thuộc địa bàn phường Tây Mỗ, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội, sim điện thoại di động của nạn nhân bị tháo, điện nước căn hộ bị cắt do nợ tiền điện nước từ tháng 9/2022.

Nắng nóng gay gắt ở Bắc và Trung Bộ, Hà Nội trời ngột ngạt, oi bức

Thủ đô Hà Nội và hầu hết các tỉnh thành tại Bắc Bộ, Trung Bộ đang chống chọi nắng nóng đặc biệt gay gắt. Nhiệt độ cao nhất trong ngày ở mức trên 39 độ C, trời ngột ngạt oi bức. Tây Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ vượt ngưỡng 42 độ C.

Báo động tình trạng học sinh, sinh viên tự tử

Thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế nói riêng và cả nước nói chung, những cái chết đau đớn do tự hủy hoại bản thân của học sinh, sinh viên liên tiếp xảy ra, đang trở thành nỗi ám ảnh đối với gia đình, nhà trường và xã hội. Các chuyên gia tâm lý cảnh báo, nếu gia đình và nhà trường không có giải pháp hỗ trợ kịp thời thì ý nghĩ tự tử trong giới trẻ sẽ có dấu hiệu gia tăng.

Dẫn trước 3 bàn, Arsenal suýt để mất chiến thắng

Trong trận đấu với Tottenham tại vòng 35 giải Ngoại hạng Anh 2023/2024 diễn ra tối 28/4 (giờ Việt Nam), Arsenal đã dẫn trước tới 3-0 trước đối thủ nhưng suýt chút nữa đánh mất chiến thắng khi để đối thủ ghi liền 2 bàn trong hiệp 2.

Bắt 12 đối tượng điều hành web đen “Lầu xanh"

Công an tỉnh Nghệ An và Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an) đồng chủ trì vừa đánh sập đường dây tội phạm xuyên quốc gia, bắt 12 đối tượng điều hành, quản lý website "Thiendia2.cc" (hơn 1,1 triệu thành viên trên toàn cầu) truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy trên mạng internet (đã tán phát trên 19 triệu nội dung đồi trụy với hàng trăm triệu lượt truy cập). ''

Phạt 15 triệu, tước bằng lái xe limousine đánh võng trên cao tốc

Với 2 lỗi điều khiển ô tô chuyển làn không có tín hiệu báo trước trên đường cao tốc, điều khiển xe lạng lách khi chạy trên đường, tài xế S bị xử phạt với số tiền 15 triệu đồng, tước giấy phép lái xe 3 tháng.

Cháy lớn tại cửa hàng FPT shop ở Gò Vấp

Đám cháy bùng phát mạnh và lan rộng khiến toàn bộ cửa hàng FPT trên đường Lê Đức Thọ, quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh bị thiệt hại nặng…

CSGT kịp thời đưa cháu bé bị sốt cao, co giật đi cấp cứu

Khi phát hiện người phụ nữ bế trên một cháu bé đang khóc không ngớt và chân tay co giật đứng ở lề đường, tổ tuần tra của Phòng CSGT Công an tỉnh Phú Thọ đã khẩn trương đưa cháu bé trong tình trạng sốt cao, co giật đến bệnh viện cấp cứu. Do được cấp cứu kịp thời, hiện tại cháu bé đã giảm sốt, bệnh viện đang tiếp tục theo dõi điều trị cho cháu ổn định.

Tài xế không chấp hành hiệu lệnh, tông ngã CSGT

Trung tá Hoàng Anh Công Minh đang làm nhiệm vụ đã ra hiệu lệnh dừng xe để kiểm tra thì đối tượng Phạm Ngọc An (SN 2001, trú xã Vinh Hà, huyện Phú Vang, Thừa Thiên Huế) điều khiển phương tiện, phía sau chở Trương Ngọc Thảo Nhi (SN 2009) tông thẳng vào Trung tá Minh khiến anh ngã xuống đường, bị thương.