Ca khúc "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" - còn mãi với thời gian

13:32 11/11/2023

65 năm kể từ khi ra đời, "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" vẫn là một ca khúc được đông đảo công chúng yêu mến. Không chỉ là tác phẩm đầu tiên trong chùm ca khúc về đề tài Anh hùng liệt sĩ của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn, bài hát còn vinh dự đứng trong danh sách 10 ca khúc truyền thống tiêu biểu của lực lượng CAND.

Những ca từ thật giản dị và trào dâng cảm xúc "Người thiếu nữ ấy như mùa xuân, chị đã dâng cả cuộc đời" ở tuổi chưa tròn đôi mươi… và được đẩy lên cao trào bằng đường nét giai điệu trong sáng vút cao, thánh thiện nhưng cũng đầy kịch tính ở phần 2 của tác phẩm. Dù đã trải qua hơn nửa thế kỷ nhưng bài hát "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" vẫn làm lay động hàng triệu con tim biết bao thế hệ người Việt Nam yêu nước.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn (bên trái) và tác giả bài viết.

Bài hát "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" được sáng tác năm 1958, 6 năm sau ngày chị Sáu hy sinh, khi ấy nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn tuổi chưa tròn 30. Là một trong chùm 6 ca khúc tiêu biểu được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt II năm 2000, "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" là ca khúc đầu tiên của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn viết về đề tài anh hùng liệt sĩ mang tính ngợi ca trữ tình. Đây cũng là một trong những ca khúc đầu tiên của dòng nhạc cách mạng viết theo chủ đề này. Ông được mệnh danh là nhạc sĩ của những liệt sĩ anh hùng với hàng loạt tác phẩm "Biết ơn chị Võ Thị Sáu", "Bài ca Lý Tự Trọng", "Bài hát về Ngô Mây", "Bài hát Nguyễn Văn Trỗi" và "Nguyễn Viết Xuân cả nước yêu thương" …

Bài hát "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt của lịch sử "Khi đất nước vẫn chia làm hai miền" và giọng hát của chị Sáu khi ra pháp trường với âm hưởng hào hùng của những "Tiến quân ca", "Cùng nhau đi hùng binh", "Lên đàng"… vẫn như còn vang dội vào biết bao "trái tim những người đang sống" như một lời thúc giục, cổ vũ lớp lớp người nguyện "đi lên không bao giờ lui" trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Tác phẩm có cấu trúc ba phần chặt chẽ, gọn gàng, khúc triết, được mở đầu bằng một đường nét giai điệu nhẹ nhàng, tha thiết ở âm khu trung với tốc độ vừa phải mang tính tự sự được kết hợp với lời ca: "Mùa hoa lê ki ma nở, ở quê ta miền đất đỏ, thôn xóm vẫn nhắc tên người anh hùng, đã chết cho mùa hoa lê ki ma nở" như một bức tranh phác họa về một vùng quê đất đỏ Nam bộ bình dị, hiền hòa, mặc dù trước khi bài hát ra đời, nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn chưa hề đến nơi đây. Có lẽ bút pháp âm nhạc cùng trí tưởng tượng bay bổng của một nhạc sĩ - họa sĩ tài hoa đã tạo nên một vẻ đẹp không gian man mác hòa quyện vào giai điệu da diết, lắng sâu. Câu hai của phần thứ nhất nhắc lại bằng giai điệu của câu một nhưng ca từ đã được đẩy lên những cung bậc cảm xúc trải rộng, khái quát, bao la: "Sông núi đất nước ơn người anh hùng" và như một điểm tựa để chuẩn bị cho cao trào ở phần hai của tác phẩm.

Phần hai của tác phẩm, như lời tâm sự của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn: "Bài "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" là bài hát tôi viết trước đoạn giữa từ câu "Người thiếu nữ ấy như mùa xuân, chị đã dâng cả cuộc đời…" với cảm xúc trào dâng chợt đến cùng tư duy dự cảm đa chiều". Việc viết ca khúc không phát triển theo cách thức tuần tự là điều rất đặc biệt của các nghệ sĩ bậc thầy mà những thế hệ sau này coi như một mẫu mực thành công của sáng tạo nghệ thuật

Câu thứ nhất của phần hai là một giai điệu trong sáng, mạnh mẽ đầy chất bi tráng gồm 2 yếu tố âm nhạc tương phản về cung bậc mang tính ngợi ca: "Người thiếu nữ ấy như mùa xuân, chị đã dâng cả cuộc đời" và hình tượng hiên ngang, bình thản của người thiếu nữ anh hùng "dù chết vẫn không lùi bước". Câu thứ 2 của phần 2 là sự mô phỏng giai điệu âm nhạc của câu thứ nhất với những ca từ và âm điệu mạnh mẽ, quả quyết hơn "Giục đi lên không bao giờ lui" để kết toàn bộ phần cao trào của tác phẩm.

Phần ba của tác phẩm tái hiện gần như toàn bộ âm nhạc của phần thứ nhất nhưng mang nhiều tính chất "êm ả, quyến luyến" song cũng tràn đầy niềm tin, hy vọng vào một tương lai "mùa xuân lan tràn xứ sở"…

Có thể nói, "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" là sự kết tinh điển hình, mẫu mực, hoàn hảo về nghệ thuật khai thác đề tài lịch sử, cảm xúc chân thực và tài năng sáng tạo của người nghệ sĩ - chiến sĩ. Tác phẩm xứng đáng là một trong những đỉnh cao trong dòng chảy của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam hiện đại thế kỷ XX.

Nhạc sĩ Trương Hùng

Cục Xây dựng phong trào bảo vệ an ninh Tổ quốc (ANTQ) chủ động tham mưu giúp Bộ hướng dẫn các địa phương củng cố, nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ; tiếp tục làm tốt công tác dân vận, tạo sự đồng thuận để CBCS và nhân dân thống nhất thực hiện tốt các chủ trương đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và của ngành Công an. 

Ngày 22/12, tại TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện 30-4 (Bộ Công an) đã tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2025 và triển khai chương trình công tác, phát động phong trào thi đua “Vì an ninh Tổ quốc” năm 2026. Trung tướng Đặng Hồng Đức, Thứ trưởng Bộ Công an đến dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.

Trong suy nghĩ của nhiều phụ huynh, phim hoạt hình đồng nghĩa với sự trong sáng, an toàn và phù hợp cho trẻ nhỏ. Thế nhưng, thời gian gần đây, không ít bộ phim hoạt hình gắn mác “dành cho trẻ em” lại lồng ghép các yếu tố bạo lực, chém giết, máu me, thậm chí là nội dung nhạy cảm, lệch chuẩn đạo đức, âm thầm tác động tiêu cực đến nhận thức và tâm lý trẻ.

Vụ án tiền bồi dưỡng phục vụ A80 tại Trường Cao đẳng Du lịch Hà Nội không gây tranh cãi vì vài trăm nghìn đồng, mà vì cách chi trả và ứng xử thiếu minh bạch đã làm lộ rõ những lỗ hổng quen thuộc trong quản trị giáo dục công. Từ chênh lệch mức chi giữa các trường, giấy tờ ký nhận không ghi số tiền, đến buổi đối thoại đổi giờ vào phút chót, câu chuyện A80 trở thành một bài kiểm tra gay gắt về trách nhiệm giải trình và niềm tin của sinh viên đối với hệ thống.

Chính quyền Mỹ vừa ra tuyên bố phong tỏa các tàu chở dầu trong diện bị trừng phạt khi rời khỏi hoặc tiến vào Venezuela nhằm siết chặt nguồn thu dầu - trụ cột kinh tế Caracas.

Tháng 12, miên man trong ký ức về một thời hoa lửa, nhớ bao nhiêu đồng chí, đồng đội đã anh dũng ngã xuống, người cựu cán bộ Quân báo Quân khu Sài Gòn - Gia Định (SG-GĐ) bộc bạch với phóng viên Chuyên đề ANTG rằng, có những chuyện tới khi nào nhắm mắt thì thôi chứ không thể nào quên. Và tuy có những chuyện chỉ nghe lại từ đồng chí, đồng đội, nhưng giờ nhớ lại, ông bỗng thấy cay cay nơi khóe mắt…

Xét về số lượng huy chương vàng ở các bộ môn được tính trên bảng tổng sắp, Đoàn Thể thao Việt Nam chưa hoàn thành chỉ tiêu như kỳ vọng ban đầu. Dẫu sao, việc vẫn xếp thứ 3 toàn đoàn và gặt hái thành công ở các bộ môn Olympic vẫn đáng được biểu dương, ghi nhận.

Dễ mua, được quảng cáo là “ngủ nhanh - ngủ sâu”, kẹo ngủ, nước ngủ đang âm thầm lan rộng, đặc biệt trong giới trẻ. Thế nhưng đằng sau những giấc ngủ tức thì là hàng loạt rủi ro khó lường cho sức khỏe, từ lệ thuộc thuốc, rối loạn thần kinh đến những biến chứng nguy hiểm nếu lạm dụng hoặc dùng sai cách.

Thực hiện “Chiến dịch Quang Trung”, lực lượng Công an các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan, tiên phong, đồng loạt khởi công xây dựng mới, sửa chữa lại nhà cho hàng trăm gia đình bị thiệt hại do bão lũ, thiên tai. Trong thời gian rất ngắn, những căn nhà mới, khang trang, to đẹp đang dần hình thành, tái sinh vững chãi, là tiền đề cho các gia đình được vực dậy sau cơn hoạn nạn…

Ngày 22/12, Phòng CSĐT tội phạm về ma túy, Công an tỉnh Đồng Nai cho biết đơn vị vừa chủ trì phối hợp với các Phòng nghiệp vụ, Công an xã Trảng Bom triệt phá một đường dây mua bán ma túy từ biên giới Campuchia do đối tượng Nguyễn Phạm Ngọc Lâm, SN 1995, ngụ phường Tam Hiệp, tỉnh Đồng Nai; tạm trú ấp 12B, xã Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai cầm đầu.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文