Ca khúc "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" - còn mãi với thời gian

13:32 11/11/2023

65 năm kể từ khi ra đời, "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" vẫn là một ca khúc được đông đảo công chúng yêu mến. Không chỉ là tác phẩm đầu tiên trong chùm ca khúc về đề tài Anh hùng liệt sĩ của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn, bài hát còn vinh dự đứng trong danh sách 10 ca khúc truyền thống tiêu biểu của lực lượng CAND.

Những ca từ thật giản dị và trào dâng cảm xúc "Người thiếu nữ ấy như mùa xuân, chị đã dâng cả cuộc đời" ở tuổi chưa tròn đôi mươi… và được đẩy lên cao trào bằng đường nét giai điệu trong sáng vút cao, thánh thiện nhưng cũng đầy kịch tính ở phần 2 của tác phẩm. Dù đã trải qua hơn nửa thế kỷ nhưng bài hát "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" vẫn làm lay động hàng triệu con tim biết bao thế hệ người Việt Nam yêu nước.

385530723_833634961841884_4904970184900134180_n.jpg -0
Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn (bên trái) và tác giả bài viết.

Bài hát "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" được sáng tác năm 1958, 6 năm sau ngày chị Sáu hy sinh, khi ấy nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn tuổi chưa tròn 30. Là một trong chùm 6 ca khúc tiêu biểu được nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh đợt II năm 2000, "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" là ca khúc đầu tiên của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn viết về đề tài anh hùng liệt sĩ mang tính ngợi ca trữ tình. Đây cũng là một trong những ca khúc đầu tiên của dòng nhạc cách mạng viết theo chủ đề này. Ông được mệnh danh là nhạc sĩ của những liệt sĩ anh hùng với hàng loạt tác phẩm "Biết ơn chị Võ Thị Sáu", "Bài ca Lý Tự Trọng", "Bài hát về Ngô Mây", "Bài hát Nguyễn Văn Trỗi" và "Nguyễn Viết Xuân cả nước yêu thương" …

Bài hát "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" ra đời trong hoàn cảnh đặc biệt của lịch sử "Khi đất nước vẫn chia làm hai miền" và giọng hát của chị Sáu khi ra pháp trường với âm hưởng hào hùng của những "Tiến quân ca", "Cùng nhau đi hùng binh", "Lên đàng"… vẫn như còn vang dội vào biết bao "trái tim những người đang sống" như một lời thúc giục, cổ vũ lớp lớp người nguyện "đi lên không bao giờ lui" trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Tác phẩm có cấu trúc ba phần chặt chẽ, gọn gàng, khúc triết, được mở đầu bằng một đường nét giai điệu nhẹ nhàng, tha thiết ở âm khu trung với tốc độ vừa phải mang tính tự sự được kết hợp với lời ca: "Mùa hoa lê ki ma nở, ở quê ta miền đất đỏ, thôn xóm vẫn nhắc tên người anh hùng, đã chết cho mùa hoa lê ki ma nở" như một bức tranh phác họa về một vùng quê đất đỏ Nam bộ bình dị, hiền hòa, mặc dù trước khi bài hát ra đời, nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn chưa hề đến nơi đây. Có lẽ bút pháp âm nhạc cùng trí tưởng tượng bay bổng của một nhạc sĩ - họa sĩ tài hoa đã tạo nên một vẻ đẹp không gian man mác hòa quyện vào giai điệu da diết, lắng sâu. Câu hai của phần thứ nhất nhắc lại bằng giai điệu của câu một nhưng ca từ đã được đẩy lên những cung bậc cảm xúc trải rộng, khái quát, bao la: "Sông núi đất nước ơn người anh hùng" và như một điểm tựa để chuẩn bị cho cao trào ở phần hai của tác phẩm.

Phần hai của tác phẩm, như lời tâm sự của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn: "Bài "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" là bài hát tôi viết trước đoạn giữa từ câu "Người thiếu nữ ấy như mùa xuân, chị đã dâng cả cuộc đời…" với cảm xúc trào dâng chợt đến cùng tư duy dự cảm đa chiều". Việc viết ca khúc không phát triển theo cách thức tuần tự là điều rất đặc biệt của các nghệ sĩ bậc thầy mà những thế hệ sau này coi như một mẫu mực thành công của sáng tạo nghệ thuật

Câu thứ nhất của phần hai là một giai điệu trong sáng, mạnh mẽ đầy chất bi tráng gồm 2 yếu tố âm nhạc tương phản về cung bậc mang tính ngợi ca: "Người thiếu nữ ấy như mùa xuân, chị đã dâng cả cuộc đời" và hình tượng hiên ngang, bình thản của người thiếu nữ anh hùng "dù chết vẫn không lùi bước". Câu thứ 2 của phần 2 là sự mô phỏng giai điệu âm nhạc của câu thứ nhất với những ca từ và âm điệu mạnh mẽ, quả quyết hơn "Giục đi lên không bao giờ lui" để kết toàn bộ phần cao trào của tác phẩm.

Phần ba của tác phẩm tái hiện gần như toàn bộ âm nhạc của phần thứ nhất nhưng mang nhiều tính chất "êm ả, quyến luyến" song cũng tràn đầy niềm tin, hy vọng vào một tương lai "mùa xuân lan tràn xứ sở"…

Có thể nói, "Biết ơn chị Võ Thị Sáu" là sự kết tinh điển hình, mẫu mực, hoàn hảo về nghệ thuật khai thác đề tài lịch sử, cảm xúc chân thực và tài năng sáng tạo của người nghệ sĩ - chiến sĩ. Tác phẩm xứng đáng là một trong những đỉnh cao trong dòng chảy của nền âm nhạc cách mạng Việt Nam hiện đại thế kỷ XX.

Nhạc sĩ Trương Hùng

Ngày 3/6 và ngày 10/6/2025, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra Quyết định bổ sung Quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Nhận hối lộ"; đồng thời, ra Quyết định khởi tố bị can, Lệnh khám xét, áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động -Thương binh & Xã hội Nguyễn Bá Hoan và 3 bị can về tội "Nhận hối lộ" liên quan vụ án xảy ra tại Công ty Hoàng Long và một số đơn vị có liên quan.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cấp giấy phép cho một số doanh nghiệp, ngân hàng đáp ứng điều kiện được sản xuất vàng miếng; được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ nhu cầu vàng nguyên liệu cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ.

Viện KSND tỉnh Thái Bình vừa ban hành cáo trạng truy tố cựu Tổng Biên tập Tạp chí Môi trường và Đô thị Việt Nam Đồng Xuân Thụ; cựu Phó Tổng Biên tập Nguyễn Thị Ánh Hồng cùng 40 bị can khác trong vụ án cưỡng đoạt tài sản đặc biệt nghiêm trọng, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự và an toàn xã hội.

Ngày 27/5/2021 Công ty TNHH Đầu tư Central Capital có trụ sở trên đường Đông Du, quận 1, TP Hồ Chí Minh đã phát hành đợt 1 lô trái phiếu có mệnh giá trị 1 tỷ đồng/trái phiếu. Thời hạn thanh toán gốc và lãi trái phiếu vào ngày 27/5/2024, tổng giá trị của đợt phát hành này lên đến 600 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay thời điểm phải đáo hạn đã qua hơn 1 năm, Công ty Central Capital vẫn không thực hiện nghĩa vụ thanh toán theo cam kết khiến nhiều trái chủ hết sức bức xúc…

UBND TP Hà Nội giao Sở Xây dựng xác định các tuyến, đoạn tuyến cao tốc đủ điều kiện thu phí, đối tượng và mức thu theo Nghị định 130/2024, thấp nhất 900 đồng, cao nhất 5.200 đồng mỗi km.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Nguyễn Hoàng Hiệp yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương dứt khoát không để câu chuyện sắp xếp các địa phương làm xao nhãng công tác phòng chống bão lụt; khắc phục tâm lý chủ quan ở vùng hạn hán. 

Giữa lúc dư luận còn đang quan tâm đến vụ người đàn ông lái xe bán tải chạy trên bãi biển Tuy Hòa vừa bị Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Phú Yên khởi tố về tội “Gây rối trật tự công cộng”, thì trưa nay (11/6) lại xuất hiện một xe ô tô bị sa lầy do lún cát khi đang... "dạo chơi" trên bãi biển Tuy Hòa.

Ngày 11/6, đồng chí Trần Văn Huyến, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban An toàn giao thông tỉnh Hậu Giang cùng đoàn công tác của tỉnh đến viếng và chia buồn cùng gia đình nạn nhân tử vong trong vụ tai nạn giao thông trên Quốc lộ 61 (đoạn qua địa bàn huyện Phụng Hiệp).

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.