Kỷ niệm nhỏ và một chút hiểu về Văn Cao

10:47 10/09/2023

Năm 1987 theo sáng kiến của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường (Tổng thư ký) và tôi (Chánh văn phòng hội, đồng thời làm Chủ tịch Phân hội văn học, thuộc Liên hiệp Hội VHNT) đề nghị lãnh đạo tỉnh mời ba nhà văn Nguyễn Tuân, nhạc sĩ Văn Cao và nhà thơ Lưu Trọng Lư vào thăm Bình Trị Thiên.

Đây là những văn nghệ sĩ tên tuổi nổi tiếng của nước nhà. Văn Cao, Lưu Trọng Lư đồng ý ngay. Nguyễn Tuân vì lý do riêng xin được vắng. Tôi được giao làm công việc đối ngoại, lo ăn nghỉ và đưa các nhà văn thăm quan.

Đêm đầu nhạc sĩ Văn Cao, cùng phu nhân Nghiêm Thúy Băng thăm Phá Tam Giang bằng chiếc thuyền lớn của ngư dân. Nhạc sĩ luôn mang theo chai rượu trắng thỉnh thoảng uống một chén nhỏ (ông không bao giờ ăn thứ gì, dù chuẩn bị sẵn). Ông nói chuyện rất vui khi được vào thăm cố đô, được bồng bềnh như vầng trăng cuối tuần trên phá.

Chúng tôi chăm chú nghe. Tôi tốc ký trong đêm vào cuốn vở, giờ đọc mãi vẫn không ra? Hoàng Phủ Ngọc Tường thỉnh thoảng chen đôi câu chuyện về phá và nghề chài lưới bao đời nay. Chai rượu dần cạn, đến nỗi chị Băng giằng ly từ trên môi không cho ông uống. Quả vậy, hôm sau Văn Cao phải nhập viện mấy ngày liền vì chứng khô phổi. Tôi đưa nhà thơ Lưu Trọng Lư ra thăm thị xã Đồng Hới và quê nhà. Sau này, đọc “Đêm phá Tam Giang” mới thấy những câu thơ của ông thực mà siêu hình làm sao: “Tôi níu lấy mảnh lưới/ Lưới là cái cuối cùng/ Đang hắt tôi xuống biển”…

Thực ra, chúng ta hay gọi ông là nhạc sĩ, bởi chỉ riêng bài “Tiến quân ca” (sau được chọn làm quốc ca) và số phận của nó đủ để hiểu tâm hồn một người gắn với tâm hồn thời đại như thế nào. Văn Cao còn là một nhà thơ, một họa sĩ tài danh trong nghệ thuật. Lĩnh vực nào ông cũng đều mang lại cho đời sống văn nghệ một dấu ấn riêng biệt.

Có thể nói Văn Cao, Phạm Duy và Trịnh Công Sơn là ba móng cầu vững chắc cho văn nghệ Việt Nam.

Năm 1976 “Mùa xuân đầu tiên” của Văn Cao ra đời. Ca khúc viết về đất nước sau bao nhiêu năm chiến tranh nay được đoàn tụ. Hãy nghe, “Người mẹ nhìn đàn con nay đã về/ Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên/ Nước mắt trên vai anh, giọt sưởi ấm đôi vai anh/ Niềm vui phút giây như đang long lanh…”. Tinh thần hòa hợp dân tộc đã có từ đó: “Từ đây người biết quê người/ Từ đây người biết thương người/ Từ đây người biết yêu người”. Ông đã nói sớm và nói đúng tấm lòng của mỗi người Việt Nam trên hai chiến tuyến. Lại một lần nữa số phận của bài hát và tinh thần hòa giải dân tộc không được suôn sẻ. Hình như ta đang say sưa với chiến thắng mà quên những trắc ẩn buồn thương khác. “Mùa xuân đầu tiên” không được đón tiếp như “Sông Lô”, “Đàn chim Việt"… mà phải trên 10 năm sau mới đặt đúng vị trí đáng ra phải có. Cần khẳng định, “Mùa xuân đầu tiên” là bài hát hay nhất nói về sự thống nhất đất nước, đã thu về một mối.

Thơ Văn Cao cùng một điệu tâm hồn trải ra với tiếng đàn trầm sâu trong tâm hồn ông. Tài danh về thơ ẩn trong tài danh âm nhạc. Ta nghe “Suối mơ”, “Bến xuân”, “Cung đàn xưa”, “Trương Chi”… hay “Mùa xuân đầu tiên” như đã nghe tiếng thơ cất lên rồi.

Có ai cưỡi ngựa về Kinh Bắc
Tôi gửi nhờ đem hộ lá thư?
Trời hỡi! Ốm nằm trong quán trọ
Bạn bè còn lại mấy bài thơ…

Ta mới thấm thía hai câu thơ: “Chiều ốm cũng đang chầm chậm xuống/ Sương mù chìm lẫn lá vàng thưa” (Ai về Kinh Bắc).

Ngay những năm 1957, ông đã khởi xướng sự đi tới của thơ. Ông nói: “Cái mới đâu phải là những cái không sẵn có. Sự làm mới những cái sẵn có cũng là một phương pháp sáng tạo”. “Cuộc đời và Nghệ thuật của nhà thơ phải là những dòng sông lớn càng trôi càng thay đổi, càng trôi càng mở rộng” (Mấy ý nghĩ về thơ - VC). Tư tưởng thơ ca nghệ thuật của ông luôn thay đổi, mới mẻ chẳng khác gì chúng ta đang mong sự tiến triển của nền văn chương nghệ thuật hôm nay.

Những con nhện nhiều chân
Cuốn lấy tôi càng đông
Cuốn cả chai rượu mạnh
Chai rượu rơi...
vỡ tung sủi bọt
Tôi bừng tỉnh
và liếm môi

(Ma men)

Bài thơ trên được viết từ 1988, lúc sự đổi mới trong văn nghệ của ta mới khởi xướng. Ông đã còn hiện đại hơn cả hiện đại. Lùi lại một năm (1987) ông đã viết: “Thời gian qua kẽ tay/ Làm khô những chiếc lá/ …Riêng những câu thơ… còn xanh/ Riêng những bài hát…còn xanh/ Và đôi mắt em…như hai giếng nước” (Thời gian). Cái mới thường trực trong Văn Cao không đợi ai nhắc nhở, đó là một hiện tượng của văn học phương Đông thời hiện đại. Rất trữ tình mà cũng rất triết lý. Phải thừa nhận, Văn Cao đầy ắp sự sáng tạo. R. Tagore cho rằng: “Giới hạn của cái vô giới hạn là cá tính: Thượng đế thuộc về con người khi người sáng tạo” là vậy. Bài học sáng tạo trong văn chương nghệ thuật là mãi mãi, không có giới hạn, không có bến bờ nào neo lại.

Bể học khôn lường. Một chút ít hiểu về nhà thơ, nhạc sĩ Văn Cao cho tôi cả biển trời mênh mông. Tôi bơi mãi trong thế giới vô cùng vô tận bao thế hệ cha anh đã đi qua.

Quảng Bình, 29/8/2023

Hoàng Vũ Thuật

Nguyễn Quốc Quân, còn gọi Quân “Idol”, khét tiếng là tay anh chị ở phố núi Khe Sanh, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị. Trong thời gian dài, đối tượng này nổi lên với nhiều hoạt động làm ăn có dấu hiệu bất minh. Đặc biệt, Quân thường lên mạng xã hội đăng tải nhiều hình ảnh đe dọa, chửi bới người khác do chính y tổ chức, khiến dư luận bất bình. Quân “Idol” sau đó đã bị Cơ quan Công an bắt giữ, khởi tố với nhiều tội danh khác nhau.

Ngày 21/5, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông TP Hà Nội đã có báo cáo gửi UBND TP Hà Nội, Sở Giao thông Vận tải và Sở Xây dựng về nguyên nhân và biện pháp xử lý khả năng thoát nước mặt cầu thuộc Dự án đầu tư xây dựng Cầu Vĩnh Tuy giai đoạn 2.

Liên quan đến vụ án đưa, nhận hối lộ tại Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai TP Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hoá), sáng 21/5, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã thi hành Lệnh khởi tố bị can, Lệnh bắt tạm giam thêm 3 bị can có liên quan, gồm: Nguyễn Thế Hùng (SN 1979), nguyên Giám đốc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai TP Sầm Sơn; Lê Huy Hoàng (SN 1986), Phó Giám đốc Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai TP Sầm Sơn; Cao Xuân Hiệp (SN 1984), cán bộ Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai TP Sầm Sơn.

Đánh giá sơ bộ cho thấy, tại khu vực xã Phong Vân (huyện Ba Vì), việc nạo vét, hút cát trái phép, không đúng kỹ thuật, hút cát sát bờ sông, thềm sông tạo ra các hố xói, vực sâu cục bộ gây biến đổi đột ngột địa hình lòng dẫn, thay đổi dòng chảy, làm suy kiệt mực nước ngầm và hậu quả là sụt lún, nứt đất.

Ra thăm vườn, người phụ nữ tá hỏa khi phát hiện 56 gốc với hơn 1.500 quả sầu riêng non chăm sóc bấy lâu đã bị kẻ gian chặt phá không thương tiếc. Quá sốc, người nông dân này đã khóc ngất tại khu vườn.

Gần đây, sau khi đánh giá tác động môi trường và các thủ tục pháp lý, một số doanh nghiệp đã được các bộ, ngành liên quan và tỉnh Quảng Bình cấp phép khai thác cát để thi công Dự án cao tốc Bắc - Nam. Tuy nhiên, gần đây xuất hiện một số đối tượng lấy lý do doanh nghiệp khai thác cát sẽ làm sạt lở bờ sông, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân…

Nắm được nhu cầu nhiều công dân có nguyện vọng đi xuất khẩu lao động, Trần Thị Hằng Nga đã đưa ra các thông tin tuyển dụng lao động nước ngoài, nhận hồ sơ và tiền, từ đó lừa đảo, chiếm đoạt tiền của các nạn nhân. Đối tượng này vừa bị Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Nghệ An khởi tố.

Sáng 21/5, thông tin từ Sở GTVT tỉnh Quảng Trị cho biết đang phối hợp, chỉ đạo các đơn vị chức năng liên quan khẩn trương giải quyết vụ lật xe trên Quốc lộ 15D đi cửa khẩu quốc tế La Lay, đảm bảo thông tuyến trong thời gian sớm, hạn chế thiệt hại phát sinh do tuyến đường bị ùn tắc giao thông.  

Quán triệt chủ trương chính quy hóa lực lượng Công an xã, những năm qua, trên địa bàn tỉnh Ninh Bình, lực lượng Công an đã tranh thủ sự ủng hộ mạnh mẽ của cấp ủy, chính quyền các cấp với phương châm “trên dưới đồng lòng” triển khai bài bản, khoa học việc bố trí con người, trụ sở, điều kiện cơ sở vật chất, xây dựng cấp Công an thứ tư đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Qua đó, đã có rất nhiều sự đổi thay tích cực về an ninh trật tự, vun đắp nghĩa tình quân dân và sự trưởng thành từ chính những chiến sĩ Công an bám cơ sở.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文