Một trường đại học Mỹ bị kiện đòi bồi thường 1 tỉ USD

Theo nội dung đơn kiện, trong thập niên 40 và 50 thế kỷ trước, JHU đã tham gia vào một chương trình thử nghiệm y khoa được thực hiện trên hàng trăm người dân Guatemala, cốt để xác định xem tác dụng của loại thuốc kháng sinh penicillin do Tập đoàn Dược phẩm Mỹ Bristol-Myers Squibb (BMS) mới bào chế thành công, có thể giúp ngăn chặn sự lây truyền các căn bệnh qua đường tình dục hay không?

Hệ quả là vô số nạn nhân vô tội đã bị lây nhiễm các chứng bệnh như giang mai và bệnh lậu, khiến cuộc sống của họ lâm vào hoàn cảnh vô cùng bi đát vì không có thuốc chữa trị, thậm chí nhiều người đã thiệt mạng. Chương trình thử nghiệm này do Chính phủ Mỹ hoạch định, được Quỹ từ thiện Rockefeller ở New York hỗ trợ tài chính thông qua Ủy ban Phê duyệt tài trợ Liên bang, để các nhà khoa học thuộc JHU tiến hành đồng loạt những cuộc thí nghiệm sâu rộng trên cơ thể người dân Guatemala suốt 11 năm liên tiếp, kéo dài từ năm 1945 đến năm 1956.

Chương trình được giữ bí mật trong hơn nửa thế kỷ, mãi đến năm 2010 mới bị Giáo sư Susan Mokotoff Reverby của Trường Cao đẳng cộng đồng Wellesley College ở Boston (tiểu bang Massachusetts) bóc trần. Qua đó cho thấy kết quả thí nghiệm không được công bố rộng rãi, còn những người Guatemala bị nhiễm bệnh không được cảnh báo về những hậu quả từ sự tham gia của họ vào các cuộc thí nghiệm, cũng như không được chỉ dẫn phương cách có thể tự bảo vệ mình khỏi sự lây lan của bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục.

Luật sư Paul Beckmann, Giám đốc Công ty Luật nổi tiếng mang tên ông ở Baltimore, cũng là Trưởng nhóm luật sư đại diện bên nguyên đơn cho biết có tổng cộng 774 công dân Guatemala đứng tên ký vào đơn kiện JHU, trong đó gồm 60 nạn nhân sống sót bởi đã tình cờ khỏi bệnh sau khi trải qua thí nghiệm; số còn lại là trẻ mồ côi, thân nhân và bạn tình của những nạn nhân đã thiệt mạng vì bị nhiễm trùng từ các chứng bệnh lây lan qua đường tình dục do các nhà khoa học thuộc JHU tiến hành.

"Cách đây gần 3 năm, vào đầu năm 2012 các nạn nhân người Guatemala từng đệ đơn kiện tập thể lên tòa án Mỹ, nhưng đã bị bác đơn với lý do tòa không thể giải quyết những hành vi xảy ra bên ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ"(!), luật sư P. Beckmann cho biết đồng thời quả quyết: "Riêng bản thân tôi luôn tin tưởng rằng cuối cùng công lý sẽ được thực thi. Phần thắng nhất định sẽ thuộc về phía nguyên đơn với những chứng cứ pháp lý đầy sức thuyết phục, sẽ được các luật sư Mỹ dày dạn kinh nghiệm đưa ra trong quá trình tranh tụng tại tòa".

Một nạn nhân là bà Martha O'Reilly, 71 tuổi người thủ đô Guatemala City, nhớ lại: "Năm tôi 9 tuổi và đang sống trong trại mồ côi ở ngoại ô Guatemala City, một hôm có một nhóm người Mỹ xuất hiện cùng với các bác sĩ địa phương tại bệnh xá của trại và tiến hành tiêm chích thuốc chúng tôi. Họ không hề giải thích cho chúng tôi biết đó là thứ thuốc gì. Suốt quãng đời đau đớn sau đó tôi không được biết tí gì về toàn bộ sự thật. Chỉ có Chúa trời mới có thể tha thứ cho họ".

Về phần mình, tuy vị đại diện Khoa Y của JHU đã lên tiếng bày tỏ "sự cảm thông sâu sắc" đối với các nạn nhân của những cuộc thí nghiệm trong quá khứ và thân nhân hiện nay của họ, nhưng lại cho rằng quan điểm của Ban lãnh đạo JHU, là không chịu trách nhiệm về những công trình nghiên cứu do Chính phủ Mỹ tiến hành(!?). Còn Quỹ Rockefeller cũng "vào hùa" với Trường JHU nhằm đổ trách nhiệm cho chính quyền trung ương.

Riêng người phát ngôn của Tập đoàn Dược phẩm BMS có trụ sở tại New York, khi được phóng viên tờ nhật báo Anh gọi điện phỏng vấn đã từ chối bình luận về vụ kiện chưa có tiền lệ này. Bản thân Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, vị chính khách Mỹ hàng đầu từng được Tổng thống Barack Obama chỉ định kiêm nhiệm chức vụ Chủ tịch Ủy ban Đạo đức sinh học Liên bang, khi hay tin về các cuộc thí nghiệm ở Guatemala đã thay mặt chính giới Mỹ chính thức xin lỗi các nạn nhân.

JHU là một trường đại học nghiên cứu tư nhân được thành lập vào năm 1876 có trụ sở tại thành phố Baltimore. Trường mang tên nhà giải phóng nô lệ kiêm doanh nhân và nhà từ thiện nổi tiếng người Mỹ Johns Hopkins (1795-1873), người đã di chúc hiến tặng toàn bộ gia tài trị giá 7 triệu USD giúp thành lập trường, cũng là số tiền từ thiện lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ vào thời điểm đó.