Giải quyết mâu thuẫn bằng mã tấu, bom xăng
Chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ nhặt trong cuộc sống như: cãi nhau trên mạng, nghe nói có người chửi mình, nhìn thấy “ngứa mắt”… các nhóm thanh, thiếu niên tụ tập, hẹn tìm nhau để giải quyết mâu thuẫn bằng hung khí tự chế như: mã tấu, bom xăng, dao, kiếm.
Đây là thực trạng đang diễn ra tại huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định. Hành động ngông cuồng, bốc đồng của những thanh, thiếu niên còn nhỏ tuổi này đã làm ảnh hưởng đến tình hình ANTT địa bàn. Gần đây, Công an huyện Xuân Trường đã phát hiện, ngăn chặn kịp thời nên chưa xảy ra án mạng.
“Ngứa mắt” là “chiến”
Từ đầu năm đến nay, Công an huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định đã ngăn chặn kịp thời 4 nhóm thanh, thiếu niên có độ tuổi từ 14 tuổi đến 19 có hành vi tụ tập để giải quyết mâu thuẫn cá nhân bằng mã tấu, bom xăng, dao, kiếm. Trong đó, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Xuân Trường đã khởi tố 3 nhóm thanh, thiếu niên với tổng cộng gần 20 bị can về hành vi “Gây rối trật tự công cộng”. Đa số các thanh, thiếu niên này đều sinh trưởng trong gia đình khiếm khuyết hoặc có bố làm việc ở tỉnh xa, bản thân bỏ học khi chưa tốt nghiệp trung học cơ sở; gia đình buông lỏng quản lý.
Các vụ việc đã được điều tra, làm rõ nhưng vẫn khiến các điều tra viên Công an huyện Xuân Trường mất ăn, mất ngủ, đi tìm lời giải cho câu hỏi “Tại sao chỉ vì những mâu thuẫn không đáng có, nhỏ nhặt trong cuộc sống hàng ngày nhưng lại là lý do để các em tụ tập, hẹn hò giải quyết bằng mã tấu, bom xăng, dao, kiếm?”. Phải chăng tính ngông cuồng, thiếu kiềm chế của tuổi mới lớn cộng với việc bỏ học sớm, gia đình buông lỏng quản lý đã khiến các em dễ sa ngã và vi phạm pháp luật.
Trò chuyện với chúng tôi, Thượng tá Trần Ngọc Phan - Phó trưởng Công an huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định cho biết, từ đầu năm 2023, địa bàn huyện nổi lên tình trạng thanh, thiếu niên tụ tập thành nhóm, sẵn sàng giải quyết mâu thuẫn cá nhân bằng hung khí tự chế như: mã tấu, bom xăng, dao, kiếm. Các nhóm này đa phần là thanh, thiếu niên hư, bỏ học sớm, dễ bị kích động, lôi kéo tham gia vào các nhóm. Chỉ cần có mâu thuẫn nhỏ với nhau như: nói xấu trên mạng, nghe nói có người chửi mình, nhìn thấy “ngứa mắt”… nhưng bị bạn bè kích động liền tụ tập, mang theo hung khí nguy hiểm để “xử” nhau, gây mất an ninh trật tự. Có nhóm lên tới hàng chục thanh, thiếu niên; trong đó có những em mới 13, 14 tuổi. Mỗi lần tụ tập, các em thường đi xe máy kẹp 3, ngông nghênh vác theo hung khí, rồ ga phóng nhanh trên đường. Nhiều thanh, thiếu niên còn chụp ảnh với hung khí rồi đăng lên trang facebook cá nhân.
Gần đây nhất, đêm 27/5/2023, nhóm 6 thanh, thiếu niên trong độ tuổi từ 16 - 19 tuổi, trú tại 2 xã Xuân Phương và Thọ Nghiệp, huyện Xuân Trường đã mang theo dao, dao phóng lợn, kiếm, bom xăng để giải quyết mâu thuẫn với một nhóm thanh niên trú tại huyện Trực Ninh. Nguyên nhân chỉ vì một thành viên trong nhóm bị nam thanh niên ở huyện Trực Ninh đăng ảnh lên mạng xã hội kèm những câu bình luận khiếm nhã. Khi nhóm thanh niên huyện Trực Ninh không đến như đã hẹn; nhóm thanh, thiếu niên ở huyện Xuân Trường liền mang theo hung khí, kẹp ba, phóng xe máy trên một số tuyến đường và đốt bom xăng tự chế, ném ra đường gây hoang mang, bức xúc trong nhân dân, làm mất an ninh trật tự. Công an huyện Xuân Trường đã củng cố hồ sơ, khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với 6 thanh, thiếu niên về hành vi “Gây rối trật tự công cộng”.
Trước đó, nhóm “Đại bàng đen” với gần 20 thanh, thiếu niên trú tại 4 xã Xuân Tiến, Xuân Ninh, Xuân Kiên, Xuân Hòa đã tụ tập, mang theo dao phóng lợn, liềm, kiếm, dao tự chế, chai bia thủy tinh rỗng để tìm và “hỗn chiến” với nhóm thanh niên ở xã Xuân Vinh. Nguyên nhân chỉ vì một thành viên trong nhóm “Đại bàng đen” được rỉ tai “có đứa ở nhóm Xuân Vinh vừa nói xấu mày”. Khi lưu thông trên đường, nhóm “Đại bàng đen” đã điều khiển xe dàn hàng 3, hàng 4, rú ga phóng nhanh, tuýt còi liên tục kéo dài, dùng vũ khí quẹt và đập vỏ chai bia xuống lòng đường. Khi phát hiện bị lực lượng Công an huyện Xuân Trường truy đuổi, nhóm thanh, thiếu niên đã bỏ chạy, cất giấu hung khí. Công an huyện Xuân Trường đã củng cố hồ sơ, khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với 11 thanh, thiếu niên của nhóm “Đại bàng đen” về hành vi “Gây rối trật tự công cộng”.
Ở 2 vụ việc này, Công an huyện Xuân Trường đã ngăn chặn “hỗn chiến” kịp thời, không để xảy ra hậu quả; thu giữ máy hàn, 3 dao phóng lợn, 2 liềm tự chế...
Nỗ lực ngăn chặn thanh, thiếu niên phạm tội
Để ngăn chặn, phòng ngừa tình trạng thanh, thiếu niên giải quyết mâu thuẫn bằng hung khí nguy hiểm, Công an huyện Xuân Trường đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt. Từ tăng cường tuần tra, kiểm soát địa bàn; gặp gỡ, tuyên truyền kiến thức pháp luật đến gọi hỏi, răn đe. Mới đây nhất, đầu tháng 6/2023, Công an huyện Xuân Trường đã tham mưu Ban chỉ đạo 138 huyện triển khai mô hình “Quản lý, giáo dục thanh, thiếu niên hư có biểu hiện, nguy cơ vi phạm pháp luật” tại các xã, thị trấn với sự vào cuộc của tất cả các ban, ngành, đoàn thể và quần chúng nhân dân. Để thực hiện hiệu quả mô hình này, Công an huyện Xuân Trường đã xây dựng quy trình quản lý, giáo dục thanh, thiếu niên hư có nguy cơ vi phạm pháp luật.
Theo đó, lực lượng Công an là nòng cốt sẽ điều tra, khảo sát và lập danh sách những thanh, thiếu niên có nguy cơ vi phạm pháp luật theo đúng tiêu chí. Sau đó, lực lượng Công an phối hợp gia đình cùng các ban ngành, đoàn thể theo dõi, quản lý, giáo dục, phòng ngừa vi phạm. Nếu thanh, thiếu niên cố tình không tiến bộ, có biểu hiện phạm tội hoặc vi phạm pháp luật; theo phân cấp, lực lượng Công an sẽ lập hồ sơ đưa vào diện quản lý và có biện pháp đấu tranh, ngăn chặn. Đối với những thanh, thiếu niên vi phạm thì áp dụng các biện pháp điều tra, xác minh làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật để răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung.
Theo đó, dù rất trăn trở song Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Xuân Trường đã quyết định khởi tố, bắt tạm giam 16 thanh, thiếu niên về hành vi “Gây rối trật tự công cộng” để răn đe, cảnh tỉnh chung.
Vụ việc kết thúc nhưng đọng lại sau đó là những bài học trong công tác quản lý, giáo dục thanh, thiếu niên. Theo Thiếu tá Vũ Đình Cẩn, Đội trưởng Đội Cảnh sát Hình sự, kinh tế, ma túy Công an huyện Xuân Trường, những thanh, thiếu niên này còn nhỏ tuổi nhưng đã bỏ học; chưa có tiền án, tiền sự, thiếu hiểu biết pháp luật nên khi bị cơ quan Công an khởi tố, bắt giam đều choáng váng trước mức án mình sắp phải trả giá.
Tiếp xúc với 17 thanh, thiếu niên bị khởi tố tại nhà tạm giữ Công an huyện Xuân Trường, chúng tôi nhận thấy, hầu hết các em đều sinh trưởng trong một gia đình không trọn vẹn hoặc có bố đi làm xa ở tỉnh khác, hiếm khi về thăm gia đình. Bố mẹ ly hôn, có em ở với ông bà đã cao tuổi. Thiếu sự giám sát, quản lý của gia đình nên các em học hành chểnh mảng, bỏ học khi chưa tốt nghiệp trung học cơ sở. Chung cảnh ngộ, chung tâm trạng, các em tìm đến nhau và tụ tập thành nhóm. Nhiều em còn chụp ảnh với hung khí nguy hiểm rồi đăng facebook để lấy số. Thiếu hiểu biết pháp luật nên các em có hành xử manh động, bất chấp các quy định nghiêm minh của pháp luật. Khi được hỏi về việc có được tuyên truyền về các quy định của pháp luật, các em đều thừa nhận đã được lực lượng Công an tuyên truyền, nhắc nhở, răn đe nhiều lần. Nhưng nghĩ mình còn ít tuổi, có bị bắt thì cũng chỉ bị xử lý hành chính, “nộp phạt tiền” rồi sẽ được về với gia đình nên các em không sửa chữa, vẫn tiếp tục tụ tập và “hỗn chiến”. Giờ bị khởi tố, biết mức án mình sắp phải chịu, các em rất ân hận. Có em đã bật khóc khi kể về hành vi nổi loạn của bản thân và nhắn gửi lời xin lỗi đến gia đình, người thân.
Chỉ từ một mâu thuẫn không đáng có cộng với tính sốc nổi của tuổi mới lớn đã dẫn đến hậu quả đau lòng… Nợ pháp luật thì bắt buộc phải trả, thật tiếc cho độ tuổi trăng rằm của các em phải trôi qua sau song sắt phòng giam. Hy vọng rằng, khi nhận ra lỗi lầm và cải tạo tốt, các em được sớm trở về, gia đình sẽ rộng mở vòng tay đón các em về bằng tình yêu thương; cho các em niềm tin, điểm tựa để trưởng thành, làm người có ích.
Dẫn đến thực trạng thanh, thiếu niên vi phạm pháp luật là do nhiều căn nguyên, gia đình có, xã hội có, mà ảnh hưởng xấu từ mạng internet cũng có. Nhưng thiết nghĩ, quan trọng nhất vẫn là sự quản lý, giáo dục của gia đình. Bởi ngoài tính răn đe, phòng ngừa trong xử lý của cơ quan chức năng, gia đình cần giám sát chặt chẽ giờ giấc, hoạt động của các em, kịp thời uốn nắn những suy nghĩ lệch lạc của con cái, có như vậy mới hạn chế được thanh, thiếu niên vi phạm, hướng các em phấn đấu cho một tương lai tốt đẹp hơn.