Bài học “câu view” bằng hành vi làm tổn thương nhân phẩm, văn hóa con người

Như Báo CAND đã đưa tin, trong ngày 27/8, ba cơ quan báo chí bị xử phạt liên quan tới các bài viết tán dương bức thư được nói là của học sinh tiểu học gửi bố ở Trường Sa. Trước đó, trên các trang báo này đã cho đăng những bài viết "Bài văn của trẻ khiến giáo viên và phụ huynh ngã ngửa", "Thư gửi bố: chú công an phường ngày nào cũng đến ăn cơm", "Xôn xao con gái gửi thư cho bố công tác xa"... Cũng như bài báo “Gái miền Tây với ba chữ N”, những trang mạng đăng bài viết trên nhanh chóng tạo sóng với vô vàn bình luận...

Tôi xem lại nhiều lần bức ảnh được nói là chụp từ bài văn trên giấy ô ly của học sinh lớp 5 với nội dung cô con gái nhỏ, vì bố đi công tác lâu ngày nên đã... quên bố, không còn buồn nữa và rằng chú công an phường ngày nào cũng đến nhà ăn cơm, chở bé gái đi học, ru bé ngủ... Đáng nói, người viết mặc định bức thư đó là thật, chỉ cần bàn tán về nội dung “bé giống mẹ, đã chán bố, quên bố và nhớ người khác”...

Một tác phẩm báo chí viết về một sự việc, về con người, tổ chức cụ thể thì phải đảm bảo tính khách quan (chính xác). Trong tác phẩm trên, chỉ dựa vào bức ảnh chụp trang giấy ô li có bài làm văn học sinh để nói rằng đó là bài tập làm văn là chưa có cơ sở. Bài viết có tên nhưng không có địa chỉ trường, lớp cụ thể. Bài viết được thể hiện dưới nét chữ học trò nhưng nội dung lại đầy tính người lớn, có tính “khiêu khích”. Quan sát cả nội dung và hình thức, không khó để nhận ra bức ảnh chụp bài viết đó không có tính xác thực, nhiều khả năng là giả mạo bài làm văn, tự dựng chuyện để câu view.

Thật ra, lâu nay một số trang mạng đã mở các chuyên mục, bài viết dạng cười ra nước mắt với văn vở trẻ con. Nội dung chủ yếu để gây cười, tạo góc hài hước, giải trí. Ví dụ như trích những câu văn của trẻ con tả bố, tả bà ngoại, tả cô giáo với góc nhìn ngô nghê, ngộ nghĩnh. Lại có cả những trích đoạn được nói là văn của thí sinh thi đại học, phê phán nhận thức lơ mơ của một số thí sinh...

Nhưng việc đưa các thông tin gây bi hài như vậy cũng chỉ là câu chuyện đàm tiếu mà thôi, nó khác với những bài viết đụng đến vấn đề đạo đức, mỹ tục và gây kỳ thị vùng miền, như “con gái miền Tây với ba chữ N” hay dạng bài được nói là bài văn của học sinh tiểu học kể trên. Trong bài văn ám chỉ đến gia đình của người lính công tác ở Trường Sa, nhận thức của con gái và vợ, thì dù không có tên, địa chỉ cụ thể nhưng rất phản cảm, gây ảnh hưởng lớn tới danh dự của gia đình những người lính đảo, một câu chuyện làm trò cười thiên hạ nhưng vô tình hay hữu ý đã xúc phạm vào tư tưởng, tình cảm thiêng liêng của họ. Đặc biệt, khi mà cả nước đang dành những tình cảm cao quý nhất cho những người bảo vệ chủ quyền đất nước nơi đầu sóng và chia sẻ khó khăn với hậu phương của họ.

Đến đây, tôi lại nhớ điều ngược lại rất đáng khâm phục, làm xúc động lòng người. Với cảm xúc chân thật, trong sáng thể hiện trong bức thư “gửi bố ở Trường Sa”, em Phạm Thùy Linh (học sinh lớp 8D, Trường THCS Tô Hoàng Hà Nội) đã giành giải Nhì cuộc thi Viết thư Quốc tế UPU lần thứ 43 (UPU43) của Việt Nam. Cuộc thi viết thư quốc tế UPU lần thứ 43 (UPU43) có chủ đề: “Hãy viết một bức thư diễn tả âm nhạc có thể lay động đời sống như thế nào”. Phạm Thùy Linh đã hóa thân vào một người con có bố đang làm nhiệm vụ ở Trường Sa. Bức thư ấy, Linh lấy cảm xúc từ chính câu chuyện của người bạn thân khi còn là những cô bé học sinh tiểu học. Để rồi, với tất cả tình cảm của mình dành cho màu xanh áo lính, Linh đã đưa người đọc đến nhiều cung bậc cảm xúc: tự hào, yêu thương, nhớ nhung chất chứa của cô con gái nhỏ gửi cho người cha yêu quý qua tiếng đàn ghi ta...

Nghị định 159/2013/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt hành chính lĩnh vực báo chí, xuất bản đã điều chỉnh các mức phạt khá nghiêm khắc. Hiện thực với những gì đang diễn ra trong đời sống báo chí và hành lang pháp luật, giá trị đạo đức, văn hóa, đó là điều để mỗi người làm báo hôm nay cẩn trọng hơn với tác phẩm báo chí của mình