Chậm phân luồng xe, chậm thực hiện định hướng quy hoạch

Nhiều đoạn tuyến chưa thông, việc điều tiết xe chậm

Nói đến con đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng kiêm Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, nguyên Tư lệnh Binh đoàn Trường Sơn - Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên hoan nghênh Báo CAND đã đề cập trúng vấn đề người dân quan tâm là khai thác hiệu quả tuyến đường mang tên Bác.

Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên nhấn mạnh: Đường Hồ Chí Minh là tuyến đường được Quốc hội quyết định, từ tên gọi là đường Hồ Chí Minh đến lựa chọn điểm đầu tuyến là Pác Bó (Cao Bằng), điểm cuối tuyến là Đất Mũi (Cà Mau), với tổng chiều dài khoảng 3.200 cây số. Xây dựng tuyến đường Hồ Chí Minh chúng ta có tuyến quốc lộ thứ hai dọc theo phía Tây đất nước cùng với QL1A (ở phía Đông) là rất quan trọng, nhằm phá thế độc đạo mà ta đã gặp phải rất nhiều khó khăn trong chiến tranh trên đường Trường Sơn, nhất là tại vùng Quảng Nam, Quảng Ngãi.

Đường Hồ Chí Minh cần được phát huy hiệu quả, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.

Nhận thức rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của công trình này, để chúng ta khai thác một cách hiệu quả tuyến đường nhằm hiện thực được những mục tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đã đề ra. Từng trên cương vị Đặc phái viên Chính phủ tham gia chỉ đạo xây dựng đường Hồ Chí Minh, Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên chỉ rõ: Nói cho đúng, đường Hồ Chí Minh đoạn từ Hòa Lạc (Hà Nội) đến Tân Cảnh (Kom Tum) chưa thực sự được thông, bởi còn 182 cây số từ Cam Lộ đi Hòa Liên (nay điều chỉnh tới Túy Loan, Đà Nẵng) chưa hoàn thành.

Đó là lý do thứ nhất khiến đường Hồ Chí Minh chưa phát huy tốt hiệu quả sử dụng; trong khi đó, nhiều đoạn tuyến đã thông (từ Hòa Lạc đến Cam Lộ - đường 9), tuy thiết kế 2 làn xe nhưng hệ thống đường, cầu cống được hoàn thiện có khả năng khai thác tốt, đáng ra phải tích cực điều chuyển xe từ QL1A sang đường Hồ Chí Minh theo lộ trình phù hợp là hiệu quả. Thời gian qua, Bộ Giao thông vận tải còn thiếu tích cực tiến hành việc điều tiết phương tiện trên hai tuyến này, đó là lý do thứ hai.

Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên gợi mở, lộ trình Bắc - Nam có thể từ Hà Nội lên Hòa Lạc (30km), chạy suốt trên đường Hồ Chí Minh đến Cam Lộ, rẽ vào đường 9 (14km) ra QL1A, chui qua hầm Hải Vân đến Hòa Liên thì xuôi theo đường 14B (đã cải tạo cho 4 làn xe) lên Thạnh Mỹ theo đường Hồ Chí Minh đi tiếp vào TP Hồ Chí Minh là rất thuận lợi.

Vấn đề là ngành Giao thông vận tải phải khảo sát đường, phân loại xe nào đi trên QL1A thì cứ đi, xe nào có nhu cầu phù hợp với lộ trình trên đường Hồ Chí Minh và các đường ngang kết nối thì cho đi trên đường Hồ Chí Minh. Trên hành trình, tùy theo nhu cầu, lái xe có thể sử dụng các đường ngang kết nối QL1A với đường Hồ Chí Minh…

Tiên liệu về những khó khăn của đất nước, xây dựng đường Hồ Chí Minh xong giai đoạn I (2010), Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên đề nghị Bộ Giao thông vận tải báo cáo Chính phủ trình Quốc hội cho thông tuyến từ Pác Bó đến Đất Mũi bằng cách làm một số đoạn đường mới nối với các đường sẵn có.

Ví dụ, đoạn từ Pác Bó đến Tuyên Quang thì sử dụng tuyến QL3; qua Tuyên Quang sang Tân Trào (40 cây số) thì làm mới để nối tuyến Tân Trào đi Nông Tiến (Tuyên Quang)… Làm như thế thì Ban chỉ đạo và anh em Ban Quản lý đường Hồ Chí Minh (Bộ Giao thông vận tải) chủ động dự kiến được những đoạn đường cần làm mới đồng thời khai thác hiệu quả cả những tuyến đường hiện có tại các địa phương nơi đường Hồ Chí Minh đi qua.

Chậm thực hiện định hướng quy hoạch

Theo điều tra của nhóm phóng viên, đường Hồ Chí Minh cho đến nay chưa phát huy tốt hiệu quả còn vì các địa phương nơi tuyến đường đi qua chậm thực hiện Quyết định 27/2004/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về định hướng quy hoạch chung xây dựng dọc tuyến đường Hồ Chí Minh.

Chức năng chủ yếu của tuyến đường Hồ Chí Minh là hành lang giao thông và hạ tầng kỹ thuật quốc gia phía Tây đất nước. Nó còn là trục phát triển kinh tế và các đô thị, điểm dân cư nông thôn; trục cảnh quan gắn với các di tích văn hóa, lịch sử, danh lam thắng cảnh… Nhận thức rõ ý nghĩa ấy, từ năm 2004, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 27/2004/QĐ-TTg về định hướng quy hoạch chung xây dựng dọc tuyến đường Hồ Chí Minh (giai đoạn I).

Theo đó, dọc tuyến dài 2.186km chạy qua 16 tỉnh, thành phố được phân bố và tổ chức các đô thị theo 5 vùng, với diện tích đất quy hoạch là 437.200ha, dân số toàn vùng đến 2020 khoảng 5,3 triệu người. Vùng I là khu vực Hà Tây (cũ) và Hòa Bình có 6 đô thị trên diện tích quy hoạch 19.000ha đất, nổi lên là đô thị Hòa Lạc, chuỗi đô thị Miếu Môn - Xuân Mai - Hòa Lạc - Sơn Tây; vùng II gồm các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh có chiều dài trên tuyến là 345m, quy hoạch 20 đô thị trong đó có đô thị loại III là Lam Sơn - Sao Vàng và đô thị Ngọc Lặc…; vùng III gồm các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng và Quảng Nam. Trong số 24 đô thị của vùng này, đô thị hạt nhân trên tuyến là Đakrông và Khe Sanh…

Tuy nhiên đến nay, việc thực hiện quyết định của Thủ tướng Chính phủ ở hầu hết các địa phương nơi có đường Hồ Chí Minh đi qua còn chậm. Ngay tại đô thị Hòa Lạc, sau nhiều năm thu hút dân số nơi đây mới chỉ đạt hơn vạn người; khu công nghệ cao mặc dù được đầu tư rất lớn nhưng đã chậm so với tiến độ đặt ra 3 năm, chưa thu hút được nhiều lao động và vận tải hàng hóa. Khảo sát hơn 130km đường Hồ Chí Minh qua địa phận Thanh Hóa, những điểm khu dân cư, nhà hàng, bến đỗ ôtô khách, xe tải chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Thượng tá Lê Minh Phong - Phó trưởng Công an huyện Ngọc Lặc cho biết, dân cư sinh sống hai bên tuyến đường tập trung chủ yếu ở khu vực thị trấn Ngọc Lặc. Tại 5 xã còn lại mật độ dân thấp, có điểm 2-3 cây số mới có một hộ dân, vắng bóng các cơ sở dịch vụ sửa chữa ôtô, bãi đỗ xe...

Ông Khương Văn Trung - Hạt trưởng Hạt Quản lý đường bộ Cẩm Thủy cũng cho biết, hiện cung đường chưa có trạm y tế, trung tâm cứu hộ - cứu nạn đường bộ nên rất khó khăn mỗi khi có sự cố xảy ra; thống kê tương đối mỗi ngày cũng chỉ có khoảng 2.100 phương tiện các loại lưu thông qua đây.

Trên đường Hồ Chí Minh đoạn từ Nghệ An đến Quảng Bình dân cư vẫn hết sức thưa thớt. Nhiều đoạn xe chúng tôi chạy hơn 10km mới thấy bóng dáng nhà dân. Đi sâu tìm hiểu, báo cáo của Ban quản lý khu kinh tế tỉnh Quảng Bình nêu rõ: Quảng Bình đã có 8 khu công nghiệp (KCN) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và chấp thuận bổ sung vào quy hoạch phát triển các KCN Việt Nam đến năm 2020. Tuy nhiên, cả 8 KCN của Quảng Bình đều đặt gần nơi có QL1A chạy qua, chứ không có KCN nào xây dựng trên tuyến đường Hồ Chí Minh.

Ông Phạm Văn Năm, Trưởng ban Quản lý khu kinh tế tỉnh Quảng Bình lý giải: Địa điểm xây dựng KCN phải thuận lợi mới thu hút được nhà đầu tư. Hiện trên tuyến đường Hồ Chí Minh còn vắng bóng phương tiện vận tải, kết cấu hạ tầng như điện, nước... hầu như chưa có, vì vậy không thể xây dựng các KCN để thu hút đầu tư. Hầu hết tại các địa phương dọc tuyến đường đi qua đều nằm trong tình trạng tương tự.

Trung tướng Đồng Sĩ Nguyên, nguyên Phó Chủ tịch HĐBT kiêm Bộ trưởng Bộ GTVT, nguyên Tư lệnh Binh đoàn Trường Sơn. Tôi rất nhất trí và hoan nghênh Báo CAND về đề xuất phát huy hiệu quả tuyến đường Hồ Chí Minh bằng cách chủ động tích cực khai thác cả hai tuyến đường QL1A và đường Hồ Chí Minh, sử dụng hiệu quả hệ thống đường ngang sẵn có phục vụ nhu cầu vận tải ngày càng lớn hiện nay.