Giáo sư Ngô Bảo Châu tâm sự về sách

Ngày 25/8, tiền sảnh Nhà văn hóa Thanh niên TP Hồ Chí Minh đông nghẹt các bạn đọc trong buổi giao lưu cùng giáo sư Ngô Bảo Châu và ra mắt "Tủ sách cánh cửa mở rộng" do anh cùng nhà văn Phan Việt, Nhà xuất bản Trẻ phối hợp thực hiện.

Nhiều người đến vì quan tâm đến sách, vì mê sách nhưng có lẽ sức hút mạnh nhất đưa họ đến buổi giao lưu vẫn là tên tuổi Giáo sư Ngô Bảo Châu cùng những thắc mắc chờ được giải đáp. Không ít những trao đổi thú vị, hữu ích giữa giáo sư và công chúng đã tiết lộ thêm về con người, cuộc sống của nhà toán học Việt Nam nổi tiếng này.

Chọn sách cho mọi người

Giáo sư Ngô Bảo Châu chia sẻ rằng nhà văn Phan Việt nhất định chọn tên tủ sách là “Cánh cửa mở rộng” bởi ông hy vọng rằng mỗi cuốn sách được giới thiệu, được đón nhận sẽ giúp người đọc đến với một thế giới mới hoặc thôi thúc họ đến với một thế giới mới mẻ hơn, tốt đẹp hơn. Đây là những cuốn sách do chính ông, nhà văn Phan Việt hay bất kỳ một bạn đọc nào giới thiệu, chọn lọc từ trải nghiệm riêng của bản thân, được thẩm định là có giá trị của thế giới và trong nước.

Trước mắt, tủ sách giới thiệu các sách văn học, khoa học xã hội, kinh tế, khoa học tự nhiên của thế giới và Việt Nam cho bạn đọc Việt Nam, nhất là các bạn trẻ. Chiếm 80% số đầu sách được giới thiệu dành cho số đông công chúng, không quá khó để giúp nhiều người yêu sách, yêu khoa học có thể tiếp cận được nhưng nhất định không chạy theo công chúng, không phục vụ tính giải trí đơn thuần mà phải có những giá trị nhất định. 20% còn lại là các sách có tính chuyên sâu, phục vụ chuyên môn.

5 đầu sách đầu tiên sẽ được xuất bản, giới thiệu với bạn đọc vào ngày 11/11/2011: Cuộc phiêu lưu kỳ diệu của Nils, René Leys - Người tình trẻ trong Tử Cấm Thành, Phải trái đúng sai, Chuyện chúng ta bắt đầu, Cơ học - toán.

Giáo sư là nhà toán học, giáo sư chọn sách như thế nào để giới thiệu cho bạn đọc?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Tôi biết có rất nhiều người yêu sách, mê sách trong và ngoài nước. Họ sở hữu những cuốn sách rất hay trong tủ sách của mình. Đó có thể là sách đã cũ, nay không tái bản nữa, có thể là những cuốn sách giá trị bằng tiếng nước ngoài nhưng chưa được dịch. Những cuốn sách ấy giống như những viên ngọc quý, cần được giới thiệu để nhiều khác có cơ hội tìm đọc. Các thành viên trong nhóm tuyển chọn sẽ sàng lọc, giới thiệu đến bạn đọc. Tất cả những người mê sách, thích đọc sách, viết sách cũng có thể giới thiệu những cuốn sách mà bản thân cho là hay, có giá trị. Nếu là sách nước ngoài có thể gửi bản dịch, sách do tự mình viết có thể gửi bản thảo. "Cánh cửa mở rộng" giống như một cánh cửa để sàng lọc tác phẩm trước khi đưa đến với công chúng.

Giáo sư Ngô Bảo Châu, nhà văn Phan Việt giao lưu với người yêu sách tại TP Hồ Chí Minh.

Tôi chuyên sâu về toán học song còn các thành viên khác. Việc chọn sách theo tiêu chí chung là giúp số đông tiếp cận kiến thức và các cuốn sách phải có giá trị, dù là sách nước ngoài hay trong nước. Ví dụ trong lần ra mắt tủ sách này, chúng tôi giới thiệu 5 đầu sách trong đó có cuốn "Cơ học - toán" của Mark Levy, do Nguyễn Hoàng Huy dịch. Nếu chỉ nghe qua, những người không thích môn học tự nhiên có thể hơi… sợ, nhưng thực tế, với bất kỳ người nào có kiến thức toán học, vật lý cấp 3 (Trung học phổ thông - PV) đều có thể đọc, học được nhiều kiến thức bổ ích, thiết thực từ cuốn sách. Nếu yêu thích tự nhiên, có thể kích thích tò mò, tìm hiểu thêm…

Yêu quí từng trang sách

Tuổi thơ của giáo sư có gắn bó với sách? Có cuốn sách nào chi phối cách lựa chọn đường đi của giáo sư sau này không?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Sách rất gắn bó với tuổi thơ của tôi. Có một cuốn tôi đã chọn giới thiệu với bạn đọc trong đợt đầu tiên của tủ sách “Cánh cửa mở rộng” là "Cuộc phiêu lưu kỳ diệu của Nils". Bản này do Hoàng Thiếu Sơn dịch.

Nội dung sách kể về một cậu bé hư, không nghe lời bố mẹ, bỏ nhà ra đi trên lưng những con ngỗng trời. Qua bao biến cố, chính những con ngỗng trời đã dạy cho cậu lòng nhân hậu và can đảm. Khi trở về, cậu đã trở thành người nhân hậu, can đảm, không hư hỏng nữa. Tính giáo dục, nhân văn và sự hấp dẫn của cuốn sách khiến tôi đọc đi đọc lại, cả khi còn nhỏ đến lúc trưởng thành. Thời gian ở Pháp, tôi đã lấy ra đọc cho con gái đầu. Sinh người con thứ hai tôi cũng lấy ra đọc cho con nghe. Mỗi lần đọc lại thấy yêu quý từng trang sách, vừa đọc cho con nhưng cũng là dịp nhớ lại ngày xưa mình đã đọc chúng như thế nào.

Giáo sư có những cuốn sách "gối đầu giường" nào? Ông có định chia sẻ đến bạn đọc không?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Tôi có những đầu sách như thế nhưng sẽ lựa chọn để in, giới thiệu vào năm sau.

Thành công trong lĩnh vực toán học, nổi tiếng trong và ngoài nước, giáo sư có dự định sẽ viết sách về thành công của mình và dạy cho những người trẻ có đam mê toán học đường đi đến thành công không?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Không có sách nào dạy con người ta thành công. Sách chỉ dạy cho con người ta kiến thức, giúp con người ta hình thành nhân cách. Con người sinh ra chưa biết gì về cuộc sống, chưa biết cách làm thế nào vượt qua khó khăn, trở ngại. Nhưng chắc chắn trong sách có dạy. Với tôi, sách và những người thầy, người bạn đã giúp cho tôi kiến thức, biết tìm giải pháp đúng để vượt qua khó khăn, biết cách sống khoan hòa với mọi người.

Giáo sư đã chứng minh được toàn bộ Bổ đề cơ bản. Công trình đã giúp giáo sư nhận huy chương Fields, giải thưởng cao nhất trên thế giới mà một nhà toán học đã nhận được. Giáo sư có định xuất bản sách, công bố rộng rãi về công trình này?

Giáo sư Ngô Bảo Châu: Để hiểu được Bổ đề cơ bản, trước đó cần phải đọc hàng trăm cuốn sách khác về toán học. Trước mắt, tôi không có ý định xuất bản Bổ đề cơ bản nhưng sẽ giới thiệu nhiều đầu sách về toán học, trong đó chủ yếu là sách phù hợp với trình độ của số đông. Sách chuyên môn sâu có giới thiệu nhưng số lượng hạn chế thôi…