Gỗ sưa "đại náo" phố núi

Thị tứ Ba Vì (huyện Ba Tơ) có dân cư đông đúc, đây cũng là nơi nổi tiếng buôn bán gỗ sưa nhiều năm trước đây. Năm 2006 - 2007, khu vực giáp ranh giữa 2 huyện Kon Plong (Kon Tum) - Ba Tơ (Quảng Ngãi) gỗ sưa được các thương lái khai thác, buôn bán chuyển về xuôi. Lực lượng Công an huyện Ba Tơ và cơ quan chức năng đã bắt hàng tấn gỗ sưa. Nhưng sau năm 2007, gỗ sưa đã tụt giá, hoạt động khai thác buôn bán ngừng lại. Cuối năm 2010, đầu năm 2011, cây sưa bỗng nhiên tăng giá đến chóng mặt. Một kilôgam gỗ lên đến trên chục triệu đồng, nhiều người đã bán đổ bán tháo trước đó, bây giờ tiếc ngẩn ngơ.

Đầu năm 2011, một người đàn ông tên V. ở làng Trui, xã Ba Tiêu tung tin rằng quan tài chôn ông nội của anh ta được làm bằng gỗ sưa. Chỉ vài hôm sau, tin "nóng" lọt đến tai một trùm thu mua gỗ sưa trong huyện. Gạ gẫm mua quan tài, ban đầu anh V. từ chối, không dám bán. Nhưng vì giá được ông trùm đưa ra cao chót vót, V. cũng "nhắm mắt" bán với điều kiện "ông trùm" phải mua một chiếc quan tài mới để thay vào; đồng thời mua trâu, rượu đến cúng thì mới chịu đào lên bán.

Một hố sâu bên QL24 (đèo Vi Ô Lắc) do người dân đào tìm gỗ sưa.

Được biết, trừ đi các khoản chi phí, chiếc quan tài nọ được trả trên 40 triệu đồng. Và cũng từ vụ mua bán này, nhiều người lùng sục địa điểm mà ngày xưa ông nội của V chặt cây sưa nọ lấy phần thân làm quan tài cho mình. Trong số đó có một người đã tìm ra chính xác địa điểm trên và thuê xe đào tìm. Tuy nhiên do vị trí của gốc sưa nằm ở lưng dốc và qua nhiều năm bị đất đá từ phía trên sạt lở xuống và lấp quá sâu nên vẫn không tìm thấy, đành bỏ cuộc.

Thấy vậy một nhóm người dân ở ở thị tứ Ba Vì đã góp tiền thuê nhân công tiếp tục đào. Sau ba ngày đào bới và họ cũng tìm được, bán khoảng 1,8 tỉ đồng. Một người khác ở cùng xã cũng tìm được 1 phần nhánh của cây sưa trên và bán được hơn 150 triệu đồng. Vụ trúng đậm gốc sưa đã làm cho dân Ba Vì, Ba Tiêu, Ba Ngạc bắt đầu đổ xô góp tiền thành lập nhiều nhóm đi đào bới tìm gốc sưa.

Theo một người dân Ba Vì cho biết, ở Quảng Ngãi và Kon Tum, trước đây cây sưa chỉ mọc ở vùng đất xã Ba Ngạc, Ba Tiêu (Ba Tơ) và một ít ở xã Bờ Ê (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum). Lúc trước gỗ sưa không có giá, người dân địa phương thường dùng gỗ sưa làm nhà, bàn, ghế… Bẵng đi hàng chục năm, giá gỗ sưa tăng đột biến, người dân khai thác tìm những người dân địa phương lớn tuổi lục trí nhớ hàng chục năm trước đã từng thấy gốc gỗ sưa bị bỏ quên.

Những khúc gỗ sưa đào ở đèo Vi Ô Lắc trong lúc tuồn xuống miền xuôi thì bị Công an Ba Tơ bắt giữ ngày 11/3.

Gần 2 tháng qua, nhiều người dân ở một số xã khu Tây (huyện Ba Tơ) rủ nhau lập thành từng nhóm từ 3 - 5 người, chia nhau lùng sục ở những địa điểm nghi ngờ có gốc, rễ sưa bị vùi lấp tại các khu rừng, ven sông, suối, rẫy và cả hành lang trên tuyến QL24 để đào bới, tìm kiếm làm ảnh hưởng đến đất sản xuất của người dân và an toàn trên tuyến giao thông này. Trên đèo Vi Ô Lắc, dọc bên QL24 xuất hiện nhiều hố sâu, do một số đối tượng đào tìm gốc rễ cây sưa. Chỉ cần một trận mưa là đất đá trên núi đổ ập xuống đường hoặc gây sạt lở mặt đường.

Theo các chủ rẫy cho biết, những người đào gốc rễ sưa ban ngày đóng vai người đi làm rừng thuê để dò tìm. Ban đêm, họ thay nhau đào xới. Mỗi đêm có từ 10 - 15 hố sâu bị đào, nên đoạn đường 5km hiện nay như một công trường. Bức xúc trước tình trạng đất trồng cây bị xâm hại, người dân địa phương thay phiên nhau canh gác nhưng vẫn không ngăn chặn được lòng tham "đổi đời" từ gốc sưa.

Hiện nay, nhiều nhóm người đi đào cây sưa đã bỏ không biết bao tiền, công sức nhưng vẫn không tìm được gốc, rễ có giá trị, có chăng chỉ vài kilôgam rễ sưa. Giá gỗ sưa tăng đột biến, lòng tham người kéo theo. Hậu quả, hành lang dọc đèo Vi Ô Lắc bị đào nham nhở, nguy cơ sạt lở cao. 

Trước tình hình các lái thương, người dân đổ xô buôn bán, đào bới tìm gỗ sưa, lực lượng Công an huyện Ba Tơ đã tăng cường cán bộ đóng chốt dọc tuyến QL24 đoạn đèo Vi Ô Lắc, ngăn chặn, truy đuổi.

Riêng trong chiều 11/3, trên tuyến QL24 thuộc địa phận thị trấn Ba Tơ, CSGT Công an huyện Ba Tơ đã phát hiện xe ôtô con 4 chỗ ngồi BKS 76K-9636 do Hồ Văn Cư (46 tuổi), ở xã Đức Lân, huyện Mộ Đức điều khiển, trên xe có chở theo 3 khúc gỗ sưa. Ba khúc gỗ này có đường kính từ 20 - 30cm, dài từ 1 đến 1,15m, trọng lượng hơn 1 tạ. Đây là gỗ sưa được đào tìm tại đèo Vi Ô Lắc và vận chuyển xuống đồng bằng để tiêu thụ