Hội thảo "Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa - Nhà khoa học lớn với Cách mạng Việt Nam"
Các đồng chí lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Lịch sử Đảng, các bộ, ngành, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, các đồng chí lãnh đạo tỉnh Vĩnh Long qua các thời kỳ và đại diện gia đình của Giáo sư tham dự hội thảo.
Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa tên thật là Phạm Quang Lễ. Ông sinh ngày 13/9/1913 trong một gia đình nông dân nghèo ở làng Chánh Hiệp, quận Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long (nay là xã Hòa Hiệp, huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long). Từ nhỏ, cậu bé Lễ đã rất hiếu học, có tư chất thông minh, có nghị lực, ham học hỏi. Phạm Quang Lễ luôn đứng hạng ưu trong các kỳ thi của các trường, đứng đầu hai kỳ thi tú tài bản xứ và tú tài Tây.
Khi được học bổng sang Pháp học, Phạm Quang Lễ quyết tâm chạy đua với thời gian, lấy được 6 bằng đại học và chứng chỉ của các trường đại học danh tiếng của Pháp. Cũng trong thời gian đó, Phạm Quang Lễ đã tự tìm tòi nghiên cứu về ngành chế tạo vũ khí.
Sau này về nước, ông đã sáng tạo, sáng chế được những vũ khí rất có ý nghĩa đối với Cách mạng Việt Nam. Ông đã được Đảng, Nhà nước ta tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Cụm công trình nghiên cứu và chỉ đạo kỹ thuật chế tạo vũ khí (bazooka, súng không giật, đạn bay) trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp xâm lược giai đoạn 1945-1954.
Với lòng yêu nước thiết tha, ông đã từ bỏ cuộc sống ở Pari (Pháp) theo Hồ Chủ tịch về nước. Năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tên Trần Đại Nghĩa cho Phạm Quang Lễ. Từ những năm 1950 cho đến cuối đời, nhà khoa học Trần Đại Nghĩa được Đảng và Nhà nước tin tưởng giao nhiều trọng trách trong nhiều lĩnh vực khác nhau như: Cục trưởng Cục Quân giới, Cục trưởng Cục Pháo binh, Phó Chủ nhiệm và Chủ nhiệm Tổng cục Kỹ thuật (Bộ Quốc phòng), Thứ trưởng Bộ Công thương, Thứ trưởng Bộ Công nghiệp, Viện trưởng Viện Khoa học Việt Nam... Dù ở cương vị nào ông cũng hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý, được bầu là Viện sĩ Viện Hàn lâm khoa học của Liên Xô (trước đây).
Tại hội thảo, các bài tham luận của các cơ quan, đoàn thể, các ộ, ngành, các cấp từ Trung ương đến địa phương, của các đồng chí lãnh đạo, đồng đội, đồng nghiệp và những thế hệ kế tiếp về cuộc đời, sự nghiệp, tài năng, nhân cách, những đóng góp của Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa với Cách mạng Việt Nam, đặc biệt là những đóng góp của ông với lĩnh vực công nghiệp quốc phòng, khoa học kỹ thuật quân sự, trong nghiên cứu khoa học và đào tạo đội ngũ cán bộ trí thức. Các bài tham luận cũng đánh giá về tài năng, nhân cách của một nhà khoa học, về vị tướng, về người thầy, về Anh hùng lao động Trần Đại Nghĩa - người con ưu tú của quê hương Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.
Hội thảo là hoạt động thiết thực kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa, nhằm ôn lại cuộc đời, sự nghiệp và nêu cao tấm gương về học tập, hoạt động cách mạng và những đóng góp của Phạm Quang Lễ - Trần Đại Nghĩa đối với quê hương và cách mạng Việt Nam; tôn vinh phẩm chất cách mạng và tấm gương của nhà trí thức lớn đã sớm giác ngộ và cống hiến trọn đời cho sự nghiệp Cách mạng; khẳng định phẩm chất đạo đức, những công lao, đóng góp của Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa với cách mạng Việt Nam, với dân tộc và quê hương Vĩnh Long. Qua đó khơi dậy lòng tự hào về quê hương đất nước, góp phần giáo dục thế hệ trẻ trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước ngày nay.
Tổng kết hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Quốc Lý, Phó Giám đốc Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: Ban tổ chức đã nhận được hơn 100 bài tham luận, trong đó có hơn 10 bài được chọn trình bày tại hội thảo. Các bài tham luận đã góp phần phục dựng tương đối đầy đủ về cuộc đời, ý chí, nghị lực của người thanh niên trí thức, sẵn sàng từ bỏ cuộc sống xa hoa ở nước ngoài trở về Việt Nam tham gia vào cuộc kháng chiến cứu quốc theo lời kêu gọi của Bác Hồ.
Những đóng góp to lớn, nổi bật của Trần Đại Nghĩa cho Cách mạng Việt Nam đã khẳng định công lao to lớn của ông - một nhà khoa học đầu đàn, nhà sư phạm tài năng. Giáo sư, Viện sỹ khoa học Trần Đại Nghĩa thực sự là một tấm gương sáng cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau noi theo