"Làm giá" sách giáo khoa cũ
Vào đầu năm học mới, SGK lớp 12 không thiếu. Đó là khẳng định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Nhà Xuất bản giáo dục trong buổi họp báo chiều 31/8. Việc thiếu SGK lớp 12 ở TP HCM chỉ là thiếu cục bộ, tình trạng này được khắc phục trong ngày 1/9.
Ngành Giáo dục cũng đề ra các giải pháp khắc phục tình trạng này như: lập đường dây nóng; lập các tổ bán sách lưu động; các cửa hàng sách và thiết bị trường học (TBTH) mở cửa trong ngày nghỉ, ngoài giờ hành chính…
14h30' ngày 4/9, chúng tôi có mặt tại cửa hàng sách - TBTH nằm trên đường Lý Thường Kiệt, Hà Nội. Các loại SGK trọn bộ từ lớp 1 đến lớp 11 đều còn. Trên giá, các đầu sách bán lẻ cũng còn đầy đủ. Riêng SGK lớp 12 thì không còn trọn bộ.
Cô nhân viên bán hàng cho biết, bộ SGK lớp 12 thiếu các quyển: Bài tập hoá, bài tập sinh, bài tập kỹ thuật. Cuốn bài tập lý cũng đang có nguy cơ hết.
"Vào phút 99, chị còn hỏi mua trọn bộ SGK lớp 12 có mà đánh đố", cô bán hàng nói.
Tại một cửa hàng đối diện khi chúng tôi hỏi mua SGK trọn bộ lớp 12 thì nhận được câu trả lời đã hết. Nếu chịu khó nhặt cũng được khoảng 90%. Nhặt từ các giá lẻ, bộ SGK lớp 12 của cửa hàng này thiếu cuốn bài tập hoá, bài tập lý. "Còn thế này là may đấy chị ạ", cô bán hàng nói.
Tại cửa hàng bên cạnh, người bán hàng cũng bảo nếu mua lẻ thì có, mua trọn bộ SGK lớp 12 không còn.
Tạt vào một ngõ nhỏ, khi nghe chúng tôi hỏi mua mấy cuốn sách: bài tập lý, bài tập hoá, bài tập sinh, bài tập thực hành kỹ thuật, người đàn bà luống tuổi bảo đợi chị vào tìm. Một lúc sau, chị quay ra với hai cuốn sách trên tay: bài tập thực hành kỹ thuật điện và bài tập thực hành kỹ thuật chăn nuôi.
Thấy vẻ thất vọng của chúng tôi, chị nói: "Năm học này, SGK lớp 12 bộ cũ chỉ sử dụng năm nay nên nhà xuất bản không in nhiều. Sách mới còn không đủ bộ nên chịu khó nhặt từng quyển sách cũ vậy". Hai cuốn sách bài tập kỹ thuật cũ này chị bán cho chúng tôi đúng giá bìa.
"Nếu các cô đồng ý mua giá cao hơn, tôi sẽ ra chỗ "cò" gom cho đủ bộ. Mọi năm, trọn bộ SGK lớp 12 cũ chỉ 50.000đ nhưng năm nay không có giá ấy”, chị cho biết.
"Cò" mà chị nhắc đến là hàng chục người đứng bên lề đường chèo kéo những người vào cửa hàng sách. Cần mua sách gì họ cũng có song giá cả lại khác hẳn với giá bìa. Người mua biết rõ mười mươi nhưng vẫn phải chịu.
"Làm thế nào để "cò" có đủ bộ SGK trong khi cửa hàng Nhà nước, tư nhân đều thiếu?", tôi hỏi cậu thanh niên bán hàng nước. "Trong tay họ không có cuốn sách nào nhưng do có ê kíp, họ lùng đủ bộ ngay. Vì phải qua nhiều người, nhiều công đoạn nên giá thành đội lên mỗi cuốn 10.000 - 15.000đ".
Chúng tôi từng đến Công an phường Trần Hưng Đạo để hỏi về việc đảm bảo ANTT khu vực này trước sự hoạt động của "cò" và được biết Công an phường nhiều lần dẹp song kết quả không cải thiện được là mấy. Trước thềm năm học mới là thời điểm làm ăn của "cò", họ hoạt động sôi nổi.
Tiếp cận với "cò", chúng tôi nhận được câu trả lời "muốn sách nào cũng có, chỉ cần đợi". Đợi mua sách cũ từ "cò" có lẽ là giải pháp tốt nhất trong khi SGK lớp 12 mới in không có đủ.
Gặp chị Nguyễn Thu Hương tại quầy SGK của Tổng Công ty Phát hành sách Việt
Tại nhiều cửa hàng sách trên phố Đinh Lễ, chúng tôi gặp một số phụ huynh đi lùng SGK lớp 12 cho con nhưng chỉ nhận được cái lắc đầu từ người bán hàng.
Giá cả: Chỗ giảm, chỗ không
Giảm giá SGK từ 5-10%, đó là quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tại các cửa hàng sách - TBTH, các đại lý đều niêm yết công văn này. Nếu khách hàng phát hiện các cơ sở này không giảm giá, khách hàng có thể khiếu nại. Chúng tôi được biết, trong năm học này, số tiền từ việc giảm giá SGK lên tới 3 tỷ đồng, gấp đôi năm học trước.
Để biết về việc thực hiện quy định này, chúng tôi đã có cuộc khảo sát và nhận thấy việc này được thực hiện rất tốt tại các cửa hàng sách - TBTH của Nhà nước. Còn tại các cửa hàng tư nhân, chúng tôi nhận được câu trả lời chủ yếu là "SGK lớp 12 còn không đủ bán, lấy đâu giảm giá". Một chủ hiệu sách khác lại trả lời chúng tôi: "Muốn mua sách giảm giá đợi 2-3 tháng nữa".
Nhiều phụ huynh, học sinh đi mua SGK lớp 12 trong những giờ phút cận kề ngày khai giảng năm học mới thấm thía câu của người xưa "nước đến chân mới nhảy". Giá như "nhảy" trước cách đây ít hôm sẽ không có cảnh tiếng trống trường đã điểm mà vẫn chưa có đủ bộ SGK.
Mong rằng Nhà Xuất bản giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ sớm có biện pháp khắc phục tình trạng này