Ông lão có biệt tài “trừ ma”

Hiện ngoài 70 tuổi nhưng ngày nào đôi chân "già nhưng không mỏi" của ông đều len lỏi khắp các hang cùng ngõ hẻm đặng thu thập, nắm bắt mọi diễn biến an ninh trật tự bất thường tại địa bàn mình quản lý. Ông tâm tình: Tội phạm ma túy ngày càng diễn biến phức tạp nên nếu không đi sâu đi sát thì… "khó bắt ma lộ diện!".

Nhức nhối… "chung cư đen"

Một trưa tháng 4/2010, trong cái nắng đổ lửa, chúng tôi tìm đến cư xá Chợ Quán theo cuộc hẹn từ trước với ông Phan Hồng Tổng (thường gọi ông Tư Tổng vì là con thứ 4 trong gia đình), Trưởng Ban vận động khu dân cư 3 (phường 1, quận 5).

Ông Tư bắt đầu câu chuyện chuyển hóa địa bàn bằng hồi ức của hơn 20 năm trước: "Tiền thân của cư xá Chợ Quán là khu ổ chuột. Cuối năm 1986, một trận hỏa hoạn kinh hoàng đã thiêu rụi hơn 200 nóc nhà chắp vá tạm bợ nên xóm ổ chuột được khai sinh tên gọi mới là xóm Nhà Cháy. Để bà con sớm ổn định cuộc sống, thành phố khẩn trương tiến hành phương án xây chung cư trên đống tro tàn và một năm sau (cuối năm 1987 - đầu 1988) thì công trình hoàn thành. Sau 12 năm sống bình yên thì cư xá dậy sóng bởi trào lưu hút chích lan rộng".

Là cán bộ Sở Thương mại TP HCM về hưu vào tháng 12/1999, khi "nghỉ việc Nhà nước", ông Tư "nhận nhiệm vụ dân giao" với cương vị Trưởng Ban vận động khu dân cư 3 (BVĐKDC): "Lúc đầu khu dân cư có 9 tổ. Đến cuối 2002 thì được bổ sung thêm 3 tổ từ khu phố 2, và những phức tạp phát sinh từ đây với sự xuất hiện của nhiều phần tử xấu. Chúng lôi kéo, rủ rê nhiều con em trong cư xá và các hẻm 28, 58 Trần Bình Trọng đốt đời tuổi trẻ bằng ma túy. Nhiều em rất ngoan hiền nhưng khi bị vòng đê mê trói chặt đã biến chất, trở thành phường trộm cắp, cướp giật, sẵn sàng phạm tội, miễn có tiền thỏa mãn cơn nghiện".

Ông Nguyễn Văn Quang, Phó ban quản trị cư xá Chợ Quán, nhớ lại một thời đen tối: "Khi ấy các đối tượng biến khu vực các cầu thang dẫn lên cư xá trở thành bãi đáp hút chích công khai. Hộ dân nào sơ hở là bị chúng ra tay trộm cắp tài sản. Bà con bức xúc nhưng không dám làm gì bởi chúng rất ngang ngược, luôn thủ sẵn kim tiêm dọa sẽ chích lây "bệnh ết" với bất kỳ ai có ý định "làm phiền" chúng".

Những kinh nghiệm… trừ ma!

Trước diễn biến ngày một phức tạp về tệ nạn hút chích, trộm cắp tại "cư xá đen", ông Tư vạch kế hoạch trấn dẹp. "Không phải đợi đến khi bà con bức xúc tôi mới vào cuộc đâu" - ông giãi bày: "Chống ma túy nếu chỉ trông đợi vào các đồng chí Công an mà không được sự hậu thuẫn của nhân dân thì dẫu có chống đến mấy cũng chẳng gặt hái được kết quả mong đợi. Thế nên khi bà con chuyển từ thái độ lo sợ sang đồng lòng chống "ma" thì tôi cùng anh em ráo riết vào cuộc với bản danh sách các đối tượng nghiện hút được thống kê, điều nghiên… từ trước".

Với nỗ lực không mệt mỏi cùng sáng kiến "day tận mặt" bằng hệ thống loa phóng thanh mà ông Tư cùng các cộng sự đã bài trừ được họa ma túy ở khu dân cư.

Xác định con nghiện tại chỗ là nguồn cơn thu hút các đối tượng tệ nạn từ nơi khác đến địa phương hút chích, mua bán ma túy nên ông Tư bàn với 12 tổ trưởng trong khu dân cư cùng tham mưu với lãnh đạo Ủy ban, Công an phường 1, tích cực đưa những đối tượng này đi cai nghiện. "Sau khi tiếp cận nắm bắt tâm tư, chúng tôi phân tích cho các phụ huynh thấy nếu kéo dài tình trạng nghiện ngập thì không những gia đình cùng quẫn, xáo xào mà sớm muộn gì con em họ nếu không dính vào vòng lao lý thì cũng rước căn bệnh HIV/AIDS vô phương cứu chữa".

Ông Tư tỏ rõ quan điểm: "Nhất thiết phải để thân nhân người nghiện nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề để chính họ động viên, khích lệ con em đi cai nghiện. Hạn chế tình trạng "bốc" người nghiện đi cai nghiện bắt buộc bởi khi ấy họ đâu có ý chí, đâu có quyết tâm bằng những người được nhen nhóm khát vọng làm lại cuộc đời!".

Với "chiến lược diệt ma" ấy mà gia đình những đối tượng "nghiện có tiếng" ở khu phố như Hưng “ken”, Bảo “lầy”, Thành “xụi”… lần lượt được các thành viên trong BVĐKDC ghé thăm. "Những trường hợp cố tình chống đối hoặc bỏ ngoài tai thì chúng tôi đề xuất dùng biện pháp mạnh, đưa đi cai nghiện bắt buộc. Song song đó, tôi đề xuất với lãnh đạo địa phương tiến hành lắp hệ thống loa để khi phát hiện đối tượng hút chích nào xuất hiện là chúng tôi phát loa để bà con cảnh giác. Bị đánh đòn "day tận mặt" như vậy nên đám dân nghiện dần tản mác rồi sau đó vắng bóng".

Chống ma túy… phải trường kỳ!

Từ sự tấn công ráo riết của ông Tư Tổng và các thành viên trong BVĐKDC 3 mà bóng đen ma túy đã được đẩy lùi. Nhiều cuộc đời tuổi trẻ đen tối những tưởng sẽ lụi tàn theo làn khói trắng nay đã tìm được hướng đi tươi sáng. Bà Nguyễn Thị Mỹ, ở địa chỉ C204 lô C, có con trai từng một thời nghiện nặng, nhờ được ông Tư động viên đưa con đi cai nghiện và nay trở về mạnh khỏe, chí thú làm ăn, bày tỏ sự tri ân: "Đến nay đã có 16 đứa hồi gia được chú Tổng cùng mấy cô chú trong BVĐKDC thường xuyên theo dõi, thăm hỏi, động viên tinh thần, giúp đỡ công ăn việc làm. Nhờ vậy mà tỷ lệ tái nghiện chỉ có một trường hợp và em này đã được gia đình chuyển đi trại cai nghiện tiếp".

Cuộc trò chuyện về sự hồi sinh của xóm Nhà Cháy ngày nào và sự bừng sáng của nhiều thân phận lầm lỡ gián đoạn khi ông Tư phát hiện một thanh niên lạ mặt nom dáng người như con nghiện. Ông lại "hỏi thăm" với ý thức cảnh giác cao độ thì gã nọ rồ ga bỏ đi. Khi ấy, ông lão ở tuổi cổ lai hy, tỏ rõ quyết tâm: "Dù tệ nạn hút chích ở khu phố 3 gần như không còn nữa nhưng không vì thế mà chúng tôi chủ quan, lơ là. Bởi mọi khinh suất dễ dẫn đến bi kịch học viên hồi gia bị bạn bè xấu rủ rê tái nghiện, hoặc đám dân hút chích từ nơi khác biến nơi đây thành địa bàn phê thuốc, mua bán cái chết trắng". Ông khẳng định: "Phải ngăn chặn mọi nguy cơ từ khi còn trong trứng nước mới mong "bóng ma" không quay trở lại"