Quảng Ngãi: Thúng máy "lên ngôi"
Lâu nay cũng như những nơi khác, đối với ngư dân ở thôn Phước Thiện, xã Bình Hải, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi thì thúng chèo là loại phương tiện được sử dụng để di chuyển trên mặt biển trong khoảng cách một vài trăm mét: Từ tàu, thuyền này sang tàu thuyền kia; chở ngư cụ, thức ăn, nước uống từ bờ ra nơi tàu thuyền neo đậu...
Tuy nhiên, thời gian gần đây, sau khi hàng loạt tàu thuyền có công suất lớn phải neo bờ vì giá xăng dầu tăng cao, dẫn đến thu không đủ chi thì nhiều ngư dân Quảng Ngãi đã cải tiến những chiếc thúng chèo tay bằng cách lắp, gắn thêm động cơ (chủ yếu là máy Đông Phong) có công suất từ 4-12Cv để làm phương tiện ra khơi. Với những chiếc thúng máy này, ngư dân có thể chạy ra xa cách bờ hàng chục hải lý để khai thác hải sản.
Anh Võ Tâm (38 tuổi), ngư dân ở đây cho biết: Chiếc thúng máy đầu tiên xuất hiện tại Phước Thiện cách đây khoảng 3 năm. Vào thời điểm bấy giờ, phần lớn ngư dân chỉ chú tâm đến việc hùn vốn để đóng tàu to, máy lớn vươn ra khơi xa nên thúng máy ít được quan tâm, để ý, ngoại trừ một số ngư dân ít tiền.
Vì vậy, số lượng thúng máy trong thôn chỉ tính trên đầu ngón tay. Thế nhưng sau mấy vụ mùa làm ăn thất bại, đặc biệt là qua mấy đợt giá xăng dầu tăng lên như vừa qua, nhiều ngư dân đi bạn (làm thuê) chán nản ở nhà và không ít người đã chuyển sang mua thúng máy để hành nghề, theo đó số lượng phương tiện này không ngừng tăng lên.
Ước tính đến thời điểm này số thúng máy ở thôn Phước Thiện đã lên đến gần 100 chiếc. Riêng từ đầu năm 2008 đến nay đã tăng thêm gần 20 chiếc. Lý giải nguyên nhân vì sao không chọn ghe, xuồng máy mà là thúng máy, nhiều ngư dân trong thôn cho biết: Không riêng gì ngư dân Phước Thiện mà ở các nơi khác của Bình Sơn và cả vùng lân cận cũng vậy, nhất là đối với số ngư dân ít tiền thì việc sử dụng thúng máy có nhiều ưu điểm vượt trội hơn hẳn nếu so với các loại phương tiện khác.
Bởi lẽ với phương tiện mà hầu như ngư dân nào cũng có sẵn là thúng chèo tay thì chỉ cần bỏ ra 3-5 triệu đồng để mua máy lắp vào là có thể ra khơi ngon lành. Mặt khác nếu có gió bão thì chỉ cần vài động tác là có thể tháo rời động cơ ra khỏi thúng và di chuyển nhanh chóng đến nơi an toàn. Còn không may bị lật úp cũng chỉ cần kéo vào gần bờ và ngửa lên lại là xong. Chi phí cho mỗi lần ra khơi của một thúng máy rất ít.
Với mỗi chiếc thúng gắn máy có công suất 4-6 CV và chạy từ bờ ra địa điểm khai thác khoảng 2-4 hải lý cần khoảng 30.000 đồng tiền nguyên liệu là đủ và để ra khơi mỗi thúng máy chỉ cần một người cũng được. Trong thời điểm mà giá xăng dầu quá cao và việc kiếm bạn đi biển khó khăn như hiện nay thì không phải phương tiện nào cũng có thể đáp ứng được điều này.
Gần 2 năm gắn bó với việc khai thác hải sản bằng thúng máy, lão ngư Phạm Vui (59 tuổi) tâm sự: Thúng máy nhỏ gọn, ngư trường đánh bắt gần bờ... nên ngoại trừ những lúc gió, bão quá mạnh còn lại quanh năm ngư dân đều có thể ra khơi. Mùa lặng thì đánh bắt mực, cá thu, tôm; còn tháng động thì đánh cá hố, cá liệt…
Mỗi chuyến ra khơi sau khi trừ chi phí bình quân cũng kiếm được 100.000 đồng. Tuy nhiên không ít người bày tỏ: Nhiều khi cũng thấy sợ vì tính an toàn của thúng máy thấp. Tuy nhiên vì miếng cơm manh áo nên phải chấp nhận.
Được biết hiện nay thúng máy có 2 loại. Loại thúng vỏ được làm bằng tre, có hình tròn với đường kính từ 2,7m - 3m, trị giá của mỗi chiếc thúng sau khi lắp gắn thêm máy theo thời điểm hiện nay dao động từ 5 -10 triệu đồng. Còn loại vỏ được làm bằng nhôm, ngoài hình tròn còn có thêm hình hạt xoài có chiều rộng khoảng 2,7m và dài 4,5m. Trị giá của thúng máy vỏ nhôm từ 10-15 triệu đồng/chiếc.
Không thể phủ nhận việc cải tiến thúng chèo tay thành thúng máy đã nâng cao hơn hiệu quả trong việc khai thác, giúp ngư dân ổn định cuộc sống, nhất là trong thời điểm mà giá xăng dầu tăng như hiện nay. Tuy nhiên, chính quyền và ngành chức năng cần sớm có những qui định và biện pháp cụ thể để quản lý số phương tiện này, đồng thời bảo vệ tính mạng cho ngư dân