Rắc rối ở hồ sơ và chính sách
Đã 12 năm kể từ khi Hà Nội bắt đầu thực hiện việc bán nhà theo Nghị định 61/CP. Nhưng đến thời điểm này, nhiều người dân đã không thể kiên nhẫn chờ đợi những văn bản hướng dẫn của các cơ quan chức năng...
Hiện nay, số nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước thuộc diện được bán trên toàn quốc là 76.000 căn, chiếm 21% trên tổng số quĩ nhà ở, tương ứng với trên 2.708.000m2 .
Theo văn bản đề nghị lên Thủ tướng Chính phủ của Bộ Xây dựng, lý do xin lùi thời hạn bán nhà theo Nghị định 61 tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là do còn tồn tại nhiều vấn đề như giải quyết bán nhà ở do các cơ quan tự quản có khối lượng lớn và nguồn gốc phức tạp; nhân sự thực hiện công tác bán nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước bị quá tải; các địa phương cần có thời gian để xây dựng phương thức, giá bán đối với nhà ở riêng lẻ có khả năng sinh lợi cao, xây dựng phương án quản lý nhà biệt thự… Tình trạng tồn đọng hồ sơ hóa giá nhà theo Nghị định 61/CP đã diễn ra nhiều năm nay. Hà Nội là một trong những địa phương có số lượng nhà được bán theo Nghị định 61 nhiều nhất vì vậy, số lượng hồ sơ bị tồn đọng cũng nhiều nhất.
Chỉ tính riêng trên địa bàn TP Hà Nội, còn khoảng 54.000 trường hợp nhà thuộc sở hữu Nhà nước chưa được bán theo Nghị định 61/CP. Theo Công ty Quản lý và Phát triển Nhà Hà Nội, số lượng hồ sơ của người dân xin được mua nhà theo Nghị định 61/CP hiện đang bị "ém" lại vì cơ quan thuế không chịu tiếp nhận lên tới hàng nghìn hồ sơ. Ngoài ra, cũng còn hàng nghìn trường hợp khác đang phải chờ hướng dẫn để được tính giá, tính lệ phí trước bạ… \
Lý do cơ quan thuế không chịu nhận hồ sơ từ các xí nghiệp kinh doanh nhà sau thời điểm 1/1 là do phải chờ hướng dẫn của UBND TP. Năm 2007, UBND TP Hà Nội đã có quy trình về việc xử lý các hồ sơ nộp trước ngày 31/12/2007 (thời điểm kết thúc mua nhà theo Nghị định 61/CP) nhưng sang năm 2008, vẫn chưa có quy trình mới cho việc xử lý các hồ sơ nộp trong 3 tháng đầu năm 2008.
Chưa kể đến việc theo quy định, thời gian để các Chi cục Thuế thẩm định tờ khai lệ phí trước bạ là 3 ngày nhưng thực tế, phải mất cả tuần, thậm chí cả tháng mới xong một hồ sơ.
Một cán bộ Công ty Quản lý và Phát triển Nhà Hà Nội cho biết, cơ quan này đã tính sẵn số tiền người dân phải nộp, đơn vị thuế chỉ việc tính 1% lệ phí trước bạ trên số tiền đó nhưng không hiểu sao việc tính thuế vẫn chậm chạp, mất thời gian như vậy. Nếu theo đúng quy trình, các hồ sơ chỉ cần mất 51 ngày là hoàn thành việc bán nhà cho dân. Nhưng vì rất nhiều lý do, hồ sơ thuận lợi nhất cũng phải mất nửa năm, còn lại thường xuyên kéo dài 12 tháng.
Hàng nghìn người dân đã làm đơn xin mua nhà theo Nghị định 61/CP cũng vẫn chưa được giải quyết vì phải chờ hướng dẫn xử lý của UBND TP và Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất Hà Nội, trong đó có những người dân đang thuê nhà tại 552 biệt thự đang được bán dở dang. Những trường hợp này phải chờ tới kỳ họp HĐND sắp tới mới có quyết định.
Theo bà Nguyễn Thị Hồng Ánh, Trưởng Ban Quản lý nhà theo Nghị định 61/CP, Hà Nội, nhiều hồ sơ phức tạp như có diện tích cơi nới ngoài hợp đồng, tranh chấp giữa nhiều thành viên trong cùng một biển số nhà, nhà tồn đọng, nhà cơ quan tự quản sử dụng sai mục đích… nên việc giải quyết rất chậm.
Sở Tài nguyên - Môi trường và Nhà đất Hà Nội đang phối hợp với các sở, ngành có liên quan để thống nhất giải quyết về việc mua bổ sung diện tích, mua chuyển nhượng hợp đồng, hướng dẫn ghi nợ, xoá nợ tiền sử dụng đất trong giấy chứng nhận đối với nhà ở cấp 4 tại các khu tập thể.
Nhu cầu mua nhà theo Nghị định 61/CP hiện nay chủ yếu là cán bộ công nhân viên, nhưng giá bán nhà hiện vẫn còn khá cao (nhiều trường hợp lên đến hàng trăm triệu đồng) so với thu nhập nên nhiều người dân không mặn mà. Tuy nhiên, bên cạnh đó lại có nhiều người thực sự có nhu cầu mua nhà để lấy sổ đỏ nhưng lại vướng những lý do khách quan, chưa thể làm hồ sơ.
Để đẩy nhanh tiến độ bán nhà theo Nghị định 61/CP, Sở Tài nguyên - Môi trường và Nhà đất Hà Nội đã có văn bản kiến nghị UBND TP cho phép bán nhà và cấp giấy chứng nhận đối với những trường hợp nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước nằm trong vùng qui hoạch, đã có quyết định thu hồi đất nhưng quá ba năm không triển khai dự án.
Những trường hợp đã mua nhà cấp 4 (hóa giá) hoặc nhà theo Nghị định 61 trước đây, chưa mua diện tích mở rộng liền kề, nếu được xác nhận ăn ở ổn định, không có tranh chấp, phù hợp với qui hoạch thì người sử dụng nhà sẽ được mua diện tích mở rộng (bao gồm cả những trường hợp đã chuyển nhượng)