Thuốc lá làm nhiều người chết “âm thầm”
Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Hương - Quỹ phòng chống tác hại của thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, chưa có số liệu báo cáo thống kê về những trường hợp bị xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến thuốc lá.
Về vấn đề này, Tiến sĩ Võ Thanh Lâm, Chánh Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông cũng cho biết, qua khảo sát, Thanh tra Bộ thấy vẫn còn lãnh đạo một số cơ quan hút thuốc, trong khi cán bộ làm công tác truyền thông là cấp dưới nên rất khó truyền thông để lãnh đạo không hút thuốc tại cơ quan, nơi công cộng. Thời gian qua cũng mới chủ yếu tập trung tuyên truyền nhắc nhở là chính.
 |
| Thuốc lá được bán với giá vài chục ngàn một gói thì khó làm cho người nghiện bỏ thuốc. |
Mặc dù các chuyên gia đều cho rằng tác hại của thuốc lá là rất lớn đến đời sống, làm nhiều người chết. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm thế giới có 8,2 triệu người chết vì tác hại của thuốc lá.
Theo Thạc sĩ Đào Thế Sơn - Liên minh Quốc tế phòng chống lao và bệnh phổi, với 8,2 triệu người chết vì thuốc lá mỗi năm trên toàn thế giới (7 triệu người chết do hút thuốc lá trực tiếp và 1,2 triệu người chết do hút thụ động), cao hơn rất nhiều so với số người tử vong vì COVID-19 (tính đến thời điểm hiện tại là hơn 1 triệu người). Đây là tổn thất rất lớn đối với xã hội.
Ông Sơn băn khoăn: “Mỗi năm lại có thêm 8 triệu người hút mới, phải nói chính xác là sử dụng nicotine. Số lượng người mới này hầu hết là sử dụng các sản phẩm thuốc lá độc hại mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng,... Nhiều người hút thuốc lá mới cứ nghĩ rằng không có hại hoặc ít hại so với thuốc lá thông thường. Đây là điều hoàn toàn không đúng, vì thuốc lá truyền thống và thuốc lá độc hại mới đều là sử dụng nicotine”.
“Việt Nam có từ 40-70 ngàn người chết mỗi năm do tác hại từ thuốc lá. Chi phí điều trị 23 nhóm bệnh cơ bản do tác hại của thuốc lá là trên 25 ngàn tỷ đồng. Còn tiền thu ngân sách từ thuốc là chỉ khoảng 16 ngàn tỷ đồng. Nếu đảm bảo lợi ích kinh tế thì sẽ mất lợi ích về sức khỏe nên hai lợi ích này không thể dung hoà. Thuốc lá là sản phẩm gây chết người, chỉ khác các sản phẩm khác là không chết ngay mà chết từ từ và chết rất nhiều người”, ông Sơn nói.
Tại Việt Nam, tỉ lệ người hút thuốc lá điện tử tăng lên 2,6% (năm 2019), mặc dù loại thuốc lá này chưa được phép lưu hành tại Việt Nam. Việc cho phép các sản phẩm thuốc lá mới tại nước ta ảnh hưởng tới việc thực hiện mục tiêu giảm nhu cầu sử dụng thuốc lá.
Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đều là những loại sản phẩm thế hệ mới chứa nicotine, thậm chí là các chất hướng thần hiện chưa được phép lưu hành tại Việt Nam, những sản phẩm gây nghiện cao, gây hại và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Những sản phẩm có mặt trên thị trường hiện nay đều là nhập lậu, được rao bán và quảng cáo mạnh mẽ trên mạng xã hội.
Ngày 26-8-2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 98/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, hiệu lực từ ngày 15-10-2020. Theo đó, người có hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng dưới 50 bao sẽ bị phạt tiền tới 3 triệu đồng. Như vậy, dù chỉ buôn bán một bao thuốc lá điếu nhập lậu, người bán đã có khả năng bị xử phạt tới 3 triệu đồng. Việc tái phạm các hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Việc áp dụng hình thức phạt tiền với hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận dù chỉ một bao thuốc lá điếu nhập lậu, thay cho hình thức cảnh cáo được quy định trước đây, cho thấy sự quyết tâm của Chính phủ trong công tác chống thuốc lá điếu nhập lậu, đồng thời cảnh báo các cửa hàng bán lẻ và người tiêu dùng không tiếp tay cho thuốc lá điếu nhập lậu.
Quy định thì rất nhiều, nhưng vấn đề là thực hiện đến đâu, có làm cho số người hút thuốc lá giảm xuống hay không là điều được người dân quan tâm.