Tiến sĩ trẻ bán 4 xe hơi để làm 'mắt thần' cho người mù

Nói về ý tưởng sản xuất “mắt thần”, TS Nguyễn Bá Hải - Phó Giám đốc Trung tâm bồi dưỡng giáo viên và đào tạo nhân lực công nghệ cao - ĐH Sư phạm Kĩ thuật TP Hồ Chí Minh kể lại: “Tôi được giao phụ trách mảng khoa học trong Đoàn thanh niên trường Đại học Sư phạm Kĩ thuật TP Hồ Chí Minh. Khi đó, tôi đã có ý định làm băng nói cho người khiếm thị. 

Tuy nhiên, chưa kịp làm thì năm 2006, tôi đi du học tại Hàn Quốc. Trong thời gian 4 năm đó, tôi luôn canh cánh về ý tưởng chưa thực hiện được. Khi về nước, hàng ngày đi làm qua Hội người mù quận Thủ Đức, tôi nhớ lại ý định năm xưa. Tôi quyết định bắt tay vào làm. 

Sản phẩm đầu tiên là cái nón nặng 2 kg, chi phí khoảng 20 triệu. Tôi thấy nó nặng quá, người mù sử dụng sẽ vất vả. Vậy là tôi cải tiến tất cả 9 lần, đến nay, nó chỉ nặng 200g, hình thù như một cái kính, có chức năng dẫn đường cho người khiếm thị”.

Khi bắt tay vào sản xuất “mắt thần”, TS Hải đã kêu gọi được một số bạn bè chung chí hướng, cùng nhau thuê phòng trọ tại TP Hồ Chí Minh để họp bàn ý tưởng, lên phương án thực hiện. Đến nay, nhóm cộng sự của anh đã có 30 người, đều là những nhà khoa học trẻ trong nhóm nghiên cứu trọng điểm về robot sinh học, có cả một số người nước ngoài. Anh và các cộng sự đã sản xuất, trao tặng gần 1000 “mắt thần” cho người mù Việt Nam và một số nước như Mỹ, Đức, Phần Lan…

“Khi tôi bước đầu thành công, có người muốn mua lại sáng chế của tôi với giá 3 tỉ đồng. Hiện nay, có doanh nghiệp cũng ngỏ ý muốn mua với giá 10 tỉ đồng để thương mại hoá ở nước ngoài. Tôi không nhiều tiền, nhưng tôi muốn giữ lại sáng chế này để hỗ trợ người mù Việt Nam. Họ khổ hơn tôi” – TS Hải nói.

Khi mới trở về Việt Nam, đã có lúc anh muốn bỏ cuộc bởi cơ chế, chính sách cho hoạt động khoa học còn quá nhiều rào cản. Anh không dám nộp hồ sơ xin hỗ trợ bởi lẽ nếu phải chờ đợi từ 6 tháng đến 1 năm thì bản thân anh cũng không còn cảm hứng để thực hiện. Vậy là anh quyết định tự làm “mắt thần” bằng nguồn vốn của mình.

Để có tiền, anh phải lần lượt bán 4 chiếc xe hơi, chấp nhận đi xe máy của vợ. Anh tâm sự: “Tôi không có nhiều tiền, mà nếu có tôi cũng đem dùng hết cho các ý tưởng nghiên cứu. Rất may, cô ấy đồng cảm và ủng hộ tôi. Dù không mấy khi mang tiền về nhà, lại thường xuyên mang nhiều đồ giá trị trong nhà đi bán nhưng cô ấy không hề phàn nàn, trách móc. Tôi biết ơn cô ấy nhiều lắm”. Với anh, việc sản xuất “mắt thần” không chỉ là đam mê với khoa học mà còn là nghiệp duyên với người khiếm thị.

Đã từng không kì vọng gì ở chính sách, thế nhưng, cuộc đối thoại với Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng diễn ra ngày 11/9 đã khiến anh thay đổi cách nhìn. Anh nói: “Tôi không nghĩ rằng Thủ tướng lại quyết định nhanh và dứt khoát như vậy. Việt Nam có 1,2 triệu người khiếm thị, trong đó có 300.000 người mù. Chính phủ đã cam kết tài trợ toàn bộ kinh phí sản xuất “mắt thần” cho 300.000 người mù. Đây không chỉ là may mắn cho tôi mà còn là niềm vui cho những người khiếm thị nghèo khi được sự quan tâm của người đứng đầu Chính phủ”.

Ngoài việc nghiên cứu chế tạo “mắt thần”, TS Hải cũng nghiên cứu,  sản xuất thành công máy pha cà phê  kết hợp công nghệ Nhật – Việt – Ý và hình thành chuổi cà phê JAVI, tạo việc làm cho người thu nhập thấp tại TP Hồ Chí Minh. Ước mơ của anh là thành lập Viện nghiên cứu tư nhân, lấy hiệu quả làm đầu, để mọi nghiên cứu đều mang lại lợi ích cho xã hội và nâng cao vị thế trí tuệ Việt Nam. “Nhưng đó là con đường dài, tôi sẽ đi từng bước. Nhà khoa học làm việc chủ yếu vì đam mê. Tôi làm không phải vì thành công, có nhiều khi thất bại cũng khiến tôi vui” – TS Hải bày tỏ.