Trăn trở bài toán… thả gấu về rừng
Đấy là nỗi niềm băn khoăn của những người làm công tác cứu hộ động vật hoang dã tại Trung tâm cứu hộ gấu Cát Tiên (Vườn quốc gia Cát Tiên-tỉnh Đồng Nai). Anh Nguyễn Văn Cường, cán bộ phụ trách trung tâm trĩu giọng cho biết, sau khi được chăm sóc, chữa trị, phục hồi bản năng hoang dã, nhiều cá thể gấu ở trung tâm đã có thể về lại với rừng. Nhưng trước vô số bẫy bọng, họng súng của cánh phường săn, điều ấy bất khả thi và điểm dừng không mong đợi này chưa biết đến khi nào mới được… rộng mở!
Trung tâm cứu hộ gấu Cát Tiên nằm nép mình sau trụ sở Hạt kiểm lâm Cát Tiên, dưới tán rừng nguyên sinh thơ mộng. Vừa bước vào khuôn viên trung tâm, mùi rừng, mùi gấu ngai ngái theo từng bước chân chúng tôi. Thấy dáng người lạ bước vào, hàng chục chú gấu lồng lên. Cào cấu, gầm rú ghê rợn chưa đã, lắm chú còn nắm chặt song cửa sắt lắc mạnh như thể muốn lao vào xé xác kẻ bạo gan xâm nhập lãnh địa của chúng.
 |
| Trước những họng súng sẵn sàng khạc đạn của phường săn, đã có nhiều cá thể thú hoang, trong đó có gấu chết thảm… |
“Bình thường thì gấu được cứu hộ ở trung tâm rất lành nhưng những khi gặp người lạ là chúng cuồng nộ như vậy đấy! Bởi chúng vẫn chưa thoát được nỗi ám ảnh từ thời bị các chủ trang trại nuôi nhốt lấy mật. Mỗi khi có khách vào trang trạng là chúng bị người ta bắn thuốc mê, lĩa mũi kim vào lồng ngực hút mật để rồi tỉnh dậy trong đau đớn” – anh Cường, giải thích.
Gần 10 năm gắn bó với trung tâm, tham gia chăm sóc, chữa trị cho hàng chục cá thể gấu nên anh Trần Văn Quảng, nhân viên trung tâm cứu hộ “nếm” trải đủ cảnh bi thương của từng cá thể gấu khi được các cơ quan chức năng, tổ chức cứu hộ động vật hoang dã “giải phóng” từ các trang trại đưa về cứu hộ tại trung tâm. Anh Quảng, nhấn mạnh: “Nuôi gấu khai thác mật là nghề siêu lợi nhuận nên rất nhiều người lao vào. Để có nguồn gấu, người ta đặt hàng cánh thợ săn. Sau khi bị bứng ra khỏi rừng, gấu bị di lí bí mật trong đêm tối đến các trang trại. Tại đây chúng bị tống vào những chiếc lồng sắt chật hẹp không thể co duỗi để chủ trang trại mặc sức… hút mật”.
28 cá thể gấu ở trung tâm là 28 “cảnh đời” thê lương vì sự tàn nhẫn của con người. Tuy đến từ nhiều trang trại khác nhau nhưng cả thảy gấu khi về trung tâm đều có điểm chung mắc nhiều bệnh tật như ghẻ lở, ổ bụng bị nhiễm trùng (do hàng ngàn lần bị lụi kim tiêm hút mật). “Có cá thể gấu bị người ta tháo khớp lấy chi phục vụ cho nhu cầu ăn uống của lạ để tăng cường sinh lực của những người lắm tiền. Nên khi về đến trung tâm, gấu bị tàn phế. Và cũng có cá thể gấu vết thương bị nhiễm trùng không được chữa trị dẫn đến hoại tử” – anh Quảng cho biết.
 |
| Và đấy là lý do những cán bộ trung tâm cứu hộ Cát Tiên không thể thả gấu đã được cứu hộ… về rừng. |
Bằng tinh thần trách nhiệm và tình yêu thương thú hoang bị cầm tù, nhiều năm qua tập thể cán bộ, nhân viên Trung tâm cứu hộ gấu Cát Tiên đã nỗ lực chăm sóc, cứu chữa những cá thể gấu “mắt mờ, chân yếu, lở da, ngực loét” được các chủ trang trại “phóng thích” vì nhận thấy không thể khai thác được nhiều lợi nhụân nữa.
“Sau khi được chữa trị, chăm sóc, chúng tôi cho gấu ra khu trại bán hoang dã để “hồi phục” bản năng như đánh hơi, leo trèo, tìm kiếm thức ăn… Đây là khâu bắt buộc trong công tác cứu hộ động vật hoang dã nhằm phục hồi bản năng hoang dã của gấu để mai này khi được thả về rừng chúng có khả năng sinh tồn giữa tự nhiên”. Tâm tình đến đây, anh Nguyễn Văn Cường, buồn bã: “Lý thuyết là vậy nhưng thực tế cho thấy việc thả gấu về rừng là “điệp vụ” bất khả thi. Ở Cát Tiên, rừng còn dày, hệ sinh thái phù hợp với tập tính sinh sống của loài gấu nhưng trước ánh mắt cú vọ của cánh phường săn và muôn vàn bẫy bọng chực chờ, chúng tôi không thể trả gấu đã được cứu hộ về với môi trường hoang dã. Bởi làm như thế chắc khác nào đưa chúng vào cõi chết một lần nữa”.
Không thể trả gấu về rừng, những người cứu hộ gấu đành bất lực nhìn chúng bị “cầm tù” ở giữa cánh rừng mà có thể ngày trước chúng được sinh ra và lớn lên. “Không còn bị người ta hành xác, thoát khỏi cảnh bị tháo khớp tháo chi, giam cầm trong những chiếc cũi sắt chật hẹp không thể cựa mình cũng như được sống trong chuồng trại rộng hơn nhưng về cơ bản đó vẫn là môi trường tù túng với gấu. Sống giữa rừng nhưng chúng vẫn nhớ rừng” – đường về, chúng tôi day dứt mãi trước tâm tình ấy của những người làm công tác cứu hộ gấu!