Cả người dân và doanh nghiệp đều khó tiếp cận nguồn vốn vay nhà ở xã hội
Nhu cầu đầu tư phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) và nhu cầu nhà ở riêng lẻ của các đối tượng thu nhập thấp hiện rất lớn, song nguồn vốn vay hiện nay đang có những vướng mắc nhất định. Trong khi đó, khác với chương trình gói tín dụng 30.000 tỷ đồng trước đây, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng là nguồn vốn được lấy từ nguồn lực của các ngân hàng thương mại, không phải từ ngân sách Nhà nước nên quá trình cho vay phải đảm bảo các điều kiện cơ bản để lãi suất không quá thấp (xuống mức 5%). Đây chính là lý do cả chủ đầu tư và người dân có nhu cầu mua NƠXH rất khó tiếp cận.
Ông Huỳnh Minh Khang, Phó Giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, hiện Sở đang tích cực tham mưu UBND tỉnh triển khai Đề án“Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2030” trên địa bàn tỉnh với mục tiêu phấn đấu đến năm 2030, tổng số căn hộ hoàn thành là 7.700 căn, giai đoạn 2021 – 2025 hoàn thành khoảng 3.100 căn; giai đoạn 2025 – 2030 hoàn thành khoảng 4.600. Trong đó, năm 2024 phấn đấu hoàn thành 362 căn.
Giai đoạn 2020 - 2023, tỉnh đã chấp thuận đầu tư cho 5 dự án NƠXH, trong đó có 2 dự án độc lập đã được chấp thuận đầu tư giai đoạn 2020 - 2021 với diện tích đất hơn 11 ha với 3.100 căn hộ. Hiện nay, 2 dự án này đang triển khai các thủ tục điều chỉnh quy hoạch chi tiết nên chưa khởi công xây dựng.
Ngoài ra, còn có 3 dự án NƠXH từ quỹ đất 20% dự án thương mại, khu đô thị với diện tích đất dự án 6,33ha gồm 2.477 căn hộ. Trong đó, hiện chỉ có 1 dự án (ở phường Thủy Vân, TP Huế) đã hoàn thành 1 block thuộc hạng mục nhà ở xã hội cao tầng trên quỹ đất 20% với 182 căn hộ (tổng dự án này có 817 căn hộ NƠXH cả thấp tầng lẫn cao tầng), còn 2 dự án khác đang triển khai các thủ tục liên quan đến xây dựng cơ bản và giao đất…
Theo lãnh đạo Sở Xây dựng, phần đầu tư NƠXH của dự án thương mại không tách khỏi tổng thể dự án nên không đủ điều kiện để tỉnh công bố dự án NƠXH theo quy định. Đó cũng là lý do dù đang đầu tư phát triển NƠXH, nhưng dự án này không được tiếp cận với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng của các ngân hàng trên địa bàn. Muốn tiếp cận gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, dự án NƠXH phải đủ điều kiện để UBND tỉnh công bố và để đạt được điều này phải có dự án triển khai.
Được biết, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng là nguồn vốn được lấy từ nguồn lực của các ngân hàng thương mại (tiền gửi của người dân), không phải từ ngân sách Nhà nước nên quá trình cho vay phải đảm bảo các điều kiện cơ bản để lãi suất không quá thấp. Điều này có thể lý giải tại sao chương trình vốn vay 120.000 tỷ đồng này không thể kéo lãi suất xuống mức 5% như chương trình tín dụng 30.000 tỷ đồng trước đây… Đây chính là lý do cả chủ đầu tư và người dân có nhu cầu mua NƠXH rất khó tiếp cận.
Bên cạnh khó tiếp cận với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng thì nhiều người dân đang gặp khó khi vay vốn NƠXH của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH). Chị Nguyễn Thị Ng đang là giáo viên của một trường tiểu học tại Hương Thủy cho hay, hai vợ chồng chị được ba mẹ cho miếng đất gần chục năm nay, dự định năm nay sẽ đầu tư xây dựng nhà. Chị Ng đến NHCSXH để được tư vấn thì nhận được câu trả lời năm nay ngân hàng gặp khó khăn về vốn vay NƠXH.
“Thật sự, mình thấy rất hụt hẫng. Nếu bắt buộc đầu tư xây nhà trong năm nay thì phải vay vốn các ngân hàng khác với lãi suất cho vay năm đầu khoảng tầm 7%/năm, các năm còn lại thả nổi theo thị trường, mà thị trường có thời điểm lãi suất lên đến trên 15%/năm nên nằm ngoài khả năng tài chính của gia đình. Chắc giấc mơ đầu tư nhà ở của mình phải gác lại thêm vài năm nữa”, chị Ngọc buồn bã.
Được biết, trong giai đoạn 2018 - 2021 trên địa bàn tỉnh có 3 dự án NƠXH trong quá trình triển khai nhưng chỉ có 8 khách hàng của dự án NƠXH Vicoland được vay vốn của NHCSXH. Trong đó, có lý do các chủ đầu tư đều thực hiện vay vốn tại các ngân hàng thương mại, đã áp dụng biện pháp đảm bảo tiền vay bằng hình thức thế chấp tài sản đó. Do vậy khi khách hàng có nhu cầu vay vốn mua NƠXH từ NHCSXH, chủ dự án không thỏa thuận được với ngân hàng thương mại để giải chấp tài sản chủ đầu tư đã thế chấp. Vì thế, khách hàng không tiếp cận được nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi của NHCSXH… Việc thế chấp tài sản của một số chủ đầu tư đã phần nào ảnh hưởng đến quyền lợi của khách hàng mua nhà NƠXH.
Theo đại diện một doanh nghiệp chủ đầu tư NƠXH, để người dân tiếp cận với vốn vay ưu đãi từ NHCSXH khi mua NƠXH, doanh nghiệp phải sử dụng nguồn vốn tự có để đầu tư dự án NƠXH…
“Việc triển khai đầu tư NƠXH cho thấy trên danh nghĩa nhận được nhiều ưu đãi, nhưng thực tế lại trái ngược. Đơn cử, theo quy định, chủ đầu tư dự án NƠXH được UBND tỉnh hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần kinh phí đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án; trường hợp xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê thì được hỗ trợ toàn bộ kinh phí. Tuy nhiên, hầu như các dự án NƠXH trên địa bàn đều tự đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong phạm vi dự án. Dự án chịu rất nhiều sự ràng buộc từ cơ chế, thủ tục thực hiện, giải phóng mặt bằng, chuyển mục đích sử dụng đất... Đây chính là lý do doanh nghiệp không mặn mà đầu tư vào lĩnh vực này cũng là điều dễ hiểu”, đại diện một doanh nghiệp chia sẻ.
Theo cơ quan chức năng tại tỉnh Thừa Thiên Huế, nhằm đẩy mạnh cho vay NƠXH góp phần giải quyết nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp thì các ngân hàng trên địa bàn phải nắm sát từng dự án NƠXH, xem có nhu cầu vay hay không vay, vướng mắc ở đâu để xử lý. Đồng thời phải thực hiện các thủ tục, quy trình xét duyệt đúng quy định, phù hợp, nhanh chóng và tạo điều kiện, tháo gỡ vướng mắc giữa các bên. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp chủ đầu tư NƠXH cần tăng cường năng lực tài chính của dự án có tính chất khả thi, tạo niềm tin để các ngân hàng xét duyệt cho vay…