Có thể truy cứu trách nhiệm hình sự nếu thủy điện xả lũ trái quy định, gây thiệt hại nghiêm trọng

Cần minh bạch dự báo, nâng cao năng lực ứng phó thiên tai
Phát biểu tại kỳ họp, ông Nguyễn Hảo, Bí thư Đảng ủy xã Đại Lộc, cho biết:  Đợt mưa to vừa qua khiến mực nước sông Vu Gia – Thu Bồn dâng cao, có thời điểm vượt báo động 3 gần 1,8m, tiệm cận đỉnh lũ lịch sử năm 2009, khiến nhiều khu vực hạ du bị cô lập. Ông Hảo cho rằng, bên cạnh sự vào cuộc kịp thời của chính quyền, cử tri bày tỏ băn khoăn về quy trình vận hành hồ chứa của các nhà máy thủy điện và độ chính xác của dự báo mực nước trong lũ.

Theo ông Hảo, có lúc thông tin báo đỉnh lũ thấp hơn đỉnh lũ thực tế, nên "trở tay không kịp”. Ông Hảo cũng đề nghị UBND thành phố kiến nghị Trung ương, các cơ quan liên quan rà soát, hạ mực nước hồ về mức đón lũ thấp nhất trước các đợt mưa lớn để tăng dung tích phòng lũ, giảm xả xuống hạ lưu.

Một trong những “nút thắt” lớn được nêu ra là thiếu phương tiện cứu hộ nhỏ tại chỗ. Theo ông Hảo, ca nô lớn từ thành phố chỉ hoạt động được trên sông, trong khi nhiều khu dân cư ngập sâu nằm trong ngõ hẹp, vướng dây điện, hàng rào. “Cứu nạn, cứu hộ hiệu quả phải bắt đầu từ thôn, tổ. Cần bổ sung xuồng nhỏ, ca nô nhỏ cơ động, đặt sẵn tại các điểm dân cư trọng yếu, huấn luyện lực lượng địa phương sử dụng thành thạo, sẵn sàng ứng phó khi nước lên nhanh”, ông Hảo nhấn mạnh.

Đại biểu này cũng lưu ý công tác truyền thông trong thời điểm khẩn cấp, cần chính xác và kịp thời, tránh để các tin đồn thất thiệt như “dân bị bỏ mặc, thiếu cứu trợ” lan truyền trên mạng, gây hoang mang dư luận. 

Cùng quan điểm trên, ông Bhling Mia, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Tây Giang cho rằng toàn bộ hệ thống chính trị ở miền núi đã vào cuộc quyết liệt, giảm tối đa thiệt hại về người. Tuy nhiên, ông cũng nêu thực tế là một số thủy điện nhỏ, đặc biệt là dưới 100 MW, không có cửa xả tràn nên khi lũ về buộc phải mở xả toàn bộ, gây ngập nặng cho hạ lưu. Đại biểu kiến nghị cần rà soát, điều chỉnh quy trình vận hành liên hồ chứa, bổ sung yêu cầu bắt buộc về cửa xả đáy và chế độ điều tiết sớm khi dự báo mưa lớn kéo dài.

Ông Bhling Mia cũng phản ánh, sau đợt mưa lũ, hạ tầng miền núi bị tàn phá nghiêm trọng. Đường nông thôn hư hỏng, hệ thống thoát nước xuống cấp, đường ống nước sinh hoạt bị đất đá vùi lấp. Vì vậy, cần thành lập tổ công tác của lãnh đạo thành phố trực tiếp làm việc với các địa phương miền núi, chỉ đạo rà soát, quy hoạch, đồng thời di dời khẩn cấp dân cư tại các khu vực có nguy cơ sạt lở cao, nhằm bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản người dân trong mùa mưa bão tới. Thành phố cũng phân công các tổ công tác bám sát địa bàn, với cơ chế đặc thù để xử lý nhanh các điểm sạt lở, khu vực cô lập kéo dài và di dời kịp thời hộ dân sinh sống ở vùng nguy hiểm...

Có thể xử lý hình sự nếu không tuân thủ quy trình vận hành hồ chứa thủy điện dẫn đến thiệt hại

Theo ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng đánh giá cao tinh thần chủ động của các địa phương, các lực lượng trong ứng phó lũ lụt thời gian qua. Theo ông Hưng, về vận hành thủy điện, thành phố đã kiểm tra trực tiếp và xác nhận các đơn vị tuân thủ đúng Quy trình vận hành liên hồ trên lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn. Tuy nhiên, hiệu quả điều tiết trong đợt mưa lũ vừa qua chưa cao do một số điểm tại Quy định 1865 chưa phù hợp thực tiễn. Thành phố đã làm việc và đã kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét trình thủ tướng điều chỉnh quy trình vận hành phù hợp thực tiễn và tăng quyền chủ động cho địa phương...

Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng nhấn mạnh, việc xả nước phải tuân thủ nghiêm ngặt Quy định 1865. Các hồ thủy điện nếu làm trái quy định để người dân bị ngập nhiều hơn, thiệt hại nhiều hơn thì có thể truy cứu trách nhiệm hình sự. Về các giải pháp lâu dài, ông Hưng đề xuất tăng cường trang thiết bị phòng chống sạt lở, xây dựng khu tái định cư vùng sạt lở, chòi tránh trú bão lụt. Thành phố cũng dự kiến xin Trung ương khoảng 2.000 tỷ đồng để làm khu tái định cư cho người dân vùng sạt lở và nguy cơ...

Ông Nguyễn Đức Dũng, Chủ tịch HĐND TP Đà Nẵng đã ghi nhận ý kiến của các đại biểu, đồng thời đề nghị UBND thành phố tiếp thu, cụ thể hóa thành các chương trình hành động thiết thực, bảo đảm mỗi đợt mưa lũ đi qua là một bài học được rút ra, một bước tiến trong năng lực ứng phó thiên tai của thành phố.