El Nino kéo dài kỉ lục, thời tiết ngày càng dị thường

• El Nino sẽ tái xuất trong đầu năm 2015
• Chủ động đối phó với tình trạng thiếu nước do El Nino
• Nguy cơ hạn hán trên toàn quốc do El Nino tái xuất

El Nino kéo dài nhất trong vòng 60 năm

Ông Nguyễn Đăng Quang – Phó trưởng Phòng dự báo khí tượng hạn vừa, hạn dài (Trung tâm dự báo KTTV Trung ương) cho biết, El Nino đã khởi phát từ cuối năm 2014 và còn kéo dài tới giữa năm 2016. Đây là El Nino dài nhất trong vòng 60 năm qua.

Do tác động của El Nino, trong năm 2015, số lượng cơn bão ít hơn trung bình nhiều năm (TBNN). Chỉ có 5 cơn bão và 1 áp thấp nhiệt đới (ATNĐ) hoạt động trên biển Đông, ít hơn hẳn so với TBNN và ít hơn so với năm 2014 (5 cơn bão, 3 ATNĐ). Trong số này, có 2 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta: Bão số 1 KUJIRA, từ ngày 19 đến 25-6, đổ bộ vào Quảng Ninh – Hải Phòng, bão số 3 VAMCO, từ ngày 13 đến 15-9 đổ bộ Quảng Nam - Quảng Ngãi.

Đặc trưng của El Nino khiến mùa hè nóng hơn, mùa đông ấm áp hơn. Các đợt nắng nóng đã xuất hiện nhiều giá trị nhiệt độ vượt lịch sử tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ. Trong khi đó, trong các tháng chính của mùa đông, nền nhiệt trung bình cũng cao hơn TBNN khiến mùa đông ngày càng bớt lạnh. Các đợt rét đậm, rét hại vừa qua chưa ghi nhận được kỷ lục mới về nhiệt độ tối thấp, tuy nhiên nhiệt độ thấp nhất ở một số nơi đã xuống rất thấp: Sapa (Lào Cai) 1,6ºC; Sìn Hồ (Lai Châu) -0,3ºC; Đồng Văn 1,8ºC.

Nắng nóng nhiều hơn, mưa ít hơn đã khiến các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên và miền Đông Nam Bộ xảy ra tình trạng khô hạn, thiếu nước nghiêm trọng. Tính đến hết tháng 11, lượng dòng chảy trung bình tháng trên phần lớn các sông chính ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên thiếu hụt so với TBNN cùng kỳ từ 32-80%.

Tiến sĩ Mai Văn Khiêm – Viện Khoa học KTTV và biến đổi khí  hậu  (Bộ Tài nguyên – Môi trường) cho biết, ngoài tác động của El Nino, những hiện tượng thời tiết cực đoan thời gian qua cũng có mối liên hệ trực tiếp với biến đổi khí hậu. Ở Việt Nam, trong vòng 50 năm qua, nhiệt độ trung bình đã tăng khoảng 0,5 – 0,7ºC, mực nước biển đã dâng khoảng 20cm.

“Từ đầu năm 2015 đến nay, chúng ta đã phải đối mặt với các hiện tượng cực đoan khác nhau như hạn hán ở miền Trung và Nam Bộ, nắng nóng ở Trung Bộ và Bắc Bộ, mưa lũ lịch sử ở Quảng Ninh, băng tuyết xuất hiện nhiều hơn… Rõ ràng, biến đổi khí hậu không còn là dự báo mà đang có những tác động mạnh mẽ và rõ rệt đến đời sống con người mà Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất” - TS Khiêm nói.

El Nino còn kéo dài tới giữa năm 2016

Ông Quang cho rằng, diễn biến El Nino năm nay khá tương đồng với El Nino năm 1997-1998. El Nino có khả năng tiếp tục duy trì cường độ mạnh trong những tháng mùa đông - xuân và sau đó có xu hướng giảm dần về cường độ vào những tháng đầu mùa hè năm 2016.

Dưới tác động của El Nino, trong 6 tháng đầu năm 2016, số lượng bão, ATNĐ trên biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam sẽ tương đương hoặc ít hơn TBNN. Lượng mưa trên phạm vi toàn quốc sẽ thiếu hụt so với TBNN từ 25 đến 50% (Trung Bộ cao hơn). Nhiệt độ trung bình trong các tháng nửa đầu năm 2016 trên phạm vi các tỉnh miền Bắc có xu hướng cao hơn TBNN từ 0,5-1.0ºC, các tỉnh phía Nam cao hơn từ 1.0-1,5ºC. Trong 2 tháng chính mùa đông (1,2-2016), rét đậm rét hại vẫn có khả năng xảy ra nhưng không kéo dài, tuy nhiên vẫn có thể xuất hiện các đợt tập trung trong một thời đoạn khoảng 4-7 ngày.

Tình hình khô hạn gay gắt tại Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ vẫn tiếp tục duy trì trong những tháng đầu năm 2016. Khu vực từ Trung Bộ trở vào, trong các tháng 1-5 - 2016, lượng mưa phổ biến thiếu hụt so với TBNN. Lượng mưa chỉ được cải thiện kể từ tháng 6-2016.