Vĩnh biệt Giáo sư Trần Hồng Quân, người đặt nền móng đổi mới giáo dục đại học

Sự ra đi của GS Trần Hồng Quân,người cả một đời tâm huyết, đau đáu với đổi mới giáo dục là một mất mát lớn đối với ngành giáo dục nước nhà. Ông cũng là người đặt nền móng đầu tiên cho công cuộc đổi mới giáo dục đại học thời kỳ đất nước mở cửa.

Chia sẻ với PV Báo CAND về GS Trần Hồng Quân, TS. Lê Viết Khuyến, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học, Bộ GD&ĐT, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho biết: Với cá nhân ông và nhiều đồng nghiệp khác, GS Trần Hồng Quân là “người anh cả”, “thủ lĩnh” của nền giáo dục đại học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Cho đến giờ, có thể nói, tất cả những đóng góp đó đã khai sáng, mở đường cho những đổi mới về sau của giáo dục đại học Việt Nam.

“Chẳng hạn như vấn đề về tự chủ đại học, bây giờ mới sôi động nhưng từ cuối những năm 1980, đầu năm 1990 đã được đặt ra khi triển khai các chương trình hành động theo tinh thần đổi mới của Đại hội VI. Có một thuận lợi là GS Trần Hồng Quân có điều kiện hay được gần gũi, tiếp xúc với Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh nên ông đã mạnh dạn triển khai mạnh mẽ, vận dụng tư tưởng đổi mới của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh để đổi mới giáo dục Việt Nam, đề xuất những hướng đi quyết liệt cho giáo dục nói chung, giáo dục đại học nói riêng. GS Trần Hồng Quân đã nêu ra những tiền đề cho giáo dục Việt Nam. Trên cơ sở đó, ngành Giáo dục đã triển khai hàng loạt đổi mới trong các lĩnh vực khác nhau của giáo dục đại học. Đến nay, những tư tưởng đổi mới trên vẫn còn nguyên giá trị, trở thành nền tảng quan trọng để giáo dục đại học Việt Nam từng bước phát triển", TS Lê Viết Khuyến chia sẻ.

Nhớ về “người anh cả” của mình, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT chia sẻ: “Trong suốt cuộc đời mình, anh Trần Hồng Quân luôn nặng lòng với giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học. Anh mong muốn hệ thống giáo dục đại học của Việt Nam là một khối thống nhất để tạo nên sức mạnh tổng hợp và cùng nhau phát triển. Anh cũng luôn quan tâm đến vấn đề xã hội hóa giáo dục. Chính GS Trần Hồng Quân là người khởi xướng để mở ra hệ thống các trường đại học ngoài công lập. Những năm đầu của thời kỳ đổi mới, giáo dục ngoài công lập chưa dễ dàng được chấp nhận.

Thế nhưng, vượt qua bao khó khăn, thử thách, GS Trần Hồng Quân đã đặt nền móng thành công cho hệ thống trường đại học ngoài công lập tại Việt Nam. Trường Đại học Thăng Long là trường đại học ngoài công lập đầu tiên được thành lập, và sau đó là sự ra đời của hàng loạt trường đại học ngoài công lập khác. Anh Quân luôn tâm niệm: Chỉ có phát triển hệ thống giáo dục ngoài công lập thì mới đỡ được gánh nặng cho cả hệ thống và phát triển được một cách đa dạng các mô hình giáo dục đại học, đảm bảo đáp ứng được yêu cầu của xã hội”.

GS Trần Hồng Quân cũng chính là người “khai sinh” Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam.

“Sau khi thôi công tác ở Ban Dân vận Trung ương, GS đã đề xuất với tôi và một số đồng chí có kiến nghị xin thành lập Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập Việt Nam. Sau một thời gian hoạt động, năm 2007, anh Quân có ý tưởng thành lập Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, không tách riêng khối ngoài công lập nữa, để tạo nên một khối thống nhất vững mạnh. Dẫu vậy, phải đến năm 2014, sau thời gian dài kiên trì, quyết tâm với mục tiêu này, Hiệp hội mới chính thức trở thành Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, là mái nhà chung của các trường đại học, cao đẳng, không phân biệt trường công lập hay ngoài công lập.

GS Trần Hồng Quân tiếp tục được bầu làm Chủ tịch Hiệp hội. Trong thời gian đó cũng có nhiều khó khăn, nhưng với tình yêu dành cho giáo dục, chưa bao giờ tôi thấy anh nản lòng trước thử thách. Anh luôn quyết tâm, kiên định, lãnh đạo, chỉ đạo Hiệp hội có nhiều đóng góp cho giáo dục đại học trong giai đoạn này… Những năm tháng cuối đời, dù sức khỏe yếu, anh vẫn dành nhiều tâm tư với giáo dục, vẫn đau đáu về con đường phát triển của giáo dục đại học Việt Nam. Sự ra đi của GS Trần Hồng Quân là mất mát to lớn đối với nền giáo dục nước nhà”, nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Trần Xuân Nhĩ cho hay.

GS Trần Hồng Quân sinh ngày 15/2/1937, quê: Xã Mỹ Quới, huyện Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Bộ trưởng Bộ GD&ĐT, nguyên Phó ban Dân vận Trung ương, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam đã từ trần vào hồi 13h02 ngày 25/8/2023. Gần 60 năm hoạt động cách mạng, GS Trần Hồng Quân đã có nhiều đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và của dân tộc. GS Trần Hồng Quân được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý: Huân chương Lao động hạng Ba; Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhì; Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng và nhiều huân, huy chương cao quý khác. Lễ viếng tổ chức vào hồi 11h, ngày 27/8/2023 (tức ngày 12 tháng 7 năm Quý Mão) tại Nhà tang lễ Quốc gia phía Nam, số 5 Phạm Ngũ Lão, phường 3, quận Gò Vấp, TP Hồ Chí Minh. Lễ truy điệu tổ chức vào hồi 9h, ngày 29/8/2023. Lễ an táng diễn ra cùng ngày tại Nghĩa trang thành phố, TP Thủ Đức.