Rishi Sunak - Thủ tướng gốc Á đầu tiên của nước Anh là ai?

Sự nghiệp chính trị với cú "quay xe" đáng nhớ

Ông Rishi Sunak sinh năm 1980, có cha và mẹ là người gốc Ấn đến từ Kenya và Tanzania. Ông là con cả trong gia đình có 3 anh chị em. Gia đình ông di cư tới Anh vào những năm 1960. Ông tốt nghiệp Viện đại học Winchester. Sau đó, học triết học, chính trị và kinh tế (PPE) tại Viện đại học Lincoln, Oxford rồi lấy bằng thạc sĩ kinh doanh từ Đại học Stanford ở California (Mỹ). 

Ông trở thành nghị sĩ đảng Bảo thủ vào năm 2015 với tư cách nghị sĩ đại diện khu vực Richmond ở Yorkshire và là người ủng hộ việc Anh rời Liên minh châu Âu (EU). Sau khi nước này ra quyết định Brexit, ông Sunak được bổ nhiệm làm Bộ trưởng cấp thấp (không thuộc nội các) trong Chính phủ của cựu Thủ tướng Theresa May và là Bộ trưởng Tài chính dưới thời Thủ tướng Boris Johnson.

Trước những bê bối của ông Johnson về việc mở tiệc trong thời gian Anh giãn cách và bổ nhiệm một nghị sĩ bị cáo buộc tấn công tình dục, ông Sunak xin từ chức hồi tháng 7 vừa qua. Động thái này đã góp phần khiến ông Boris Johnson phải rúi lui khỏi chính trường.

Ông Sunak cũng là đối thủ của bà Truss trong cuộc đua vào ghế lãnh đạo đảng Bảo thủ cách đây gần 2 tháng. Dù ông có lợi thế trong cuộc bỏ phiếu ở vòng đảng viên nghị sĩ nhưng lại thua trước bà Truss ở vòng 2 với các đảng viên cơ sở, bởi những người này cho rằng nước Anh quá thiệt thòi khi bà Murthy - vợ ông Sunak được hưởng tư cách "non-dom" - người cư trú ở Anh nhưng đăng ký địa chỉ thường trú ở nước ngoài nên không phải đóng thuế. Sau đó bà Murthy đã lên tiếng, khẳng định tình nguyện đóng thuế.

Tuy vậy, ông đã cảnh báo rằng gói cắt giảm thuế của bà Truss gây ra hỗn loạn trên thị trường vào tháng 9. Kết quả là sau một thời gian nắm quyền ngắn ngủi, bà Liz Truss từ chức Thủ tướng Anh vào ngày 20/10.

Chiều 24/10 (giờ địa phương), ông Sunak đã chiến thắng trong cuộc đua trở thành lãnh đạo đảng Bảo Thủ và Thủ tướng Anh với sự ủng hộ của 155 nghị sĩ. Trong khi đó, hai đối thủ của ông là cựu Thủ tướng Boris Johnson và hạ nghị sĩ Penny Mordaunt đã lần lượt rút lui. 

Được biết, Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng việc ông Sunak trở thành đạo đảng Bảo thủ và Thủ tướng Anh là quyết định "đột phá". Ông Biden bày tỏ hy vọng trong thời gian tới đồng minh Anh - Mỹ sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ và có những bước tiến vượt bậc.

Nghị sĩ giàu nhất nước Anh 

Hồi đầu năm nay, ông Sunak trở thành chính trị gia cấp cao đầu tiên lọt vào danh sách người giàu nhất nước Anh của tờ Sunday Times. Dù ông Sunak chưa từng công khai nhưng truyền thông nước này ước tính, tân Thủ tướng và vợ Akshata Murthy, sở hữu khoảng 730 triệu bảng Anh - gần gấp đôi khối tài sản của Vua Charles và Vương hậu Camila (ước tính 300 triệu-350 triệu bảng).

Trước khi bước vào chính trường, ông Sunak từng làm việc cho ngân hàng đầu tư Goldman Sachs với vai trò chuyên gia phân tích giai đoạn 2001-2004. Sau đó, ông chuyển sang làm việc cho một công ty quản lý các quỹ đầu cơ ở London, rồi cùng các đồng nghiệp cũ thành lập một lập một quỹ đầu cơ mới tại California.

Ngoài ra, người vợ mà ông Sunak quen từ thời đại học cũng được hưởng nhiều tài sản từ gia đình bởi bà là con gái tỷ phú Ấn Độ N. R. Narayana Murthy, người sáng lập tập đoàn gia công phần mềm Infosys.

Trong bối cảnh nước Anh đang chìm trong khủng hoảng, người dân phải vật lộn với chi phí năng lượng tăng cao, nhiều người bày tỏ lo ngại rằng ông Sunak "sống ở một thế giới khác" bởi sự giàu có. Tuy vậy, quá giàu không có nghĩa là không thể làm tốt cương vị Thủ tướng. Những cư dân sống ở thị trấn lân cận nơi ông Sunak ở bày tỏ, ông Sunak là một người dễ mến, luôn đưa ra lời khuyên giúp ích nhiều cho người dân và hoạt động kinh doanh địa phương.

"Ông ấy có tài năng, sự chính trực và sự khiêm tốn cần thiết để mang lại cho chúng tôi một khởi đầu mới và một bàn tay vững chắc”, nghị sĩ đảng Bảo thủ Gavin Williamson viết trên mạng xã hội Twitter. Các chuyên gia phân tích chính trị và tài chính cũng ca ngợi năng lực và tầm nhìn xa về kinh tế của ông Rishi Sunak. 

Tân Thủ tướng nói gì sau khi đắc cử?

Được giới chuyên gia nhận xét là có phần thực dụng, ngay sau khi giành chiến thắng trong cuộc đua tới số 10 phố Downing, ông Rishi Sunak thừa nhận nước Anh đang đối mặt với các thách thức kinh tế nghiêm trọng.

Tân Thủ tướng nhấn mạnh: “Không có gì nghi ngờ về việc nước Anh đang phải đối mặt với các thách thức kinh tế nghiêm trọng, vì thế cần phải có sự ổn định và đoàn kết. Tôi sẽ xem đó là ưu tiên quan trọng nhất của mình, để có thể đưa đảng Bảo thủ và nước Anh song hành - con đường duy nhất xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ sau". 

Thị trường tài chính tại Anh nhìn chung phản ứng khá tích cực trước việc một chuyên gia tài chính danh tiếng, được lựa chọn làm Thủ tướng Anh thay bà Liz Truss. Đồng bảng Anh đã tăng nhẹ trong phiên đóng cửa chiều 24/10. 

Tuy nhiên, dư luận Anh đón nhận sự kiện này với thái độ thận trọng bởi trong vòng 3 tháng, "xứ sở sương mù" có tới 3 đời Thủ tướng. Trong khi đó, các đảng đối lập gồm Công đảng, đảng Dân tộc Scotland (SNP) hay đang Dân chủ tự do đều lên tiếng yêu cầu tổ chức tổng tuyển cử sớm vì cho rằng đảng Bảo thủ đã không còn giữ được cương lĩnh hành động cũng như tính chính danh vốn có sau cuộc tổng tuyển cử năm 2019.