Thông điệp từ chuyến công du Baltic của NATO và EU
“Cuộc khủng hoảng di cư ở biên giới phía Đông Liên minh châu Âu (EU) vẫn chưa kết thúc. Những người di cư vẫn đang cố gắng vào EU bất hợp pháp từ Belarus”.
Lời cảnh báo này được đưa ra bởi Tổng Thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg trong chuyến thăm chung với Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen tới hai quốc gia Baltic là Lithuania và Latvia hôm 29/11 (giờ Việt Nam). Theo ông Stoltenberg, chìa khoá để giải quyết vấn đề nan giải này nằm ở hai từ “đoàn kết và chia sẻ”.
Euronews ngày 29/11 đưa tin, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã bắt đầu chuyến thăm chung đến Lithuania và Latvia nhằm thể hiện tinh thần đoàn kết với các đồng minh thuộc NATO và các quốc gia thành viên EU tại khu vực Baltic.
Chuyến thăm diễn ra trong bối cảnh cuộc khủng hoảng di cư từ Belarus tới khối này ở biên giới Ba Lan, Lithuania và Latvia vẫn chưa đi tới hồi kết. Cụ thể, ông Jens Stoltenberg cho rằng, cường độ căng thẳng tại khu vực đã thay đổi một chút và theo hướng tích cực hơn sau khi Minsk và Brussels đưa ra giải pháp hồi hương người di cư. Tuy nhiên, số lượng những người này cố gắng vượt biên vào EU bất hợp pháp vẫn tồn tại và đang gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo khi họ phải đối mặt với thời tiết giá lạnh. Do đó, ông Jens Stoltenberg khẳng định, đoàn kết và chia sẻ là chìa khoá giúp tình trạng này chấm dứt. NATO hiện đã triển khai đội ngũ chuyên gia tới Vilnius nhằm chia sẻ thông tin, phân tích các dữ liệu và kinh nghiệm đối phó với các mối đe dọa hỗn hợp. Một nhóm tác chiến đa quốc gia của NATO cũng đã có mặt tại Adazi.
“Không một đồng minh nào của NATO phải đơn độc”, ông Stoltenberg nhấn mạnh. Đồng tình với quan điểm của Tổng Thư ký NATO, bà Ursula cho rằng mọi vấn đề đều có thể giải quyết nếu các bên cùng hướng tới mục tiêu chung. Chủ tịch EC nhấn mạnh EU đã quyết định tăng gấp 3 mức tài trợ lên 200 triệu euro (tương đương 226 triệu USD) để hỗ trợ việc quản lý biên giới ở Lithuania, Litva và Ba Lan cho giai đoạn 2021- 2022. Số tiền này sẽ được sử dụng cho các phương tiện tuần tra và giám sát điện tử, trong đó có cả thiết bị bay không người lái.
Những tuyên bố tương hỗ lẫn nhau của ông Jens Stoltenberg và bà Ursula không chỉ thể hiện quyết tâm chấm dứt cuộc khủng hoảng di cư nêu trên mà còn phản ánh chiều sâu trong quan hệ hợp tác giữa NATO và EU thời gian gần đây. Trước đó, ông Stoltenberg đánh giá, hợp tác giữa tổ chức này và EU là vấn đề mang tính cốt lõi vì cuộc khủng hoảng di cư hiện nay ảnh hưởng tới cả EU và NATO.
Giới chuyên gia đánh giá đây là một tín hiệu đáng mừng, tuy nhiên, ngoài việc giám sát, tăng cường lực lượng tới biên giới cũng như nhanh chóng đưa những người di cư hồi hương, tuyên bố “đoàn kết và chia sẻ” của hai nhà lãnh đạo khi thăm Baltic rất có thể còn ẩn chứa một thông điệp khác đó là tiếp nhận người di cư một cách hợp pháp. Thực tế cho thấy, tiếp nhận người di cư hợp pháp sẽ giúp khối giải quyết tình trạng già hoá và suy giảm lực lượng lao động cũng như chấm dứt tình trạng người di cư tiếp tục đổ xô tới các biên giới.
Tờ National Interest trích lời của một số học giả viện dẫn, hàng triệu người di cư vào Đức giai đoạn 2015-2016 đã hội nhập nhanh chóng. Ngay cả khi tiếp nhận 1 triệu người di cư hợp pháp đến các nước giàu mỗi năm, con số này sẽ chỉ làm chậm lại chứ không phải đảo ngược quá trình già hóa và suy giảm dân số, đặc biệt là khi những người di cư không còn là các hộ gia đình đông con, thay vào đó, họ nhanh chóng "tiếp nhận" mức sinh của quốc gia mà họ đến. Tóm lại, việc tạo ra các con đường nhập cư an toàn, hợp pháp và quy mô lớn hơn sẽ giải quyết được các vấn đề quan trọng. Ngược lại, phản đối nhập cư, mặc dù được coi như một giải pháp, nhưng sẽ càng khiến vấn đề già hóa dân số và khủng hoảng ở biên giới tiếp tục trầm trọng hơn.
Trong một diễn biến có liên quan, bên cạnh việc đề cập trực tiếp đến cách thức giải quyết cuộc khủng hoảng di cư, tại Lithuania, Tổng Thư ký NATO Stoltenberg đã thảo luận với Tổng thống Gitanas Nauseda và Thủ tướng Ingrida Simonyte của nước chủ nhà việc Nga gia tăng hoạt động quân sự gần Ukraine. Ông Jens Stoltenberg kêu gọi Moscow minh bạch, giảm căng thẳng và xuống thang. Theo ông Stoltenberg, NATO tái khẳng định việc sẵn sàng bảo vệ tất cả các đồng minh và sẽ tiếp tục hỗ trợ đối tác Ukraine cả về chính trị và trên thực địa.
Được biết, trong khuôn khổ chuyến công du này, Tổng Thư ký NATO Jens Stoltenberg và Chủ tịch EC Ursula von der Leyen cũng sẽ tham dự một số hội nghị về các thách thức hỗn hợp hiện nay, chủ trì bởi các giám đốc Trung tâm thông tin liên lạc chiến lược của NATO tại Riga (Latvia), Trung tâm đối phó với các mối đe dọa hỗn hợp của EU tại Helsinki (Phần Lan) và Trung tâm hợp tác phòng thủ không gian mạng của NATO tại Tallinn (Estonia).
Trong khi đó, các ngoại trưởng NATO cũng sẽ nhóm họp tại Riga từ 30/11 đến 1/12 để thảo luận các vấn đề liên quan đến những thách thức an ninh đang gây căng thẳng hiện nay tại khu vực cùng nhiều vấn đề khác.